بهترین جاذبه های دیدنی کشور ایران از دید آی بی تایمز انگلستان

در بسیاری از نشریات خارجی در مورد مکان های گردشگری نوشته شده است. یکی از آنها هم آی بی تایمز انگیس هست. در این نشریه آمده که ایران مناطق گردشگری شگفت انگیزی داشته که باعث شده تا مقصد مورد نظر نشریاتی مانند فایننشال تایمز و گاردین قرار بگیرد. در این نشریه آمده که طبق گزارشات ارائه گشته، ایران یکی از قطب های گردشگری در جهان معرفی شده و برترین جاذبه های گردشگری کشور ایران را باید دید. بسیاری از افراد در سراسر جهان برای کشف مناطق بکر و زیبای این کشور، آن را در لیست سفرهای خود قرار داده و به ایران سفر می کنند. با ما در مقاله محبوب ترین دیدنی های کشور ایران همراه شوید تا شما را با شماری از بهترین جاذبه های دیدنی کشور ایران آشنا نماییم.

عالی قاپو

کاخ عالی قاپو یک مقر سلطنتی مشهور از اواخر قرن 16 بوده که هنگام انتقال پایتخت به اصفهان، به دستور شاه عباس اول ساخته شد. عمارت عالی قاپو در یک طرف میدان نقش جهان قرار داشته، ارتفاع آن 38 متر بوده و 18 ستون چوبی تراس زیبای جلویی آن را حفظ کرده اند. این بنای 6 طبقه طرح ایرانی را استوار نگه داشته است. شاه عباس سلیقه خوبی داشته و از این کاخ برای پذیرایی از میهمانان اشرافی و سفیران خارجی خود استفاده میکرد. تراس زیبای کاخ دارای چشم انداز بسیار عالی بوده و آن را به بهترین مکان ها برای تماشای بازی های چوگان، مراسم و مناسبت های دیگر این میدان شلوغ ایرانی تبدیل می کند.

کل دیوارهای بنا با نقاشی های نقاش مشهور و دائمی شاه عباس، رضا عباسی تزئین شده است. هر دیوار و سقف این کاخ شگفت انگیز با گل کاری های پیچیده فوق العاده و تصاویر سنتی ایرانی پوشیده شد. در اواخر قرن 18 هم بیشتر الگوهای کاشی های گلدار شاه عباس توسط خاندان ناصرالدین شاه با کاشی های کتیبه ای عوض شدند. طبقات این عمارت بزرگ از طریق پله های بسیار باریک و مارپیچ به هم مرتبطند. عالی قاپو یک کاخ تمام عیار بوده که برای امام علی وقف شده است. در طبقه ششم سالن پذیرایی سلطنتی عمارت عالی قاپو معروف به سالن موسیقی قرار دارد. بزرگترین اتاق های عمارت منحصرا در این طبقه ساخته شده تا از میهمانان اشرافی در ضیافت های سلطنتی پذیرایی شود.

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله اثری شگفت انگیز از معماری و کاشیکاری قرن یازدهم هجری بوده که در دوران شاه عباس اول بنا شده است. ساخت این مسجد 18 سال زمان برده و معماری آن بر عهده استاد محمدرضا اصفهانی بوده است. مسجد شیخ لطف الله در میان زیباترین آثار تاریخی اصفهان بوده که چشم هر بیننده ای را میخکوب می ‏کنند. دلیل ساخت این مسجد به خاطر ارادتی بود که شاه عباس اول به «شیخ لطف اله جبل عاملی» داشت. شیخ لطف الله از علمای بزرگ شیعه بود که در لبنان امروزی زندگی میکرد و دعوت شاه عباس اول را برای زندگی در اصفهان قبول کرد. در ضمن ایشان پدر زن شاه عباس اول نیز بوده است.

این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران به منظور تجلیل از مقام او و برای تدریس و نمازگزاری وی احداث شد. سال اتمام بنای مسجد و تزئینات کاشیکاری آن و نام استاد سازنده آن در داخل محراب معرق نفیس مسجد به خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشی لاجوردی به این ترتیب ذکر شده است. گنبد مسجد شیخ لطف الله یکی از چند گنبد یک پوششی زمان صفویه بوده که با ارتفاع کم پوششی مناسبی برای صحن کوچک آن به شمار می ‏رود. از طرفی بلندی آن تا آن اندازه است که بتواند در کنار میدان بزرگ خودنمایی کند و بر آن فضا مسلط باشد.

خمیدگی گنبد از نقطه برآمدگی بزرگ ناگهان به سمت داخل گراییده و راس گنبد را تشکیل داده است و این فشار زیاد را دیوارهای قطور مسجد تحمل می ‏کند. قطر دیوارها که از پنجره‏ های دیوار اندازه ‏گیری شده، در حدود 1.70 سانتیمتر است. دیوارهای داخلی آن نیز از یک هشت ضلعی شروع می‏ شود. این هشت ضلعی ها هر یک به وسیله کاشی های طناب مانند فیروزه‏ ای محصور شده و خطوط بسیار زیبا که از آثار علیرضا است، مانند قابی هر یک از اضلاع هشتگانه را در میان می‏ گیرد.

این خطوط از کاشی هایی به رنگ سفید خیره کننده در میان کاشی های آبی تیره به کار رفته است و زاویه هایی که از این هشت ضلع بوجود آیند، پایه خمیدگی بزرگ را تشکیل می ‏دهند لکن انحنای تدریجی گنبد نقطه شروع انحنا و دایره بزرگ گنبد را از نظر پنهان می‏ کنند. خمیدگی گنبد را دیوارهای بادبادک شکل زاویه داری به اضلاع هشت گانه وصل می‏ کند. از عجیب ‏ترین هنرهای بکار رفته در این مسجد که زاییده ذوق و استعداد هنرمندان معمار ایرانی است، حل مشکل قبله در این مسجد بوده که در شرق میدان واقع است.

