مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله اثری شگفت انگیز از معماری و کاشیکاری قرن یازدهم هجری بوده که در دوران شاه عباس اول بنا شده است. ساخت این مسجد 18 سال زمان برده و معماری آن بر عهده استاد محمدرضا اصفهانی بوده است. مسجد شیخ لطف الله در میان زیباترین آثار تاریخی اصفهان بوده که چشم هر بیننده ای را میخکوب می ‏کنند.

دلیل ساخت این مسجد به خاطر ارادتی بود که شاه عباس اول به «شیخ لطف اله جبل عاملی» داشت. شیخ لطف الله از علمای بزرگ شیعه بود که در لبنان امروزی زندگی میکرد و دعوت شاه عباس اول را برای زندگی در اصفهان قبول کرد. در ضمن ایشان پدر زن شاه عباس اول نیز بوده است. این مسجد به منظور تجلیل از مقام او و برای تدریس و نمازگزاری وی احداث شد. سال اتمام بنای مسجد و تزئینات کاشیکاری آن و نام استاد سازنده آن در داخل محراب معرق نفیس مسجد به خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشی لاجوردی به این ترتیب ذکر شده است.

گنبد مسجد شیخ لطف الله یکی از چند گنبد یک پوششی زمان صفویه است که با ارتفاع کم پوششی مناسبی برای صحن کوچک آن به شمار می ‏رود. از طرفی بلندی آن تا آن اندازه است که بتواند در کنار میدان بزرگ خودنمایی کند و بر آن فضا مسلط باشد. خمیدگی گنبد از نقطه برآمدگی بزرگ ناگهان به سمت داخل گراییده و راس گنبد را تشکیل داده است و این فشار زیاد را دیوارهای قطور مسجد تحمل می ‏کند. قطر دیوارها که از پنجره‏ های دیوار اندازه ‏گیری شده، در حدود 1،70 سانتیمتر است.

دیوارهای داخلی آن نیز از یک هشت ضلعی شروع می‏ شود. این هشت ضلعی ها هر یک به وسیله کاشی های طناب مانند فیروزه‏ ای محصور شده و خطوط بسیار زیبا که از آثار علیرضا است، مانند قابی هر یک از اضلاع هشتگانه را در میان می‏ گیرد. این خطوط از کاشی هایی به رنگ سفید خیره کننده در میان کاشی های آبی تیره به کار رفته است و زاویه هایی که از این هشت ضلع بوجود آیند، پایه خمیدگی بزرگ را تشکیل می ‏دهند لکن انحنای تدریجی گنبد نقطه شروع انحنا و دایره بزرگ گنبد را از نظر پنهان می‏ کنند. خمیدگی گنبد را دیوارهای بادبادک شکل زاویه داری به اضلاع هشت گانه وصل می‏ کند. از عجیب ‏ترین هنرهای بکار رفته در این مسجد که زاییده ذوق و استعداد هنرمندان معمار ایرانی است، حل مشکل قبله در این مسجد بوده که در شرق میدان واقع است.