عشایر سیستان و بلوچستان | آشنایی دلنشین با اقوام

بخش وسیعی از جمعیت استان سیستان و بلوچستان را عشایر این استان تشکیل می دهند. اما خشک شدن آب هیرمند باعث کاسته شدند جمعیت عشایر این منطقه شده است با همگردی در ادامه مطلب همرا ه باشید. کوچ عشایر از مناطق سردسیر ییلاق به مناطق گرمسیر از پدیده های جالب و استثنادی کوچ عشایر در استان سیستان و بلوچستان می باشد. در مناطق تفتان با 43 تا 44 درجه دما طوایف گمشادزهی و شهنوازی روزگار می گذرانند. موقع خرما پزان که در فصل تابستان است این طوایف برای جمع آوری خرما و خرما خوری به ماشگیه ( ماشکل) کوچ می کنند. عشایر این مناطق با صرف چندین ساعت وقت در زمان ییلاق یا قشلاق محل اطراق خود را عوض می کنند و از یک مکان به مکانی دیگر کوچ می نمایند .

عشایر بلوچستان

بیشتر عشایر این ناحیه از طریق دامداری و شترداری گذران روزگار می گذرانند و این عشایر کوچ رو با کشاورزی میانه ای ندارند. زبان این عشایر بلوچستانی فارسی و گویش های زابلی و مکارنی در بین این عشایر رواج دارد. گردشگران از اقصی نقاط مختلف ایران و جهان از سیاه چادرهای این عشایر دیدن می کنند که به ویژه گردشگران خارجی توجه ی خاصی به اسکان در سیاه چادر های عشایر دارند و بسیار مورد توجه آنها قرار می گیرد.

ایل بختیاری، مردمانی از قوم لر

مناطقی زیبا و سرسبز از تفتان در خاش، مراتع حاشیه ای دریاچه هامون در شهرستان هامون منطقه فضل الهی در قصرقند و گرگان در نیک شهر از مناطقی هستند که عشایر کوچ رو اغلب اقامت گاه های موقتی خود را در آن بنا می کنند

عشایر و طایفه های  گوناگون سیستان و بلوچستان

به اقوامی که در استان سیستان و بلوچستان اقامت دارند و زندگی می کنند اقوام و طایفه های سیستان و بلوچستان گفته می شود.و این اقوام ازنظر ساختار طایفه ای، قومی و نوع سکونت به گروه های مختلفی تقسیم می شوند که به بررسی  آن ها می پردازیم.

1) این عشایر از قدیمی ها و از نژاد های اصیل سیستان هستند که از قتل عام های مغولان، تیموریان و ازبک ها جان سالم به در برده و توانسته اند نسل خود را حفظ نمایند. ( طایفه های پودینه، کاظمی، میر، کیانی، کیخا، کمالی، ارابیب و پهلوان و نورا ) از این اقوام می باشند

2) طایفه  هایی که اعتقاد دارند ریشه قومی آنها از اعراب است مثل( گمشادزهی، نهتانی، سالار زهی، کول و صیاد ) جزو این دسته از قبایل هستند.

3) طوایفی مثل دلخکی، دلارامی، گرگ، سرگزی و خاراکوهی از جمله طوایفی هستند که اصل و نسب آن ها از زیست اولیه شان یعنی نواحی داخلی مجاور هیرمند می باشد.

4) طوایفی که ازآنها در جنگ ها و اهداف امنیتی استفاده می گشته است و کوچ عشایر این ناحیه از کوه های بارز کرمان بوده است. مانند سنچولی ( سنگچولی) و جهان تیغ، جمالزهی.

5) قبل از ویرانی سیستان طوایفی در آنجا سکونت داشتند اما جمشید آنها را به زور به مناطق دیگر کوچ داد. مثل جمشیدی و بختیاری

6) کولی ها (دوره گردها) طوایفی مثل ماهککی ، گلوی ، پتی پشم ، چتله و کیال را شامل می شود.

7) قبیله هایی که به  گاوچرها (دامداران) یا گوچرهای سیستان معروفند مانند آبیل، ده مرده، سراوانی و کلبعلی

8) طوایفی که ریشه ی آن ها به افغانستان بر می گردد و از آنجا به این ناحیه کوچ کرده اند. مانند غلجه ای، بارکزایی، فراهی، هراتی لکزایی و گلوی

9) طوایفی مثل راشکی که ریشه آن ها به تاجیکستان بر می گردد.

10) طوایفی مثل شیرانزائی، سنجرانی، رخشانی و سارانی که ریشه  آنها به بلوچستان پاکستان بر می گردد.

11) طوایفی مانند شهریاری و نوری که از اطراف تهران به سیستان و بلوچستان آمده اند.

12) طوایفی مانند سموری، ارجونی، تجگی و اوکاتی که از منطقه لاش و قلعه کاه به سیستان مهاجرت کرده اند.

13) طوایفی که ریشه ی انها به ایل ممسنی استان فارس بر می گردد مثل سرابندی، شهرکی، شه بخش، جهانتیغ، میر، بامدی، براهویی، بزی، جروقزاق، جمالزهی

14) طوایفی مانند اهورزهی، هیبت زهی، محمدی سوران، رضازهی، ملازهی، صاحبدادزهی، میرمرادزهی، مسکانزهی، جهاندیده، محمودی، پورمند، بهرامی، هونکزهی، بارانزهی، دهواری، دهانی و… که از قوم های اصیل بلوچ می باشند و در کوه های اطراف زاهدان روزگار می گذرانند.

 15) طوایف بومی بلوچستان که از طوایف شهرستان سوران می باشند مانند سپاهی، رییسی، امرا، ملکزاده، ملازاده ، نعمت اللهی و..

مشکلات عشایر این استان

جمعیت عشایری استان سیستان وبلوچستان بسیار زیاد می باشد و تامین آب مورد نیاز برای فعالیت عشایر با بحران مواجه است، عشایری بسیاری به علت سختی زندگی به یکجا نشینی روی آورده اند که این امر سبب گشته است که روزگار به سختی سپری کنند.

عشایر بلوچستان

دریاچه ها و رودخانه ها از زمان های گذشته برای عشایر مکان مناسبی برای زندگی بوده، دریاچه ی هامومن مکان مناسب برای زندگی این عشایربه شمار می آمد، به علت مدیریت بدی که در 17 سال اخیر در خصوص منابع آبی و علی الخصوص حق آب منطقه هامون صورت گرفته است، باعث نابودی منابع آبی که برای فعالیت دامپروری این عشایر بود گشته است. از اسب های اصیل  و شیر ولبنیات تازه در این سرزمین دیگر خبری نیست و همه چیز به نابودی کشیده شده است. اغلب مردم این منطقه منبع درآمدشان از دام است که این امر مستلزم داشتن آب و علوفه کافی می باشد. تقریبا به علت خشکسالی های پی در پی که در سال های اخیر صورت گرفته است پوشش گیاهی در این منطقه نابود شده است. آب دریاچه هامون که زمانی نفس حیات  عشایر در این منطقه یعنی سیستان بود خیلی وقت است که قطع شده است واین امر سبب گشته مردم به سختی روزگار بگذرانند.