مسجد امام اصفهان

مسجد امام که در دوره صفویه ساخته شده، با 400 سال قدمت هنوز به عنوان یکی از زیباترین مساجد ایران محسوب می شود. معماری مسجد امام اصفهان خیره کننده بوده و در سبک معماری اسلامی به عنوان یک بنای مهم مورد تحسین و احترام است. این مسجد که یک شاهکار فوق العاده طراحی و ساخت محسوب می شود، بخش جدایی ناپذیری از مجموعه میدان نقش جهان هست. مسجد امام نام های زیادی دارد و آن را به نام های مسجد امام اصفهان، مسجد شاه و مسجد جامع عباسی می شناسند.

معماری مسجد امام اصفهان مجموعه شگفت آوری از کاشی کاری های پیچیده، جزئیات زیاد و دقیق و چوبکاری های سنتی هنر ایرانی است و با اطمینان میتوان گفت که هر سانتیمتر از کاشی کاری های فوق العاده این مسجد بیشتر از باقی مسجدهای اصفهان منعکس کننده طراحی فوق العاده طراحان ایرانی است. بازدیدکنندگان و گردشگران با یک بار ایستادن در مقابل این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران می توانند از چندین وجه عکس های زیبا و متفاوتی بگیرند.

بیشتر تزئینات آن بر پایه تکنیک هفت رنگ طراحی شده و گل هایی با رنگ های متنوع و الگوهای خطاطی دیوارها، گنبد و همه جای این مسجد سلطنتی را زینت داده اند. این مسجد که با 18 میلیون آجر و 475000 قطعه کاشی ساخته شده، ویژگی ها و جلوه خاصی را به ما عرضه می کند. مانند بسیاری از مسجدهای اصفهان، این مسجد نیز روبروی مکه ساخته شد اما این ویژگی به اندازه درب ورودی غول پیکر مسجد عجیب و حیرت آور نیست. محققان پس از بررسی و تعمق زیاد متوجه شده اند که در پس زوایای مختلف موجود در ساخت بنای اصلی و ساخت ورودیه عجیب مسجد ملاحظات و دلایل زیادی وجود دارد.

به خاطر وجود یک ورودی عظیم و چهار مناره بزرگ و یک گنبد باشکوه اگر کل ساختمان رو به مکه ساخته گشته، گنبد آبی زیبای مسجد از میدان نقشه جهان دیده نمیشد. بنابراین، با طرحی هوشمندانه سازه به گونه ای طراحی شده که گنبد مسجد امام اصفهان از هر نقطه ای از میدان به زیبایی دیده می شود. در داخل ایوان مسجد که 33 متر ارتفاع دارد، بازدیدکنندگان می توانند از اشعار زیبا و طرح های سنتی دستی تحسین برانگیزی که توسط استادکاران و هنرمندان آن دوران طراحی و اجرا شده، دیدن کنند.

مجموعه مسجد دارای چهار مناره است. دو مناره داخلی 48 متر ارتفاع دارند و با دو مناره خارجی که 42 متر ارتفاع داشته، هماهنگ شده اند. گنبد شگفت آور این مجموعه 52 متر از سطح زمین ارتفاع دارد و یکی از مشهورترین ویژگی های مسجد امام دقیقا در زیر گنبد مسجد قرار گرفت. ساختمان و گنبد به گونه ای ساخته شده اند که اگر فردی مستقیما در زیر گنبد بایستد، صدای او را می توانید در تمام منطقه بشنوید. در واقع، اگر دوستی در فاصله 40 متری از شما بایستد، به راحتی می تواند صدای شما را بشنود. این ویژگی منحصر بفردی برای یک مسجد در دوره ای که هنوز برق و بلندگوهای الکترونیکی وجود نداشتند، محسوب می شود.

مسجد امام اصفهان دارای دو شبستان آینه کاری شده در ضلع شرقی و غربی است. شبستان شرقی بزرگتر هست اما تزئینات کمتری دارد و طراحی آن ساده تر است. دیگری که در ضلع غربی قرار دارد، کمی کوچکتر هست اما با کاشی کاری های هفت رنگ و زیبا به زیبایی تزئین و آراسته شده است. همچنین، محراب ضلع غربی زیباترین محراب بشمار می آید. از دیگر ویژگی های برجسته مسجد میتوان به سنگ های یکپارچه مرمری اشاره کرد که در بخش پایینی دیوارها به کار رفته است. اینکه چنین سنگ با کیفیت مرمری را در این سایزهای عظیم فراهم کرده اند، قطعا مستلزم صرف هزینه های گزافی بود.

زمانی که در داخل یکی از دو مدرسه ای که در بخش جنوبی مسجد قرار دارد حرکت می کنید، با قطعه سنگ ساده ای که در محلی خاص قرار دارد، مواجه می شوید. این دستگاه یادگاری از شیخ بهایی، محقق شاخص و ریاضیدان برجسته آن دوران است. با استفاده از این سنگ زمان دقیق ظهر شرعی را در چهار فصل سال می توانستند مشخص کنند. یکی دیگر از ویژگی های برجسته مسجد امام اصفهان، وجود هفت سنگ آب فوق العاده در مسجد است. سنگاب ظرف بزرگی بوده که در داخل آن پر از آب است و از آب آن برای وضو استفاده می کنند. این سنگ آب ها از سنگ یشم، مرمر و آهک ساخته شده اند. آنها به صورت نفیس طراحی و تزئین گشته و بر روی آنها طرح های گلدار فارسی به زیبایی حکاکی شده است.

بازار قیصریه اصفهان

بازار قیصریه اصفهان از معروف ترین و مشهورترین بازارهای ایران بوده که میدان نقش جهان را به میدان کهنه که یادگار سلجوقیان است، وصل می کند. میتوان گفت که بازار قیصریه اصفهان باشکوه ترین بازار ایران در دوران صفویه بوده و بهترین کالاها را برای عرضه داشته است. راسته بازار قیصریه از دو طبقه تشکیل شده که در طبقه اول مغازه ها و در طبقه بالا هم کارهای دفتری انجام می دادند. بازارهای عربان، هارونیه، نیم آورد، گلشن، مخلص، سماور سازها و مقصودبیک نیز از همین راسته منشعب می شدند که بعضی از همین بازارها همچنان در حال فعالیت هستند.

