نجات کتیبه های شاپور اول در مرودشت از خطر تخریب

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، نجات کتیبه های شاپور اول در مرودشت از خطر تخریب صورت گرفت.

داستان چیست؟

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: غار حاجی آباد به همراه سنگ نبشته های ساسانی خود نه فقط یک اثر تاریخی بلکه به عنوان یک منظر فرهنگی طبیعی با روابط پیچیده تاریخی از ادوار پیش از تاریخ تا عصر حاضر شناخته می شود.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در خصوص برنامه های حفاظت و مرمت پایگاه برای این اثر تاریخی بیان کرد: برنامه حفاظت از کتیبه های غار حاجی آباد بر پاکسازی تیره گی های طبیعی ایجاد شده در سطح کتیبه و صخره و همچنین پاکسازی رنگ پاشی و یادگارنویسی های انجام شده در طول دهه های گذشته بر سطح اثر متمرکز شد، همچنین بخشی از برنامه مربوط به اقدامات ساماندهی در عرصه اثر بود.
وی ادامه داد: مجموعه این اقدامات در باطن، لزوم توجه و برنامه ریزی بیشتر در این منظر گسترده فرهنگی و طبیعی را یادآور و همچنین حفاظت بهتر از چنین پهنه منحصر به فردی را متذکر می شود.
وی پایان کارگاه نجات بخشی کتیبه های شاپور اول در حاجی آباد نقش رستم را موفق آمیز دانست و گفت: گروه مجرب همکار در این برنامه متشکل از کارشناسان، استادکاران و نیروهای فنی در حوزه های حفاظت و مرمت و باستان شناسی به سرپرستی مصطفی رخشنده خو بودند که این گروه پیش از این نیز تجربه مطالعه و حفاظت و مرمت را در محوطه نقش رستم در کارنامه خود دارند.

توسعه برنامه های هدفمند گردشگر، اولویتی مهم در نقش رستم

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مرودشت گفت: این اثر به شماره 183 در تاریخ 18 تیر 1311 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید که بدلیل خوانا بودن کتیبه ها و سایر ارزش های آن، جز اولین آثاری است که مورد مطالعه قرار گرفته و با توجه به آثار ارزشمندی که در این محوطه تاریخی وجود دارد توجه به ضوابط و مقررات مربوط به عرصه و حریم این آثار، مهم تلقی می شود.
بهمن مردانی افزود: با توجه به حضور گردشگران در این مکان، توسعه برنامه های هدفمند گردشگری نیز در دستور این اداره قرار خواهد گرفت.
مردانی اضافه کرد: کتیبه حاجی آباد به دو زبان پهلوی اشکانی (پارتی) و پهلوی ساسانی نوشته شده است.

محمد تقی قلعه نوعی، کارشناس باستان شناس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مرودشت نیز بیان کرد: این اثر ارزشمند تاریخی مربوط به دوره ساسانی است که در دل غار شیخ علی حاجی آباد، مربوط به دوره پیش از تاریخ قرار گرفته و این اثر ارزشمند توسط آندره گدار فرانسوی شناسایی و به ثبت رسید.
وی ادامه داد: در اطراف این اثر ارزشمند و در دامنه کوه حسین به فاصله چهار کیلومتری در هر طرف این غار، آثار متعددی از دوران مختلف تاریخی وجود دارند.
وی اشاره کرد: کتیبه پارتی نیز دارای 14 سطر و کتیبه پهلوی ساسانی دارای 16 سطر است که توسط شاپور یکم ساسانی با مضمون معرفی خود، پدر و پدربزرگش درباره تیراندازی وی نگاشته شد.

حفاظت از آثار تاریخی، صیانت از تمدن

کارشناس پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و سرپرست این کارگاه مطرح کرد: حفاظت از آثار تاریخی در عصر حاضر که با تاثیر فزاینده و مخرب آلودگی های زیست محیطی مواجه هستیم، یک ضرورت حیاتی است، بنابراین حفاظت و حراست از این آثار، صیانت از فرهنگ و تمدن ما محسوب می شود که از شاخص ترین این آثار، کتیبه های شاپور اول ساسانی در غار حاجی آباد نقش رستم می باشد که کتیبه هایی با زبان پهلوی ساسانی و پارتی را در خود جای داده و در باب مضمون آن نیز، شاپور اول ابتدا نام و عنوان خود و پدر و جدش را ذکر می کند و سپس درباره تیراندازی خود سخن به میان می آورد و در انتها کتیبه با جمله دعایی پایان می گیرد.
مصطفی رخشنده خو افزود: آسیب های گسترده ای به واسطه تاثیر عوامل طبیعی و انسانی بر کالبد اثر وارد گشته بود که از جمله می توان به ایجاد تیرگی های سطوح داخلی غار و کتیبه ها، وجود رگه های انحلالی در پیشانی غار و حرکت آبهای سطحی به سمت کتیبه ها، استفاده از این فضا در سالهای متمادی جهت آغل احشام، یادگاری نویسی با رنگ های صنعتی از دهه های گذشته تاکنون اشاره کرد، لذا جهت نجات بخشی این کتیبه های ارزشمند، فعالیت های حفاظتی، مرمتی و ساماندهی در دستور کار قرار گرفت و در طول بیش از یک ماه فعالیت این گروه با لحاظ نکات فنی، کار حفاظت کتیبه و ساماندهی محیط اثر به انجام رسید.
وی در پایان گفت: سرفصل مهمترین اقدامات انجام شده نجات بخشی در این محوطه ارزشمند تاریخی شامل پاکسازی تیرگی فضای داخلی غار و کتیبه ها، کنترل آبهای سطحی، پاکسازی رنگهای صنعتی، مرمت کتیبه ها با مواد نوین مرمت سنگ و با رعایت اصول و مبانی حفاظت و مرمت، پاکسازی عرصه اثر از فضولات حیوانی، تصحیح و رنگ آمیزی فنس کشی ورودی غار و نصب تابلوهای راهنمای اثر بود.