سفری شگفت انگیز به زیباترین موزه های استانبول

در نگاه اول، استانبول به سبب دارا بودن مغازه های لوکس برای گردشگری انتخاب می شود. اما، هستند افرادی که زمان خود را نه در مکانهای لوکس و گران قیمت، بلکه در پارک و بناهای تاریخی می گذرانند. اکنون نوبت آن است که به سراغ موزه های معروف استانبول برویم؛ موزه هایی که به بلندای تاریخ قدمت داشته و درسهای بزرگی از تاریخ کهن این سرزمین را به تصویر می کشند. معمولا با شنیدن نام موزه، تصویر چند ساختمان معمولی با مجموعه ای از اشیای ریز و درشت تاریخی که در محفظه های شیشه ای نگهداری می شوند، به ذهن متبادر می شود. طبیعی است که اگر شما با چنین تصویری در ذهن مواجه شده و بازدید از موزه های مشهور استانبول را امری ناخوشایند تلقی کنید. اما، بهتر است کمی بیشتر راجع به زیباترین موزه های استانبول بررسی و مشاهده صورت پذیرد.

با نگاهی گذارا به لیست موزه های معروف استانبول، به سرعت در می یابیم که گزینه های موجود بسیار پیچیده تر از موزه های معمولی بوده که تاکنون قدم در آنها نهاده ایم. این امر نوید گردشی هیجان انگیز را به گردشگران این شهر می دهد. بسیاری از زیباترین موزه های استانبول بنایی باستانی و تاریخی دارند و این امر سبب شده تا خود بنا به تنهایی یکی از دیدنی های جذاب بشمار آید. ویژگی دیگر این موزه ها، نمایشگاه و مجموعه های جذاب آنان بوده که علاوه بر چشم نوازی، با کتابهای آویزان از سقف و زیبایی های خیره کننده دیگر بازدید را برای گردشگران جذاب تر می کنند.

از ویژگی بارز موزه های مشهور استانبول این است که عمدتا در بخشهای مشهور، شلوغ و پر رفت و آمد استانبول قرار داشته و از این حیث، برای گردشگران تبدیل به گزینه ای حتمی جهت بازدید شده اند. از آن گذشته، بسیاری از موزه های معروف استانبول در نزدیکی هم قرار دارند و همین امر باعث شده تا وقت کمتری از گردشگران برای بازدید بگیرند. حال که این موارد را عنوان کردیم، نوبت به معرفی موزه های مشهور استانبول می رسد. پس، با ما همراه بمانید.

ایاصوفیه | Hagia Sophia

به جرات می توان گفت ایاصوفیه به سبب معماری منحصر بفرد داخلی و خارجی، اهمیت و جایگاه مذهبی- تاریخی و زیبایی فوق العاده اش چند سر و گردن از بقیه دیدنی ها بالاتر است. این ساختمان مشهور در سال 537 توسط امپراتور بزرگ بیزانس، یوستینیانوس به عنوان کلیسا تاسیس و مورد استفاده عموم قرار گرفت. چندین سال بعد، زمانیکه محمد فاتح، سلطان عثمانی استانبول را فتح کرد، ایاصوفیه به عنوان مسجد مورد بازسازی و بازنگری قرار گرفت. در سال 1935، به تشخیص آتاتورک این مورد از زیباترین موزه های استانبول دوباره دستخوش تغییر کاربری شد.

کلیسا، مسجد و موزه ایاصوفیه بیش از همه به سبب گنبد منحصر بفرد و چهار مناره اطراف شهرت دارد. این مناره ها پس از تصمیم امپراتوری عثمانی مبنی بر تبدیل کلیسا به مسجد، به ساختمان بنا اضافه شدند. معماری منحصر بفرد، قدمت تاریخی و زیبایی خیره کننده ساختمان سبب شد تا بازدید از این بنای کهن برای گردشگران خارجی امری بدیهی باشد.