در طول این شاهراه سرپوشیده ‏و مسقف سراهای اردستانی ها، خانی، آقا، پادرخت سوخته، میر اسماعیل، تالار، خوانساری ها، گلشن، جارچی و سرای فخر هم به عنوان نهادهای اقتصادی کار می کردند. همینطور مدرسه های کاسه گران، هارونیه، نیم آورد، جده بزرگ، جده کوچک و ملاعبدالله هم در راسته بازار ساخته شده تا بچه ها بیشتر به این محدوده رفت و آمد داشته باشند. بهترین جا برای خرید صنایع دستی هم همین بازار قیصریه است. اگر چه از زمان رونق و شروع آن زمان زیادی گذشته اما هنوز شکوه و جلال را می توانید در بازار قیصریه حس کنید و نهایت لذت را ببرید.

بازار قیصریه اصفهان از سردر قیصریه شروع می شود و در ادامه به بازارهای دیگری مثل بازار چیت سازها و بعد بازار دارالشفا می رسد. بازار قیصریه از رونق خاصی برخوردار بوده و کالاهایی چون پارچه و انواع فرش های گران قیمت در آن به فروش می رسیدند. رونق این بازار به اندازه ای بود که حتی شرکت های خارجی نیز در آن حجره داشتند. امروزه، در این بازار مغازه هایی دیده می شوند که از دوران تا به امروز فقط یک کالای خاص را به فروش رسانده اند و از این لحاظ تغییری در کار خود نداشته اند، حتما برایتان جالب است دیدن مغازه هایی که 400 سال است یک کالا خاص را به فروش می رسانند.

در وسط بازار قیصریه شهر اصفهان محوطه بزرگ گنبدی شکلی وجود دارد که گنبد زیبای آن مشهور است. در غرب این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران نیز کاروانسرایی زیبا بچشم میخورد که دو طبقه دارد و در دو طبقه آن حدو د 148 حجره وجود دارد. در شرق این بازار ضرابخانه ای دیده شده که در حال حاضر به تجارت خانه تبدیل گشته و در آن اقلام مختلفی مثل انواع اقسام پارچه ها، قلمکاری های اصفهانی و کالاهایی این چنینی به فروش می رسند.

سی و سه پل

یکی از اولین شاهکارهای معماری اصفهان در دوران صفویه روی رودخانه زاینده رود قرار دارد و به سی و سه پل معروف است. سی و سه پل نزدیک به 400 سال قدمت دارد. این پل در گذشته پل جلفا نیز نامیده میشده است. سی و سه پل معماری خاصی دارد به گونه ای که هر بیننده ای را به خود مجذوب می کند. در کتاب های تاریخی نوشته شد که اوایل سی و سه پل چهل دهانه داشته که به مرور زمان و خرابی هایی که بوجود آمد، تبدیل به 33 دهانه شده است. از این پل با عنوان طولانی ترین پل زاینده رود هم یاد می کنند. سی و سه پل در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مصالح به کار رفته در این پل از سه نوع هست که به ترتیب در قسمت های زیرین آجر و برای قسمت های فوقانی ساروج و گچ استفاده شده است. اطراف این پل تفرجگاه هایی وجود داشته که مردم اصفهان و گردشگران داخلی و خارجی که برای بازدید از آن به این شهر سفر می کنند، می توانند از آن دیدن نمایند. متاسفانه، در حال حاضر بسیاری زیبایی های این مجموعه ارزشمند تاریخی تخریب شد، نظیر تابلوهای نقاشی که در 99 طاقچه پیاده روی این پل وجود داشته است.

طاق های پل دارای ستون هایی به ارتفاع 7 تا 9 متر هستند که سقف را سر پا نگه داشته اند و بسیار شکوهمند و مستحکم به نظر می رسند. این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران حدود 360 متر طول دارد و دارای 40 چشمه (طاق بزرگ) هست اما امروزه 33 دهانه و 14 متر عرض دارد و با 295 متر طول به عنوان طویل ترین پل زاینده رود از آن یاد می شود.

کلیسای وانک

کلیسای وانک یا آمنا پرچیک مقدس در اصفهان واقع شده است. کلیسای وانک به عنوان کلیسای جامع بین ارامنه اصفهان شناخته شد. این کلیسا دارای 8731 متر مربع مساحت بوده و قسمت های مختلف آن شامل کلیسای اصلی، صحن، کتابخانه، چاپخانه، تارلارهای اجتماعات، برج ساعت، ناقوس خانه، اتاق های کشیش ها و اسقف ها و در آخر بخش های موزه کلیسای وانک هست. در همان نگاه اول میتوان کاملا متوجه شد که کلیسای وانک معمای متفاوتی از سایر کلیسای ایران دارد. این کلیسا دارای دو گنبد بزرگ و کوچک بوده که جزو ارکان اصلی معمای ایرانی در آن زمان است. در واقع، شرط شاه عباس برای ساخت کلیسا شبیه نبودن آن به معماری معمول سایر کلیساها بود.

شاه عباس با این کار هم ساکنین ارامنه منطقه جلفا را به خواسته خود رسانده و هم از بروز اختلافات مذهبی بین ارامنه و مسلمانان جلوگیری کرده بود. اما جدا از داستان گنبد و خشت ها، داستان نقاشی های داخل کلیساست که به گوش تمام جهان رسید. در آن دوران نقاشی کردن دیوارهای داخلی کلیسا آنچنان مرسوم نبود و تمرکز تزئینات و حجاری ها بر روی دیوارهای خارجی بود. درباره کلیسای وانک اما گویی هنرمندان ارامنه اصفهان برای جبران نمای ساده گنبدها و روح بخشیدن به فضای داخلی محراب دست به قلم شدند.

