شرط کافی برای توسعه گردشگری مذهبی و عرض اندام جاذبه ها چیست؟

ایسنا/ براساس سخنان عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ، شرط کافی برای توسعه گردشگری مذهبی، فراهم کردن زیرساختهای میزبانی است.

قضیه چیست؟

دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو سازوکارهای دستیابی و تحقق سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با محوریت قطبهای گردشگری مذهبی را تشریح کرد.

وی پیرامون شرط کافی برای توسعه گردشگری مذهبی گفت: اگرچه از گردشگری عمدتا به عنوان موتور محرک اقتصاد یاد می شود، اما اهمیت وجه فرهنگی این صنعت موجب اشاره مستقیم به گسترش قطب های گردشگری با محوریت مناطق و مراکز هویت ساز در یک بند مجزای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ خاطرنشان کرد: از آنجایی که قطبی سازی گردشگری مناطق هویت ساز منجر به تمرکز امکانات و به تبع آن هزینه کرد گردشگر در نقاطی خاص می شود، در عین گسترش قطب های گردشگری، توزیع و پراکندگی متوازن قطب های مزبور نباید از نظر دور بماند. همچنین، باید تاکید کرد که ایجاد زیرساخت های پیشرفته در راستای فعال کردن قابلیت های سرزمینی، به نوعی یکی از پیش شرط های اولیه تحقق بند 34 است. در واقع، اگرچه وجود جاذبه های مذهبی شرط لازم توسعه قطب های گردشگری مذهبی است، اما کافی نبوده و تا زمانیکه زیرساخت های مساعد و مطلوب برای میزبانی گردشگر فراهم نباشد، جاذبه ها، هر چه قدر هم منحصربفرد توانایی عرض اندام ندارند.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ ادامه داد: نکته دیگری که نباید مغفول بماند، انعکاس ماهیت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در تدوین قوانین و انجام فعالیت های لازم در مسیر تحقق این بند است. به عبارتی، از آنجایی که در اسلامی بودن به آرمان ها نظر داریم و در ایرانی بودن به واقعیت ها؛ در گسترش قطب های گردشگری مذهبی، همواره تقید به اصول قرآنی و اسلامی (آرمان ها) و بهره گیری شایسته از ظرف این توسعه (واقعیت) و تناسب ظرف (قابلیت ها و پتانسیل های گردشگری کشور) و مظروف (ارزش ها و آرمان های اسلامی-انقلابی) ضروری است.

وی افزود: در حقیقت، نقشه راه تحقق این بند بایستی برخاسته از اندیشه ، فلسفه و مبانی نظری اسلامی بوده و با تاریخ، جغرافیا و فرهنگ ایرانی سازگار باشد. به طور کلی، گام اول ارزیابی وضعیت موجود و تبیین وضعیت مطلوب از دیدگاه دین اسلام است که بعد اسلامی الگو را منعکس می کند. گام بعد ارائه راهبردهای حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب و به عبارتی، تدوین راهبرد تغییر است؛ در این راستا، توجه به وضعیت بومی و آنچه در محدوده جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی و زیست محیطی ایران وجود دارد، در فرآیند تدوین استراتژی تغییر ضروری می نماید که در واقع بازتاب ایرانی بودن الگو است.