کاخ توپقاپی | Topkapı Palace

این مورد از موزه های مشهور استانبول به دستور سلطان محمد دوم بر روی تپه ای کوچک در شبه جزیره بنا شد و تا قبل از احداث کاخ دولمه باغچه، مرکز سیاسی سلطنت امپراتوری عثمانی کاخ توپکاپی بود. می توان گفت کاخ توپقاپی یکی از اقامتگاه های اصلی سلاطین عثمانی و محلی برای برگزاری مسابقات و تفریحات سلطنتی در طی 400 سال متمادی بوده است. به مانند بنای ایاصوفیه، این کاخ نیز اکنون به عنوان یکی از موزه های معروف استانبول قابل بازدید برای عموم هست.

در این موزه اشیای قدیمی و مقدسی از پیامبر بزرگ اسلام نگهداری می شوند که از آن جمله می توان به عبا و شمشیر آن بزرگوار اشاره نمود. این کاخ موزه از 4 حیاط اصلی و چندین ساختمان کوچک و بزرگ تشکیل شده که در زمان خود محل سکونت 4000 نفر بودند. از ویژگی های برجسته دیگر این کاخ، وجود کلیسای ایا ایرنه درون حیاط اول آن بوده که در نوع خود جالب توجه هست.

کلیسای کورا | Chora Church

این کلیسا نیز به مانند دو بنای قبلی، با تغییر کاربری در سال 1948 به یکی از زیباترین موزه های استانبول تبدیل شد. کورا ساختمانی قرون وسطایی با معماری بیزانسی بوده که طرح و نقش و نگارهای جذابش، بسیاری از گردشگران را از سراسر جهان به سوی خود جذب می کند. این بنا که در ابتدا به عنوان کلیسایی برای پیروان ارتدکس مورد استفاده قرار می گرفت، به نام کلیسای کاریه نیز شناخته می شود. همانند کلیسای ایاصوفیه، کورا نیز با به قدرت رسیدن امپراتوری عثمانی در قرن شانزده میلادی تغییر کاربری داد و به مسجد مبدل شد.

این بنا در اوایل قرن چهارم میلادی ساخته شد و در قرن شانزده میلادی در اختیار امپراتوری عثمانی قرار گرفت. نمونه های شگفت آوری از کهن ترین موزائیک های بیزانسی و باستانی به رنگهای مختلف در جای جای این بنا قابل مشاهده هستند. امروزه بر روی موزائیک ها پوشش محافظ قرار ندارد و می توان دیوارهای جذاب کلیسا را از نزدیک لمس نمود.

کاخ دلمه باغچه | Dolmabahçe Palace

سلطان عبدالمجید، پادشاه امپراتوری وقت عثمانی دستور به ساخت کاخی جایگزین کاخ توپکاپی داد، زیرا معتقد بود پس از گذشت 400 سال، این کاخ دمده و قدیمی محسوب می شود. این بنای بزرگ با معماری معمار ارشد دربار عثمانی به سبک نئوباروک ساخته شد. یکی از موارد اهمیت این کاخ این است که آخرین اقامتگاه سلطنتی پادشاهان عثمانی بوده و شش سلطان پایانی امپراتوری عثمانی در آن روزگار سلطنت خود را گذرانده اند. از ویژگی های زیبایی شناختی این مورد از موزه های مشهور استانبول می توان به موارد زیر اشاره نمود: این کاخ اسکله ای 600 متری دارد و دو ورودی چشمگیر به دو حیاطش متصل می شوند. علاوه بر آن، به صورت متقارن ساخته شده و 285 اتاق، 43 سراسرا و 6 حمام ترکی در آن موجود هستند.

همچنین، چلچراغ 4000 کیلوگرمی کریستالی و زیبا، سالن رقص با ارتفاع 36 متر و معماری منحصر بفرد درون کاخ، از دیگر ویژگی های متمایزش محسوب می شوند. امروزه کاخ دلمه باغچه به عنوان موزه کاربری داشته و مهمانخانه کاخ برای پذیرایی از میهمانان مهم مورد استفاده قرار می گیرد. این کاخ تنها جذبه سلاطین عثمانی نبوده است، زیرا در زمان معاصر، مصطفی آتاتورک نیز شیفته آن شده بود. در واقع، این بنا بقدری مورد توجه و عنایت جمهوری ترکیه واقع شد که مصطفی کمال آتاتورک به هنگام بازدید از استانبول با طیب خاطر در آن اقامت گزید و در همان جا از دنیا رفت.