علاوه بر نقاشی اما کاشی های لعاب کاری شده با طرح های جذاب نیز زینت بخش قسمت های تحتانی دیوارهای داخلی شده اند. ناگفته نماند که داستان تمامی این نقاشی ها و کاشی کاری ها داستان هایی از انجیل است. وانک در ابتدا ناقوس خانه و ناقوسی نداشته و صدای ضرباتی با کوبیدن بر چوبی به نام کوچناک، اهالی را برای ادای فرایض مذهبی خبر میکرد. دیوارهای آجری این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران با ارتفاعی نزیک به 12 متر، کاشی هایی در گوشه و کنار که نقش فرشته های بالدار را بر تن دارند و گنبدهای کوچک و بزرگ همگی معماری اصیل ایرانی را یادآور می شوند.

کلیسای وانک اصفهان دارای دو درب ورودی بوده که درب اصلی آن چوبی هست و بر سردر آن تصویری از نمای داخل دیر وجود دارد و در بالای آن نیز به زبان ارمنی نوشته شد "دیر ناجی همگان محلی برای راهبان". بعد از طی کردن مسیر دالان شکل ورودی و اتاق نگهبانی و تماشای مغازه یا کوچک که سوغات می فروشد، به محوطه اصلی و فضای باز کلسیا خواهید رسید. به برج ناقوس یا برج ساعت در سمت راست پلکان ورودی که سه طبقه ارتفاع دارد و ساعتی بزرگ به وزن سیصد کیلوگرم در طبقه دوم آن جای گرفته، می رسید.

نمازخانه ساختمان اصلی کلیساست؛ همان جایی که تماشای نقاشی ها بی نظیرش هوش از سر همه برد. نمازخانه اصلی شکلی متوازی الاضلاع دارد و دو قسمت چهارگوش که یکی از آنها شبستان نام دارد و دیگری که زیر گنبدخانه قرار گرفته نیز محلی برای اجرای مراسم و خواندن سرودهای مذهبی است. نقاشی های زیبا از کتاب مقدس و کاشی های خشتی هم زیبایی فوق العاده ای را به آن بخشیده اند. مسافران بعد از وارد شدن به ساختمان نمازخانه سر به هوا می شوند برای تماشای داستان خلقت آدم و حوا، تصاویر حضرت مسیح و داستان های انجیل مانند داوری روز رستاخیز و بهشت و دوزخ که همگی توسط هنرمندان ارمنی و دور تا دور گنبد و ساختمان کشیده شده اند.

در سال 1638 میلادی هم به همت خاچاطور کساراتسی، زبور داوود به عنوان اولین کتاب در چاپخانه کلیسا وانک چاپ شد. کتابخانه وانک پناهی برای برای کتاب هایی گشت که ارامنه از سرزمین خود برای حفظ تاریخ، فرهنگ و تمدن در کوله بارهایشان به ایران آوردند؛ کتابخانه ای که با داشتن اسناد و مدارک تاریخی باارزش به عنوان یکی از مهمترین مراکز ارمنی شناسی شناخته می شود.

ابیانه

ابیانه روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز در استان اصفهان است. این روستا در تاریخ 30 مرداد 1354 با شماره 1088 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این روستا در 38 کیلومتری شمال غربی نطنز، در دامنه کوه کرکس و یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران واقع شده است. ارتفاع از سطح دریا در این روستا 2160 متر بوده و دارای آب و هوایی سرد و معتدل است. گویش ابیانه ای یکی از گویش های مرکزی ایران به شمار می رود و مانند دیگر گویش های مرکزی دارای ویژگی های منحصر بفرد آوایی، صرفی (ساخت واژی) و نحوی است و در حوزه واژگان نیز نسبت به فارسی معیار متفاوت و قابل بررسی هست.

براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395، جمعیت آن 301 نفر (147 خانوار) بود. در حال حاضر، اسنادی که دقیقا قدمت تاریخی ابیانه را معلوم کند، در دست نیست ولی پیشینه چهار هزار و پانصد ساله را برای آن تخمین می زنند و آن را از کهن ترین زیستگاه های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران می دانند. آثار و بناهای تاریخی که در ابیانه وجود داشته، مربوط به دوره های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار است. شمار خانه های ابیانه در سرشماری سال 1360 برابر با 500 واحد برآورد شد. این خانه ها به طور کامل بر روی دامنه شیب دار شمال رودخانه برزرود بنا گشته اند.

ابیانه در نگاه نخست، روستایی چند طبقه به نظر می آید که در بعضی موارد تا چهار طبقه آن را میتوان مشاهده کرد. اتاق ها به پنجره های چوبی ارسی مانند مجهز هستند و اغلب دارای ایوان ها و طارمی های چوبی پیش آمده مشرف بر کوچه های تنگ و تاریکند که خود به صورت مناظر جالبی درآمده است. نمای خارجی خانه ها با خاک سرخی که معدن آن در مجاورت روستا قرار دارد، پوشیده شده است. در ساخت خانه ها غالبا از آجر قزاقی استفاده شده و از آنجا که در دامنه های شیب دار فضای کافی برای ساختن خانه های مورد نیاز وجود ندارد، در این روستا چنین رسم شده که هر خانواده انبار غار مانندی در تپه های یک کیلومتری روستا ایجاد نماید.

این غارها که در دل تپه ها حفر شده اند و از بیرون تنها درهای کوتاه و محقر آن نمایان است، برای نگهداری دام و نیز آذوقه زمستانی و اشیای غیرضروری مورد استفاده قرار می گیرد. ابیانه روستایی در دامنه کوه با نماهای کاهگلی قرمز با زیر طاقی های سفید و پنجره های مشبک زیبا و چوبی است که هر چه در آن دیده می شود، جلوه های از گذشته های دور دارد. مردم ابیانه به سبب کوهستانی بودن منطقه و دور بودن محل آنها از مراکز پرجمعیت و راههای ارتباطی، قرن ها در انزوا زیسته و در نتیجه، بسیاری از آداب و رسوم قومی و سنتی و از جمله زبان و لهجه قدیم را حفظ کرده اند.

