ثبت ملی ساختمان قدیم اداره بندر و کشتیرانی خرمشهر

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، ثبت ملی ساختمان قدیم اداره بندر و کشتیرانی خرمشهر صورت گرفت.

داستان چیست؟

نجلا درخشانی، کارشناسی ارشد مرمت و احیا بناها و بافت های تاریخی با بیان اینکه ساختمان قدیم اداره بندر و کشتیرانی خرمشهر یکی از این بناهای ارزشمند، هویت ساز و بسیار موثر در مسایل استراتژیک خرمشهر و همچنین دوران دفاع مقدس بود، می گوید: این اثر تاریخی با هدف تاب آوری بیشتر و به مناسبت سوم خرداد در لیست آثار ملی دفاع مقدس این شهرستان به ثبت رسید.

وی با بیان اینکه این ساختمان در سال 1334 شمسی با الهام از سبک معماری شیکاگو، در مجاورت اسکله های موجود در اروندرود احداث شد، ادامه می دهد: این بنا در سال 1340 شمسی به عنوان یک ساختمان کاملا مدرن اداری تجهیز شده و مورد استفاده قرار گرفته است.

او با اشاره به اینکه آغاز مدرنیسم را می توان از مکتب شیکاگو یا رئالیسم دانست، می افزاید: مکتب شیکاگو منشور اولیه ی معماری مدرن است که در این دوره برای اولین بار ساختمان های بلند با اسکلت فلزی و پنجره های عریض طولی احداث شدند. در این سبک سعی شده از فرم های پیچیده ی دوران گذشته دوری شود و فرم هایی خالص طراحی و اجرا شوند که وحدت میان سازه و فرم را نمایان سازند. مهمترین ویژگی این سبک وحدت بین فن و معماری است.

درخشانی نوشته های حک شده روی دیوارهای این بنای 64 ساله را گویای این می داند که نیروهای خودی و دشمن هر دو در بازه ای زمانی از آن بعنوان سنگر استفاده کرده اند و ادامه می دهد: این ساختمان در زمان اشغال خرمشهر مقر نیروهای بعثی بوده و در دوران مقاومت 45 روزه، پس از آزادسازی خرمشهر و در طول دوران جنگ تحمیلی به عنوان سنگر رزمندگان اسلام استفاده شد. این بنا بدلیل قرار گیری در کنار اروندرود بعنوان یکی از مکان های مهم استقرار نیروهای مدافع شهر در مقابل حملات دشمن بوده و در دفاع از شهر، نقش مهمی داشت.

به گفته او بنای قدیم بندر با مصالح مدرن در سقف ها و ستون های بتنی و دیوارهای آجری و سازه ای بسیار مقاوم ساخته شد. در این بنا حتی «تابشبندها» (آفتاب شکن) تایل های بتنی هستند و بخش اعظمی از نمای جنوبی بنا که رو به رودخانه اروندرود و در واقع خط مقدم جنگ بوده، آسیب جدی دیده است. مقاومت و ایستایی ساختمان به قدری بوده که با وجود تخریب کلی، دیوارهای غیر باربر داخلی و بخش هایی از نمای جنوبی، همچنان استوار ماند.

پیشنهاد ایجاد موزه دریا و تاریخ نوردی برای بنای بندر خرمشهر

سجاد پاک گهر، مدیر اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی خرمشهر که او نیز در تهیه پرونده ساختمان اداره بندر و کشتیرانی نقش داشت، تاکید می کند: طرح باززنده سازی و احیا این بنای در سال 1395 توسط اداره میراث فرهنگی شهرستان خرمشهر تهیه شده است. براساس این طرح کاربری پیشنهادی برای بنای ارزشمند ساختمان اداری قدیم بندر خرمشهر "موزه ی دریا و تاریخ دریا نوردی" است که امیدواریم هرچه سریعتر این طرح اجرا شود، چون ایجاد چنین موزه ای می تواند تاثیرات چشمگیری در توسعه صنعت گردشگری منطقه داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه حفاظت از آثار گذشتگان نه به عنوان پدیده های نمادین بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و شهرنشینی اهمیت و ضرورت دارد، ادامه می دهد: بناهای تاریخی و ارزشمند به عنوان عناصر هویت بخش شهر محسوب می شوند که با وجود ویژگی های خاص و منحصر به فرد خود از دیگر بخش ها متمایز شده و نه تنها از بعد فرهنگی بلکه در ابعاد اجتماعی و اقتصادی نیز می توانند نقش مهمی در توسعه شهری ایفا کنند.

کارشناس ارشد مرمت و حفاظت آثار فرهنگی - تاریخی تک عنصرها و مکان های ارزشمند را بخشی از حافظه تاریخی و خاطره ساکنان هر شهر می داند و ادامه می دهد: گاهی اوقات مکان های ارزشمند، به دنبال واقعه ای مانند جنگ در شهر باقی می مانند که حفظ خاطرات و توجه به آنها می تواند حس تعلق خاطر به فضا را بیشتر و حس تأثیرگذاری بر فضا را توسط انسان تقویت کند.

وی با بیان اینکه رشد روزافزون فرهنگی و اجتماعی شهرها باعث ایجاد نوعی احساس نیاز به خاطرات و تعلق خاطر آنها به گذشته تاریخی و اصالت خود شده، می افزاید: از طریق حفظ نشانه ها و عناصر ارزشمند موجود در شهر چه از نظر معنوی و چه از نظر کالبدی و فیزیکی می توان به این احساس نیاز پاسخ داد.

پاک گهر ادامه می دهد: بر این اساس، برای جلوگیری از تخریب و از بین رفتن تکدانه های تاریخی و ارزشمند موجود در هر شهر و همچنین کمک به حفاظت و تاب آوری آنها، در مرحله ی نخست مستندنگاری، در مرحله دوم درصورت جذب سرمایه گذار، مرمت و احیای بنا با کاربری متناسب و در مرحله سوم ثبت این بناهای ارزشمند در لیست آثار ملی کشور در دستور کار قرار می گیرد.