موزه هنرهای اسلامی و ترکی | Turkish and Islamic Arts Museum

ابراهیم پاشا از وزرای اعظم سلطان سلیمان بود که در قرن شانزدهم میلادی زندگی می کرد. وی در شش سالگی به عنوان برده به دربار عثمانی راه یافت و پس از اندکی، با زیرکی و هوش بالای خود به یکی از دوستان نزدیک سلیمان تبدیل گشت. کمترین مزیت این دوستی، رسیدن به درجات و مقامهای بالای عثمانی بود که در نهایت نیز به مقام وزیر اعظم سلطان سلیمان ختم شد. کاخ باشکوه ابراهیم پاشا در زمان مقام وزارت وی به دستور مستقیم خود او بنا گشت. او همچنین با خواهر سلطان سلیمان ازدواج کرد و در نهایت، به سبب توطئه های خرم سلطان به اعدام محکوم شد.

پس از کشته شدن ابراهیم پاشا، اموالش مصادره شدند و کاخ او به دست دیگر وزرای سلطان سلیمان افتاد. بعدها، کاخ ابراهیم پاشا مورد مرمت و بازسازی مجدد قرار گرفت و امروزه، با تغییر کاربری به عنوان موزه هنرهای اسلامی و ترکی مورد بازدید گردشگران خارجی و داخلی دارد. این کاخ موزه مجموعه قابل توجهی از نمونه های خطاطی و خوشنویسی، کاشی ها، قالیچه ها و همچنین تصاویر مردم را در درون خود جا داده است.

کاخ موزه اعظم موزائیک | Great Palace Mosaic Museum

کاخ اعظم در قرن چهارم میلادی بنا شد. در حقیقت، این کاخ در ابتدا مجموعه قابل توجهی از چندین کاخ، کوشک، حیاط، کلیسا، حمام و دیگر بناها بود که همگی بر دامنه تپه باستانی قسطنطنیه ساخته شده بودند. این کاخ در محله سلطان احمد استانبول بوده و با مسجد آبی فاصله چندانی ندارد. در قرن چهارم میلادی، کاخ اعظم به فرمان کنستانتین بزرگ احداث شد و دو قرن بعد، توسط ژوستینین یکم مورد بازسازی قرار گرفت. با این حال کاخ اعظم مدتهای طولانی مورد استفاده دیگر امپراتوران قرار گرفت. در اوایل قرن دوازده و با شروع جنگ های صلیبی، خانواده سلطنتی برای مصون ماندن از جنگ به کاخ تکفور نقل مکان کردند و این امر سبب متروکه شدن کاخ اعظم هشتصد ساله گشت.

چندی بعد، زلزله باعث ویرانی بیشتر این کاخ عظیم و کهن گردید. در سال 1930 و با شروع کند و کاوهای باستان شناسی و تحقیقات پیرامون کاخ اعظم، بخشی از ساختمانهای این کاخ که بر اثر زلزله و هجوم آوار بسته شده بودند، در سال 1953 باز گشتند. امروزه موزه بزرگ موزائیک در همین ساختمان واقع شده و به همین سبب، نام موزائیک به نام کاخ افزوده گشت. نمونه های موزائیکی از دوره های مختلف بیزانس را می توان به خوبی در این موزه کاخ مشاهده نمود.

کاخ ییلدیز | Yıldız Palace

بزرگترین و به نوعی مجلل ترین کاخ و اقامتگاه های سلاطین عثمانی، کاخ ییلدیز است که ساخت آن به دستور عبدالمجید دوم در اواخر قرن نوردهم میلادی به اتمام رسید. از ویژگی های ظاهری و منحصر بفرد این مورد از موزه های معروف استانبول می توان به موارد زیر اشاره نمود: این کاخ شامل گلها، لاله ها، گیاهان و درختان فصول متنوع و چشم نوازی است که سبب شده تا گردشگران از گیاهان لذت ببرند. می توان گفت پارک بزرگی در این کاخ احداث شد که علاوه بر تنوع گیاهی، گلخانه و استخر بزرگی را نیز درون خود جای داده است. محیط کاخ را می توان از جمله خیره کننده ترین چشم اندازهای پانورامایی بسفر دانست.