پوشش سنتی هنوز هم میان آنها رواج دارد و در حفظ آن تاکید و تعصب از خود نشان می دهند. برای مردان شلوار گشاد و درازی از پارچه سیاه (دوید یا همان دبیت) و برای زن ها پیراهن بلندی از پارچه های گلدار و رنگارنگ وجود داشته و زن های ابیانه معمولا چارقدهای سفید رنگی هم بر سر دارند.

تخت جمشید

تخت جمشید مجموعه ای از چند کاخ تو در تو در کنار دشت مرودشت و در کوهپایه کوه رحمت در استان فارس است. در دوره های تاریخی پس از هخامنشیان به دلیل فراموشی خط و زبان پارسی باستان و ناآشنا بودن سنگ نوشته ها، نام پارسه فراموش شده و مردم نام تخت جمشید (پادشاه پیشدادی) را بر روی کاخ می نهند. تخت جمشید در شهر باستانی پارسه یکی از شهرهای باستانی ایران قرار داشته و طی سالیان پیوسته پایتخت تشریفاتی شاهنشاهی هخامنشی بوده است. تخت جمشید در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر یکم بنا شده و به زمان نزدیک 200 سال آباد بوده است.

در نخستین روز سال نو گروه های زیادی از کشورهای گوناگون به نمایندگی از ساتراپی ها یا استانداری ها با پیشکش هایی گوناگون در تخت جمشید گرد می آمدند و کادوهای خود را به شاه پیشکش می کردند. در سال 518 پیش از میلاد، بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت نو هخامنشیان در پارسه آغاز گردید. بنیان گذار تخت جمشید داریوش بزرگ بود هر چند پس از او پسرش خشایارشا و نوه اش اردشیر یکم با افزودن بناهای دیگر این مجموعه را گسترش دادند.

بسیاری از آگاهی های کنونی که در مورد پیشینه هخامنشیان و فرهنگ آنها در دسترس است، به دلیل سنگ نوشته ها و گل نوشته هایی است که در این کاخ ها و بر روی دیواره ها و لوحه های آن حکاکی شد. سامنر برآورد کرد که دشت تخت جمشید که دربرگیرنده 39 خاستگاه زندگی بوده، در دوره هخامنشیان 43600 نفر جمعیت داشته است. اسکندر مقدونی در 330 پیش از میلاد به ایران یورش آورد و تخت جمشید را به آتش کشید. این مکان تاریخی از سال 1979 یکی از آثار ثبت شده ایران در یونسکو است.

ارتفاع از سطح دریا این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران 1770 متر هست. طرف شرقی این مجموعه کاخ ها بر روی کوه رحمت و سه طرف دیگر در درون جلگه مرودشت پیش رفته است. تخت جمشید بر روی صفه یا سکوی سنگی که ارتفاع آن بین 8 تا 18 متر بالاتر از سطح جلگه مرودشت بوده، واقع شده است. ابعاد تخت جمشید 455 متر (جبهه غربی)، 300 متر (جبهه شمالی)، 430 متر (جبهه شرقی)، 390 متر (جبهه جنوبی) هست. همچنین، طول تخت جمشید برابر با طول آکروپولیس در آتن است اما عرض آن چهار تا پنج برابر آکروپولیس هست.

کتیبه بزرگ داریوش بزرگ بر دیوار جبهه جنوبی تخت جمشید آشکارا گواهی می دهد که در این مکان هیچ بنایی از قبل وجود نداشته است. وسعت کامل کاخ های تخت جمشید هم 125 هزار متر مربع هست. قدیمی ترین بخش تخت جمشید بر پایه یافته های باستان شناسی، مربوط به سال 518 پیش از میلاد است.

مجموعه پاسارگاد

پاسارگاد مجموعه ای از سازه های باستانی برجای مانده از دوران هخامنشی است که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس قرار گرفت. این مجموعه پنجمین مجموعه ثبت شده در فهرست آثار میراث جهانی در ایران است. شهر باستانی پاسارگاد نخستین پایتخت شاهنشاهی هخامنشی بوده که در قلب استان فارس و در دشت رود پلوار قرار داشت. نام شهر «اردوگاه پارس» دلالت از موقعیت مکانی شهر دارد. شهر توسط کوروش بزرگ (کوروش دوم) در سده ششم قبل از میلاد ساخته شد. محوطه اصلی (160 هکتار، حدودا 2٫7×0٫8 کیلومتر) هم توسط یک منطقه طبیعی بزرگ احاطه و محافظت شده است (حدودا 7127 هکتار).

محوطه اصلی شامل منطقه حفاری شده است اما پایتخت باستانی منطقه ای بسیار وسیع تر از این منطقه بوده و هنوز حفاری نشده است. در ساخت بناها از چهار نوع مصالح اصلی استفاده شد: سنگ، آجر، خشت خام و چوب. چوب را بیشتر برای پوشاندن در و سقف به کار می بردند و در برخی جاها تنه کلفت درختان (احتمالا سدر و سرو) را برای ستون هم به کار می گرفتند. خشت خام برای پر کردن دیوارها و بعضی اوقات هم برای لایه گذاری سکوها به کار می رفت. آجرهای به کار رفته در پاسارگاد قرمز رنگ بوده و دارای 45 سانتیمتر طول، 32 سانتیمتر عرض و 5/5 سانتیمتر قطر هستند.

ملات آنها یک نوع قیر طبیعی است که از نفوذ آب جلوگیری می کند و نمونه آنها در معماری عیلامی و آثار تخت جمشید دیده می شود. سنگ هایی که در ساختمان های پاسارگاد و تخت جمشید به کار رفته، چند گونه است: یکی سنگ آهکی سپید رنگی که به مرمر می نماید، دیگری سنگی کبود که در سختی به خارا می ماند و در جاهایی هم سنگ سیاه مرمرین که بسیار شکننده است. این سنگ سیاه پس از گذشت 25 سده چنان پخته و پیر شده که امروز به آسانی خرد و آردی می شود اما دو نوع سنگ دیگر بسیار بادوامند و همچنان پابرجا مانده اند. سنگ های سپید مرمرین را از کوه سیوند و سنگ های سیاه را از کوه تنگ سیاه و کوه تنگ بلاغی می آوردند.

