کاوشی برای نجات یکی از بارزترین نمونه های معماری

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای واصله، کاوشی برای نجات یکی از بارزترین نمونه های معماری شروع شد.

داستان چیست؟

فرزاد مافی، سرپرست هیئت باستان شناسی بنای زیج منیژه این پژوهش را بعنوان بخشی از فعالیتهای پژوهشی پایگاه محور تاریخی – فرهنگی ساسانی کرمانشاه و برای دستیابی به اهدافی مانند تداوم تلاش جهت شناسایی دقیق تر یک اثر فاخر معماری، کاوش و پیگردی باستان شناسی برای شناخت بهتر اجزا و اندام های بنا با رویکرد تدقیق گاهنگاری دانست.

او برنامه ریزی برای پروژه های حفاظت و مرمت و آواربرداری به منظور خواناسازی هرچه بهتر بنا، افزایش اطلاعات موجود در راستای مطالعه و مستندسازی بنا و اطلاعات موجود در راستای آسیب شناسی و فن شناسی بنا را از دیگر اهداف اجرای این پروژه عنوان کرد و گفت: این اثر که ظاهرا نهم بهمن 1384 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، در بخش میانی نیمه شمالی دشت قلعه شاهین و در حد فاصل ارتفاعات موسوم به کوه برز در شمال و کوه دنه خشک در جنوب، واقع شده که مردم محلی آن را زیج منیژه روستای انزل می نامند.

وی با اشاره به این نکته که این بنا 140×140 متر ابعاد دارد و در جهات اصلی جغرافیایی ساخته شد، افزود: ساخت و سازهای آشکار همگی با استفاده از لاشه سنگ های آهکی با ابعاد متوسط (قطر 25×20 سانتیمتر) به صورت غوطه ور در ملات گچ ساخت شده و بنا دارای چهار برج مربع شکل در چهار گوشه بناست که به علت ریزش بخشهایی از آن به خوبی قابل اندازه گیری نیست و به نظر می رسد شامل یک سری اتاقهای طولی، تقریبا هم اندازه مجاور باشد که پیرامون یک حیاط مرکزی را احاطه کرده اند، همچنین در میانه بنا و در محدوده مرکزی اثر مورد بحث بقایای ساخت و ساز چهارگوش مربع شکلی وجود دارد که با همان مواد و مصالح ساخته شده و با توجه به انجام فعالیتهای کشاورزی در بخش میانی بنا، ماهیت ساخت و سازها کاملا مشخص نیست.

سرپرست هیئت باستان شناسی با بیان اینکه بنا مدتهای مدیدی به حال خود رها شده و خسارات زیادی ناشی از فعالیتهای کشاورزی و کاوشهای غیرمجاز و سایر عوامل مخرب طبیعی و انسانی بر آن وارد شده، افزود: اما خوشبختانه بدلیل ویژگی های ساختمانی و مقاومت مصالح بخشهای قابل توجهی از اثر باقی مانده که با انجام آواربرداری و خواناسازی می توان ضمن دستیابی به اطلاعات بیشتر زمینه را برای حفاظت و مرمت بنا فراهم کرد.

او با اشاره به اینکه ویژگی های خاص معماری و موقعیت جغرافیایی این اثر باعث شده که بتوان از آن بعنوان یکی از شاخص ترین نمونه های معماری در بازه زمانی احتمالی اواخر ساسانی و قرون اولیه اسلامی نام برد، ادامه داد: این مقطع زمانی بسیار حساس است که درک و دریافت تحولات فرهنگی آن مقطع تاریخی کمک بسیاری به توسعه چشم اندازهای تاریخی فرهنگی غرب ایران و بطور کلی تمام کشور می کند و این در حالی است که این بنا تاکنون آنطور که باید مورد مطالعه قرار نگرفته و هیچگونه اقدام ویژه ای برای نگهداری، حفاظت و مرمت آن انجام نشده است.

مافی همچنین به وسعت بنا و حجم فراوان آثار اشاره کرد و افزود: پیش بینی می شود که عملیات آواربرداری به منظور خواناسازی نیاز به چندین فصل متمادی کاوشهای باستان شناختی داشته باشد. البته که در نخستین روزهای کاوش در قالب سه کارگاه اطلاعات ارزشمندی از ویژگی ها و پلان فضای معماری بدست آمده است.