کاخ بیلربی | Beylerbeyi Palace

این بنا در ابتدا استراحتگاه فرماندار آناتولی بود اما، در سالیان بعد به دستور سلطان عبدالعزیز مورد بازسازی قرار گرفت. در بازسازی بیلربی معماری کاخ های دولمه باغچه و جیراگان نیز مدنظر معماران قرار گرفت. این کاخ در بخش شرقی بسفر واقع شده و اشراف بی نظیری به سواحل اروپا و همچنین باغهای چشم نواز منطقه بسفر دارد. بازسازی این مورد از زیباترین موزه های استانبول چهار سال به طول انجامید و سرانجام، در سال 1865 به اقامتگاه تابستانی سلاطین عثمانی مبدل شد. از ویژگی های منحصر بفرد این کاخ تابستانی می توان به موارد زیر اشاره نمود: دارای دو طبقه اصلی است که در هر طبقه، دو بخش مردانه و زنانه وجود دارد. این کاخ شامل یک زیرزمین، انبار و آشپزخانه بوده و در مجموع، 3 ورودی، 6 اتاق پذیرایی و 26 اتاق دارد.

کاخ کوچوسکو | Küçüksu Palace

پادشاهن عثمانی از قرن نوزدهم میلادی به ساخت عمارت های تابستانی روی آوردند. از دیگر کاخ های تابستانی سلاطین عثمانی می توان به کاخ کوچوسکو یا عمارت کوچوسکو اشاره نمود. این کاخ اکنون در محله کوچوسکو و بخش آسیایی بسفر واقع است. کاربری اصلی این کاخ، اقامت های کوتاه مدت، شکار و گشت و گذار تابستانه و تفریحی پادشاه و خانواده سلطنتی او بود. از نگاه ظاهری، این مورد از موزه های مشهور استانبول، ساختمانی دو طبقه است با 9 اتاق که به سبک معماری باروک بنا شده اند. در هر چهار طرف باغ یک در ورودی تعبیه شده و هم اکنون یکی از موزه های معروف استانبول هست.

کاخ احلامور | Ihlamur Palace

این مورد از زیباترین موزه های استانبول یکی دیگر از بناهای تابستانه سلاطین عثمانی بوده که به دستور سلطان عبدالمجید و به منظور گذران اوقات فراغت و استراحت ساخته شد. این عمارت مجلل پذیرای بزرگان معروفی همچون لامارتین بوده که در قرن نوزده میلادی برای دیدار سلطان عبدالمجید به ترکیه سفر کرد. معمار مشهور دربار عثمانی، نیکاگوس بالیان در طی سالیان 1849-1855 میلادی این عمارت را با احداث دو بخش کوشک مراسم و کوشک معیت به دو بنای مجزا تقسیم نمود تا در کوشک مراسم، میهمانی های مجلل و مراسمات سالانه برگزار شوند و کوشک معیت همواره مورد استفاده سلطان و خانواده سلطنتی واقع گردد.

این کاخ پس از مرگ سلطان عبدالمجید نیز مورد استفاده دو سلطان بعدی قرار گرفت. سلطان عبدالعزیز و محمد رسات همانند عبدالعزیز از احلامور به عنوان محل استراحت و برگزاری آیین و مناسک استفاده می کردند. در سال 1987، با تغییر کاخ به موزه، از کوشک مراسم به عنوان کاخ موزه و از کوشک معیت و باغهایش به عنوان کافه تریای زمستانی استفاده گردید.

موزه هنرهای معاصر | Istanbul Modern Art Museum

موزه هنرهای معاصر محلی برای بازدید آثار هنری مدرن بوده و در سال 2004 در فضایی بالغ بر 8000 متر تاسیس شد. این موزه نخستین موزه هنری ترکیه است که به آثار هنری اختصاص دارد. مخاطب اصلی این موزه افرادی هستند که هنر و فرهنگ را با دل و جان حس می کنند و برای دیدن مجموعه ها، آثار مستند به روز و نوین و نمایشگاه های هنری عزمی جدی دارند. بنای اصلی این موزه در دو طبقه احداث شد: طبقه اول شامل مجموعه و نمایشگاه های موقت فصلی است و در طبقه دوم موزه، رستوران و مغازه هایی برای استراحت و تفریح قرار داده شده اند.