باغ نارنجستان قوام

باغ نارنجستان قوام عظمتی عجیب و زیبایی عجیب تر را با آب و هوای خوش و بوی نارج های نارنجستان چنان در هم آمیخته که حتی امروزه علیرغم گذشت سالها انسان با ورود به آن به بیداری خود شک می کند. معماری این جاذبه تلفیق فوق العاده و بی نظری بین معماری ایرانی اسلامی و معماری دوره باروک اروپاست که شکوه خاصی را به این بنا بخشید. ساخت باغ نارنجستان قوام به مدت ده سال به طول انجامید و توسط قوام الملک، والی شیراز و در عهد فتحعلی شاه قاجار صورت گرفت.

البته، امروز قسمت های بزرگی از خانه از جمله بازارچه کناری آن از میان رفت اما هنوز شکوه وصف نشدنی نارنجستان قوام الملک پابرجاست. در کل، این خانه شامل قسمت های مختلفی چون اندرونی، دیوان خانه، حمام شخصی قوام الملک، مکتب خانه و حسینه و همچنین اصطبل و دیگر بخش های ضمیمه بود. نارنجستان قوام در سال 1345 به دانشگاه شیراز اهدا شد و پس از آن بین سال های 1348 تا 1358 مورد استفاده موسسه آسیایی زیر نظر پرفسور آتور پوپ قرار گرفت. در وصف این جاذبه حتی کتاب هایی چون آثار عجم فرصت الدوله شیرازی نوشته شد. از برجستگی های معماری این اثر میتوان به تالار آینه نارنجستان قوام الملک اشاره کرد.

آینه کاری های شگفت انگیز و جادویی این اتاق های تو در تو عقل هر بیننده ای را می ربایند. سقف ها و دیوارها چنان دقیق آینه کاری شده اند که شب های مهتابی بدون هیچ نوری داخل اتاق کاملا روشن می شود. از دیگر صفات خاص این اثر میتوان به هشتی های زیبای سردر اتاق های این عمارت اشاره کرد که از نظر فزونی و کیفیت وصف نشدنی جلوه ای خاص را به نارنجستان قوام الملک بخشیده اند. این هشتی ها غالبا با نقش ها و نگاره های بسیار جذاب و اشعار مختلف مزین هستند. از دیگر ویژگی های نارنجستان قوام الملک، مقرنس کاری و ارسی های زیبای این عمارت شکوه آفرین است.

آینه کاری های این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران نیز تنها به تالار آینه ها محدود نشده و میتوان در بخش بخش نارنجستان قوام الملک بخصوص در سقف های دیوان و اندرونی آنها را مشاهده کرد. گچبری های این اثر نیز در نوع خود کم نظیر است. سقف ها و سردر بسیاری از عمارت های این خانه عموما با گچبری های هنرمندانه مزین شدند. بی انصافی است که در زمان صحبت از معماری و تزئینات نارنجستان قوام الملک از آجر کاری ها و نقش برجسته های این عمارت نام نبریم.

این کتیبه ها که مربوط به معماری مرسوم دوران زندیه و اوایل دوران قاجار بوده، بسیاری از نگاره های ایران باستان را در بر می گیرند و بر جذابیت این بنا می افزایند. باغچه های زیبا، درخت های تنومند نارنج، حوض زیبا و هوای بی نظیر این عمارت در فصل بهار و پاییز جلوه وصف نشدنی را به این عمارت می بخشند. نارنجستان قوام امروزه در خیابان لطفعلی خان زند شیراز قرار داشته و همه روزه آماده رونمایی به شما هموطنان گرامی است.

مسجد نصیرالملک

مسجد نصیرالملک که به مسجد صورتی معروف بود، از قدیمی ترین مساجد شهر شیراز و یکی از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران است و در محله گود عربان قرار دارد. مسجد صورتی قطعه ای باورنکردنی از هنر معماری است و به تفکیک نور خورشید درست زمانیکه از شیشه های رنگی اتاق نماز آن به داخل می تابند، معروف شد. این بنا به دستور میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک که از اعیان و اشراف شیراز بود، ساخته شد. معماری آن را محمد حسن معمار بر عهده داشت و ساخت آن حدود 12 سال به طول انجامید.

مرمت، حفظ و نگهداری از مسجد نصیرالملک با رعایت استانداردهای بین المللی مرمت آثار تاریخی از سالها پیش توسط موقوفه نصیرالملک به تولیت محمود قوام آغاز شده و همچنان ادامه دارد. در و پنجره های رنگارنگ شبستان مسجد توسط دو استاد بزرگ شیرازی به نام های محمد جعفر و محمد رحیم ساخته شده و در سال 1348 خورشیدی توسط میرزا آیت بازسازی گردید. حتی، اگر این بنا بزرگ هم نباشد اما محبوب ترین مکان در شهر شیراز برای بازدید شناخته می شود.

شما با صحنه ای باورنکردنی بین ساعت 7 تا 10 صبح روبرو خواهید شد؛ زمانیکه نور خورشید از طریق پنجره های رنگارنگ شیشه ای در داخل پخش می شود و شما می بینید که همیشه اتاق نماز مملو از عکاسان و توریست هایی بوده که برای دیدن و عکاسی کردن از چنین صحنه ای از صبح زود انتظار می کشند. مسجد نصیرالملک یا همان مسجد صورتی از دیدگاه کاشی کاری از ارزنده ترین مساجد ایران و از دیدگاه ساختمان سازی به ویژه مقرنس بی همتاست.