ایمانی خوشخو اظهار کرد: در پژوهش ها و مطالعاتی که تاکنون در حوزه های توسعه ای گردشگری جمهوری اسلامی ایران انجام شده است، به هیچ عنوان به نقش و جایگاه بازیگران مختلف در تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخته نشد؛ در حالیکه شناسایی صحیح پتانسیل های بازیگران مختلف در عرصه گردشگری، به عنوان نخستین گام، نقش بسزایی در توسعه پایدار این صنعت ایفا می کند. در جمهوری اسلامی ایران الگوی یکپارچه و مدونی برای شناسایی جایگاه بالقوه ذینفعان و ذینقشان مختلف در توسعه صنایع خدماتی نظیر گردشگری وجود ندارد و پژوهش حاضر مقدمات توسعه چنین الگویی را بر مبنای مدل اولیه عرضه و تقاضای گردشگری فراهم می آورد.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ متذکر شد: با وجود اهمیت روزافزون گردشگری و پتانسیل های سرشار آن در جمهوری اسلامی ایران، صنعت گردشگری کشورمان هنوز جایگاه مسلم خود را در میان رقبای منطقه ای نیافته و به دلیل مواجهه با موانع و مشکلات زیرساختی و ساختاری-اداری، اقدامات توسعه ای آن تاکنون با جدیت دنبال نشده و بر خط مشی های اتخاذی در جهت رشد و توسعه این صنعت جامه عمل پوشانده نمی شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با روشن کردن نقش بالقوه ای بازیگران در سطوح مختلف سعی در برطرف کردن این موانع و فراهم کردن بسترهای توسعه گردشگری در کشور کرده و می تواند مرجع مناسبی در جهت هدایت و پیشبرد فعالیت های اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی در عرصه گردشگری باشد.

وی یادآور شد: ایران به جهت پیشینه فرهنگی و مذهبی یکی از مقصدهای مهم گردشگری مذهبی به ویژه در منطقه بشمار می رود و این امر نیازمند رویکرد توسعه ای در نگاه کلان است. به موازات فرهنگ سازی گردشگری، از آنجایی که توسعه گردشگری مذهبی بیش از هر چیز متأثر از نهاد سیاست بوده و جایگاه آن در اسناد بالادستی حاکی از میزان تصدیق اهمیت آن از سوی حاکمیت و جدی گرفتن آن نزد برنامه ریزان و مقامات مسئول است، راهبردهای گسترش قطب های گردشگری مذهبی در مناطق هویت ساز ابتدا باید در اسناد و قوانین توسعه ای کشور نمود یابد. در این خصوص، برنامه های پنج ساله توسعه که مهم ترین اسناد بالادستی کشور قلمداد می شوند، متأسفانه نگاهی جزءگرایانه و تقلیل گرایانه به توسعه گردشگری داشته و بسیاری از ظرفیت های طبیعی، میراثی و انسانی کشور در حوزه گردشگری را نادیده گرفته اند.

ایمانی خوشخو گردشگری مذهبی کشورمان را مورد اشاره قرار داد و افزود: با توجه به پتانسیل بالای ایران در حوزه گردشگری مذهبی، می تواند یکی از مقصدهای گردشگری در این حوزه قرار بگیرد، نکات کلی برای توجه هر چه بیشتر به گردشگری مذهبی ایران و انجام اقدامات لازم جهت توسعه آن ارائه شد. شکل گیری سازمان و نهاد مستقل اجرایی، تحقیقاتی و تخصصی گردشگری مذهبی، تصحیح رویکردهای برنامه ریزی توسعه گردشگری، به کارگیری شیوه های تخصصی اقتصادی در تحلیل و بررسی اقتصاد گردشگری مذهبی، توسعه و پیشرفت در زمینه مطالعات گردشگری مذهبی در دانشگاه ها، مؤسسات آموزشی و مراکز تحقیقاتی، انجام اقدامات و فعالیت های تخصصی در حوزه مطالعات بخش تقاضای گردشگری مذهبی، انجام اقدامات و فعالیت های تخصصی در حوزه مطالعات بخش عرضه گردشگری مذهبی، آموزش در دو بخش تقاضا و عرضه گردشگری مذهبی (گردشگر و جامعه محلی)، انجام فعالیت های بازاریابی و تبلیغات گردشگری مذهبی ایران در سطح جهانی، فراهم کردن تجهیزات و امکانات لازم گردشگران در مکان های مذهبی و شناسایی و بررسی انگیزه های گردشگران مذهبی.