موزه باستان شناسی استانبول | İstanbul Archaeology Museums

موزه باستان شناسی استانبول در نزدیکی پارک مشهور گولهانه واقع شد. این موزه علاوه بر کاخ موزه ها، شباهت بسیاری به همان موزه های تصورات ذهنی دارند. موزه های باستان شناسی استانبول در واقع مجموعه ای بزرگ از سه موزه باستانی هستند که عبارتند از:

1. موزه باستان شناسی واقع در ساختمان اصلی: این مورد از موزه های مشهور استانبول در سمت چپ ساختمان قرار دارد و در آن مجموعه ای از اشیای باستانی متعلق به پیش از اسلام و حکومت عثمانی نگهداری می شوند.

2. موزه شرق باستان: روبروی موزه باستان شناسی؛ مجموعه وسیعی از تندیس و تابوت های کهن نگهداری می شود. این مورد از موزه های معروف استانبول که تاریخ استانبول را به خوبی به نمایش می گذارد، به موزه شرق باستان مشهور است.

3. موزه هنرهای اسلامی: این موزه که به غرفه کاشی نیز مشهور است، توسط سلطان محمد فاتح در قرن پانزدهم میلادی احداث گردید. از جمله مواردی که در این موزه یافت می شوند، می توان به کاشی های دوره سلجوقیان، کاشی های دوره آناتولی و دوره عثمانی ها اشاره کرد. قدمت اکثر این کاشی ها به اواخر قرن دوازده میلادی تا قرن بیستم باز می گردد.

موزه پرا | Pera Museum

یکی دیگر از زیباترین موزه های استانبول، موزه پرا بوده که به موزه ای هنری و خصوصی شهیر است. این موزه در نزدیکی میدان تقسیم استانبول در ساختمانی با قدمت تاریخی واقع شده تا گردشگران از فضای بنا نیز بوی تاریخ را حس کنند. این موزه به دو بخش دائمی و موقت تقسیم بندی شد که در هر کدام، آثار متنوع و گوناگونی را به نمایش می گذارند. بخش دائمی شامل نقاشی های شرق شناسانه، وزنه ها و ترازوهای آناتولیایی، کاشی و سرامیک های ترکی و بخش عکس هست. بخش موقت نیز میزبان نمایشگاه های داخلی و خارجی است.

موزه ساکیپ سابانجی | Sakıp Sabancı Museum

گردشگران هنر دوست موزه ساکیپ ساباتجی را مجموعه ای شگرف از هنرهای زیبا می دانند. این موزه در حاشیه بسفر واقع گردیده و ساختمانش نیز از قدیمی ترین ساختمان های حاشیه بسفر است. در این موزه، مجموعه ای از آثار هنری همچون خوشنویسی، نقاشی، آثار مستند و مذهبی به وفور یافت می شوند. از منظر جغرافیایی، این موزه درست در بخش جنوب شرقی پارک امیرگان قرار دارد که به گردشگران این امکان را می دهد تا علاوه بر بازدید موزه، از پارک نیز دیدن کنند. این موزه نیز همچون موزه پرا، شامل دو نوع نمایشگاه دائمی و موقت است، با این تفاوت که نمایشگاه موقت علاوه بر میزبانی بخش بین الملل، آخر هفته ها میزبان رویدادهای فرهنگی هست.

موزه تاریخ علم و فناوری در اسلام | Istanbul Museum of the History of Science and Technology in Islam

این موزه تاریخ علمی دانشمندان جهان اسلام را به تصویر کشیده است. مجموعه ای از ابزارهای علمی دانشمندان جهان اسلام در طی هفتصد سال در این موزه به نمایش گذاشته شده اند. در این موزه تمام ابزارها یا ساختگی هستند یا از روی نقاشی های اصلی و توضیحات مخصوص در دانشگاه مونیخ مورد بازسازی قرار گرفته اند. موزه تاریخ علم و فناری در اسلام در نزدیکی پارک گولهانه قرار دارد و سبب می شود تا گردشگران در یک روز از کاخ توپکاپی، پارک گولهانه، موزه باستان شناسی و موزه تاریخ علم و فناوری در اسلام به فاصله چند متر دیدن نمایند.