مسجد یک سردر ورودی دارد و دو ورودی دیگر آن به کوچه جنوبی و مسجد و به امامزاده جنب آن متصل می شود. ورودی اصلی این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران از کاشی هفت رنگ با تزئینات فراوانی از گل سرخ گل زنبق شیراز شکل گرفت. حیاط مسجد صورتی به شکل چهار گوش است که میان آن یک حوض در مقابل ایوان مسجد احداث شد و دور تا دور مسجد با کاشی هفت رنگ تزئین گشته است. هنگامی که از داخل مسجد عکاسی کردید و دل سیر به تماشای نورها نشستید، حیاط زیبا را کشف کنید.

در کنار اتاق نماز با آن شیشه های رنگارنگ، اتاق های متعدد دیگری هم وجود دارند، بنابراین مطمئن شوید که به طور کامل از تمام قسمت ها دیدن کرده باشید. در یک گوشه موزه زیبا و گالری هنری بسیار کوچکی قرار گرفته که بسیار دیدنی هست. مسجد نصیرالملک بی نهایت زیبا و چشم نواز است. امکان ندارد به شیراز سفر کنید و آن را نادیده بگیرید؛ مسجدی که شاید زیباترین مسجد در شهر شیراز باشد و تماشای آن با شیشه های رنگی، طاق های بلند و کاشیکاری های دلربا آرزوی هر جهانگردی به حساب بیاید.

روستای میمند

میمند یک روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان شهر بابک در استان کرمان است. میمند روستایی صخره ای و دستکند با 12000 سال قدمت بوده و در منطقه ای مستقل و نیمه خشک و در انتهای دره ای واقع در جنوب رشته کوههای مرکزی ایران قرار دارد. این روستا در سال 2015 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. میمند شهر بابک روستایی با چند هزار سال قدمت بوده و یادآور دورانی است که انسان ها خدایان خود را در بلندای کوهها جستجو می کردند و کوه نشانه استواری، توان، پایداری و اراده شناخته میشد.

این بنای دستکند باستانی بی گمان از نخستین سکونتگاه های بشری در ایران به شمار می رود. هنوز کسی به درستی آگاه نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بوجود آمده و انگیزه این مردم از ساخت چنین بناهایی چه بوده است. مسکن در میمند از روی هم گذاردن سنگ و آجر و...پدید نیامد یعنی در فضای باز ساخته نشد بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل گرفته و انسان نیاز به خشت، آجر و ملات نداشته است بلکه می بایست توده هایی را بر می داشته تا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه در اندازه های گوناگون برای جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و…کنده شده است.

به همین دلیل، کنار دیوارهای خانه های میمند گنجه گذارده نمی شود بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچه ای بوجود می آید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده یا در آنها آویزان می گردند. کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق و اصطبل باشد، یک کیچه است. هر کیچه یک ورودی مشترک دارد و در پاگرد ممکن است طویله در یک سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه کیچه ها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداد اتاق ها متفاوت است.

جدا کردن اتاق از پستو یا پوشانیدن برخی از طاقچه ها با پرده های پارچه ای صورت می گیرد. کلیدون در دیوار کنار در ورودی نصب می شود، کلید را در آن قرار می دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. دمای این اتاق ها حدود 5 درجه متفاوت با بیرون است. در سال 1383 و در بهمن در حالی که دما در بیرون 10 درجه سانتیگراد بود، در درون 15 درجه و در خرداد 1384 و در حالی که دمای بیرون 24 درجه سانتیگراد بود، دمای درون کیچه ها 18 درجه سانتی گراد گزارش شد.

ایجاد اجاق و در زبان محلی دیدون در درون اتاق ها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنه اتاق ها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاق ها باعث گردیده تا بدنه داخل اتاق ها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاق ها شود. اکنون دیگر در خیلی از اتاق ها آتش افروخته نمی شود و این موضوع باعث شده تا خاک سقف ها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاق ها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق 3×4 به بلندی 90/1 تا 10/2 متر معمولی است و بزرگترین کیچه از 90 متر مربع تجاوز نمی کند. روستای میمند دارای 406 کیچه و 2560 اتاق است.

اهالی میمند کشاورز و دامدار نیمه عشایری هستند. آنها دام های خود را در مراتع کوهستانی پرورش می دهند و در فصل بهار و پاییز در سکونتگاه های موقت زندگی می کنند. در طول ماههای زمستان آنها درون دره و در غارهایی که از صخره های نرم (کامار) تراشیده شده اند، زندگی می کنند که شکلی غیرعادی از مسکن در یک محیط خشک و بیابانی است. این چشم انداز فرهنگی نمونه ای از سیستمی بوده که به نظر می رسد در گذشته گسترده تر بود و به جای حیوانات جابجایی افراد را در بر می گیرد. بیشتر ساختمان های فصلی تا حد زیادی در هر فصل بازسازی می شوند که بازتابی از یک رویه سنتی هستند. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص بوده و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پارسی پهلوی استفاده می شود.

روستای کندوان

روستای کندوان یکی از جاذبه های زیبا و منحصر بفرد استان آذربایجان شرقی و یکی از برجسته ترین روستاهای تاریخی صخره ای جهان محسوب می شود. کندوان روستایی است که خانه هایش در دل کوه با دست کنده شده و امروزه به روستایی توریستی تبدیل شده است. زیبایی های روستای کندوان و همینطور قدمت آن باعث شده تا در آثار ملی نیز به ثبت برسد و جزو یکی از عجیب ترین روستاهای ایران بحساب بیاید. میتوان گفت تنها مشابه این روستا در کشورهای ترکیه و آمریکا قرار دارند که البته آن دو روستا دیگر ساکن ندارند ولی در روستای کندوان 117 خانواده همچنان در دل کوه زندگی می کنند.

روستای کندوان که به دلیل گدازه ها و مواد مذاب بجا مانده از دل آتشفشان و همچنین دخالت دست آدم ها در طی سالها به این شکل درآمد؛ روستایی مخروطی شکل است و به دلیل کله قندی بودن و شباهت خانه هایش به کندوی عسل به این نام معروف شده است. سازه های سنگی با شکل های افقی، ستونی، مخروطی و هرمی شکل که بعد از عقب نشینی حوضه دریاچه کندوان سر از خاک برآوردند، نمای اولیه روستای کندوان را شکل دادند.

مخروط ها بعد از اینکه از دل آب بیرون آمدند، به صورت پله پله تا بالای کوه را پوشاندند. این مخروط های نرم در دوره های نخستین زمین شناسی، زمانی که هنوز پوسته زمین سرد نشده بود، در اثر جابجایی کوه ها و فشارهای ناشی از این موضوع به صورت طبقه طبقه از محیط اطرافشان جدا شدند و فرم گرفتند. این شکل ها که از جنس خاکسترهای آتشفشانی بودند، حالت نرمشان را به مرور زمان تا اندازه ای حفظ کردند بگونه ای که به راحتی با ضربه ای ساده، سایش باد و بارش برف و باران تغییر حالت می دادند. نهایتا طبقات، پله های روستا و لایه های کله قندی کم کم به شکل امروزی درآمدند و مناسب برای کار دست آدم ها و ساخت خانه شدند.

در روستای کندوان سقف هر خانه حیاط خانه بالایی است و دیدنی های منطقه تنها مربوط به ساختمان و بنا نیست بلکه محیط زیبا و مردم خونگرم نیز از ویژگی های جذاب روستای کندوان هستند. کندوان در 60 کیلومتری جنوب غربی تبریز واقع شده و یکی از روستاهای دهستان سهند از توابع شهر اسکوست. فاصله اسکو تا این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران 20 کیلومتر بیشتر نیست و از آنجایی که به همراه روستای میمند تنها روستاهای صخره ای جهان هستند که هنوز زندگی در آنها جریان دارد، سالانه گردشگران زیادی راهی آن می شوند.

کندوان منطقه ای کوهستانی با مراتع بسیار است و هوای خنکی دارد. همینطور کوچه پس کوچه هایی ساکت و بالکن های پرگل و حیرت انگیزی دارد. قطر دیوارهای خانه های صخره ای بسیار نازک و حدود 2 متر است. به همین دلیل داخل خانه ها در تابستان بسیار خنک هستند و زمستان ها هم بطور طبیعی گرم می مانند. برخلاف تصور، این خانه های صخره ای همانند دیگر منازل مسکونی، بخش های مختلفی مانند اتاق نشیمن، صندوق خانه و آشپزخانه دارند و مجهز به سیستم لوله کشی آب و برق هستند.

ارتفاع بیشتر این توده های صخره ای حدود 40 متر بوده و اغلب این کران ها از دو تا چهار طبقه تشکیل شده اند ولی به دلیل ساختار صخره ای، کران این طبقه ها از یکدیگر مستقل بوده و از داخل ارتباطی با یکدیگر ندارند. با توجه به این ساختار، برای دسترسی به طبقه های بالایی کران ها پلکان های زیبایی از بدنه خود کران تامین می شود. معمولا طبقه همکف اغلب کران ها به عنوان اصطبل مورد استفاده قرار گرفته و سایر طبقه ها دارای کاربری مسکونی هستند. به دلیل قطر زیاد کران ها، ایجاد نورگیر در طبقه های پایین بسیار دشوار است. به همین دلیل هم نورگیرها و پنجره ها در طبقه های بالایی قرار گرفته اند.

تالاب انزلی

تالاب انزلی یا مرداب انزلی با مساحتی در حدود 20 هزار هکتار در شمال ایران جای دارد. پهنه آبی تالاب در شهرستان انزلی قرار گرفته و از مهمترین و بزرگترین زیستگاه های طبیعی جانوران ایران است. تالاب انزلی هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی بوده که از سوی کشورهای همسایه شمالی به ایران می آیند. تالاب انزلی به طور کلی تابستان های گرم و مرطوب و زمستان های ملایم دارد و مشخصات جوی تالاب انزلی شبیه به انزلی و غازیان است اما مقدار رطوبت تالاب بیشتر از مناطق مجاور هست.

پس از سر برآوردن باریکه خشکی انزلی و منطقه غازیان از دریا و پیشرفت خشکی از طرفین، منطقه وسیعی از دریا را از دریا جدا کرده، آن را در پشت سر خود در جنوب قرار داده و با کیلومترها فاصله از ساحل قدیمی ساحل جدیدی را تشکیل داده است. پهنه آب جدا شده از دریا را که به صورت راکد در پشت باریکه خشکی انزلی و غازیان قرار گرفته، تالاب یا مرداب انزلی می نامند. تالاب انزلی از جمله تالاب های بین المللی ثبت شده ایران است. این تالاب از نخستین تالاب های ثبت شده در کنوانسیون رامسر بوده که در 21 دسامبر سال 1975 میلادی در این کنوانسیون ثبت شد.

تالاب انزلی از آنجایی که یک تالاب بین المللی ثبت شده است، هم اکنون در فهرست مونترال قرار گرفت. قرار گرفتن در این فهرست به معنای این است که تالاب در حال خشک شدن بوده و به مراقبت نیاز دارد. تالاب انزلی محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است. این تالاب با بیش از 100 گونه پرنده، 50 گونه ماهی و صدها گونه گیاهی اکوسیستم کم نظیری دارد. تالاب انزلی از مهمترین منابع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.

این مورد از محبوب ترین دیدنی های کشور ایران به واسطه گیاهان، جانوران و مورفولوژی و شکل بستر، ارتباط با دریا و رودها دارای محیط زیستی ویژه است. معروف ترین گیاه لاله تالابی بوده که تالاب را به این دلیل مرداب لاله می خوانند. تنوع زیستی بالای تالاب آن را برای پرنده نگری و مطالعه پرندگان مناسب کرده و حواصیل ها، اردک سانان، کشیم بزرگ، کشیم گردن سیاه، یلوه کوچک و کاکایی ها از پرندگان این تالاب هستند.