خطر اخراج از یونسکو بیخ گوش ژئوپارک قشم

براساس آخرین سخنان سرپرست مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قشم، علیرغم پیگیری های مرتب برای جلوگیری از تخریب غار نمکدان، خطر خروج ژئوپارک قشم از فهرست جهانی یونسکو جدی شده و عملیات ساخت مرکز پروش میگو نیز متوقف نشده است.

جریان ژئوپارک قشم از چه قرار است؟

واگذاری اراضی در محدوده غار نمکدان به مرکز پرورش میگو به عنوان جدی ترین تهدید برای خروج ژئوپارک قشم از فهرست جهانی یونسکو مطرح است. واگذاری اراضی در جزیره قشم از سال 1396 در حالی شروع شد که همان سال، پروژه ژئوپارک قشم موفق شد که به فهرست جهانی یونسکو بازگردد. ژئوپارک قشم یکبار در سال 1385 ثبت جهانی شده بود، اما در سال 1391 به دلیل آنچه مشکلات مدیریتی اعلام شد، کارت قرمز گرفت و از فهرست جهانی یونسکو خارج شد. اینک کارشناسان معتقدند، واگذاری اراضی که بیشتر با هدف احداث اقامتگاه، مرکز پرورش میگو و آبزیان، پلاژ و شهرک های صنعتی بوده، ژئوپارک قشم را بار دیگر در معرض تهدید قرار داد. علیرضا امری کاظمی، مدیر ژئوپارک جهانی قشم و سرپرست مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قشم گفت: حدود دو ماه قبل موضوع این واگذاری مطرح شد، اما به دلیل بی توجهی مسئولان ذی ربط اکنون کار به جایی رسیده که در محوطه ای که زمان انتشار خبر فقط دو کانکس در آن مستقر بود، تخریب گسترده در اصل اثر اتفاق افتاد. با این وجود پروژه نه تنها متوقف نشد، بلکه با قوت ادامه پیدا کرد. چند ماه پیش از مجاری قانونی به مقام قضایی شکایت کردیم، توقف سریع احداث مرکز پرورش میگو را خواستار شدیم. مستندات ارائه کردیم. به سرمایه گذار شفاهی و کتبی اخطار و تذکر دادیم، اما تخریب در حریم ژئوسایت غار نمکدان نه تنها متوقف نشد که با قوت ادامه پیدا کرد. او درباره اقداماتی که برای جلوگیری از این تخریب انجام شده، توضیح داد: چندماه پیش ما در قالبی رسمی و از جانب مدیریت ژئوپارک جهانی قشم و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جزیره از مجاری قانونی مکاتبه و شکایت خود را به مقام قضایی شهرستان اعلام کردیم و لزوم توقف سریع این پروژه و لغو مجوزهای آن را خواستار شدیم. دلایل کاملا مستند بود، پرونده های ثبت ملی و جهانی ژئوپارک را هم فرستادیم. می خواستیم از مجاری قانونی و طبق روال پیش رویم، تمام مستندات و مکاتبات در تاریخ های مشخص نیز موجود است. وی ادامه داد: علاوه بر این به سرمایه گذار و کسی که تخریب را انجام می دهد شفاهی و با اخطار و تذکر کتبی دادیم. خواستیم کار را شروع نکند و استعلام بگیرد تا محدوده اثر طبیعی ملی و جهانی را اعلام کنیم. متاسفانه حرف شنوی نداشتند و به کار خود ادامه دادند و تا این لحظه توقف عملیات صورت نگرفت. مدیر ژئوپارک جهانی قشم گفت: این پروژه در اراضی در حال اجرا است که سه حریم مهم را شکسته است؛ نخست حریم ثبت جهانی ژئوپارک قشم است که در پرونده یونسکو کامل و واضح مشخص شد. دو حریم دیگر به میراث طبیعی و ملی که در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت شده است با عنوان محدوده ژئوپارک و محدوده اختصاصی سایت غار نمکدان مربوط می شود. این تخریب در هر سه محدوده اتفاق افتاد. او در پاسخ به این پرسش که این تخریب، ژئوپارک جهانی قشم را با چه مخاطراتی روبه رو خواهد کرد؟ اظهار شد: مشکل اصلی این است که ژئوپارک جهانی قشم را در خطر خروج از فهرست جهانی یونسکو قرار می دهد. مشکل دوم تعرض و تخریب حریم میراث طبیعی ملی غار نمکدان است. براساس قوانین صریحی که وجود دارد، هرگونه تغییر در چشم انداز و یا تغییر اصالت اثر یا عملیاتی که موجب آسیب رساندن این اثر شود، تخلف و جرم است. امری کاظمی درباره اینکه با توجه به متوقف نشدن این پروژه علی رغم پیگیری ها و خطر خروج ژئوپارک از یونسکو، چه اقدامات فوری را برای جلوگیری از گسترش تخریب می توان انجام داد؟ اظهار کرد: نمی دانم غیر از پیگیری های قانونی و رسمی که ما تا کنون انجام داده ایم، چه کار دیگری می توانیم انجام دهیم. ما (سازمان منطقه آزاد قشم) ضابط قضایی نیستیم و نمی توانیم به صورت قهری به ماجرا ورود کنیم. فقط می توانیم قانونا و رسما شکایاتمان را کتبی پیگیری کنیم. عکس العمل های در خور توجه، مناسب و شایسته این اتفاق را دیگر مسئولان باید نشان دهند که در انتظار تصمیم گیری و اقدام سریع آن ها هستیم. سرپرست مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قشم یادآور شد: براساس قوانین داخلی و اداری، ژئوپارک و مدیریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مستقیما نمی توانند شکایتی را مطرح کنند و از طریق مدیریت امور حقوقی و قراردادهای سازمان منطقه آزاد قشم باید این پروسه دنبال شود. مکاتبات رسمی ما با مقامات قضایی نیز از این طریق پیگیری شد. وی افزود: ما قبل از هرگونه تخریب غار نمکدان، هشدارهای لازم را دادیم و مکاتباتی داشتیم، اگر در همان مرحله حکم توقف پروژه و تخریب غار نمکدان صادر می شد، دیگر به اینجا نمی رسید و ژئوپارک به مخاطره نمی افتاد و روی نظر ارزیابان یونسکو که قرار است بهار سال آینده به قشم سفر کنند، تاثیر منفی نمی گذاشت. الان این نگرانی وجود دارد که با این اتفاق، در بحث ارزیابی ژئوپارک جهانی قشم با مشکل مواجه شویم و این ضایعه ای بزرگ برای قشم و کشور خواهد بود. از روزی که واگذاری این اراضی در قشم مطرح شد، مردم محلی و دلسوز جزیره می خواستند ما عکس العمل نشان دهیم، وگرنه خودشان فعال می شوند، از آن ها خواهش کردیم اجازه دهند قانونی و رسمی موضوع را پیگیری کنیم. اطمینان خاطر دادیم این پیگیری ها به نتیجه می رسد. متاسفانه مردم وقتی دیدند پیگیری سازمان منطقه آزاد قشم و شکایات های ما به نتیجه نرسید و تخریب شدت گرفت، اعتراض خود را به فضای مجازی کشاندند. مردم از ما ناامید شدند. او مهمترین اقدام را توقف سریع عملیات تخریب در محدوده غار نمکدان و برگردادن وضعیت زمین به حالت قبل از تخریب و پر کردن حوضچه های ایجاد شده و برداشت آوارها و ضایعات دانست و گفت: این اولین و فوری ترین اقدام است تا بعد از آن دفاعیه ای در برابر ارزیابان یونسکو داشته باشیم که ما این تخریب را متوقف کردیم یا به حالت قبل برگرداندیم، هرچند متاسفانه باید بگویم برگرداندن طبیعی زمین به این سادگی ها نیست و در زمان کوتاه اتفاق نمی افتد، چرا که هم هزینه دارد و هم به حالت اصلی و طبیعی خود برنمی گردد و این باعث تاسف است که اثر طبیعی ملی و جهانی خود را به این راحتی تخریب می کنیم؛ تخریبی که همچنان ادامه دارد. امری کاظمی اظهار کرد: از روزی که این موضوع در قشم شروع شد، مردم محلی و دلسوز جزیره به ما مراجعه می کردند و می خواستند عکس العمل نشان دهیم، وگرنه خودشان فعال می شوند، ما از آن ها خواهش کردیم اجازه دهند قانونی و رسمی موضوع را پیگیری کنیم تا به صورت اداری و رسمی مشکل حل شود. اطمینان خاطر دادیم که این پیگیری ها به نتیجه می رسد، اما متاسفانه مردم وقتی دیدند پیگیری سازمان منطقه آزاد قشم و شکایات های ما به نتیجه نرسید و تخریب شروع شد و شدت هم گرفت، اعتراض خود را به فضای مجازی کشاندند. مردم از ما ناامید شدند که خودشان دست به کار شده اند. او ادامه داد: اگر در بدو امر هشدار و مکاتبات اداری و درون سازی مشکل حل شده بود امروز کار به اینجا نمی رسید که جو ملتهبی ایجاد شود و مردم روی این قضیه حساس شوند و خودشان پیگیری کنند. در چنین جوی ممکن است حرف های غیرواقعی و بزرگنمایی که برخلاف مصالح کشور است، مطرح شود و یکسری از این جو برای تخریب مسئولان استفاده کنند و اقدامات مثبت آن ها را زیر سوال ببرند. متاسفم که کار به این مرحله رسید. اگر موضوع در چارچوب قانونی پیگیری می شد و به نتیجه می رسید، مسلما این اتفاق ها نمی افتاد. امری کاظمی بیان کرد: مردم، فعالان میراث و محیط زیست قشم، انسان های متواضع و خویشتن داری هستند، حرف ما را در دو سه ماه قبل پذیرفتند. ما از آن ها اجازه خواستم مشکل را رسمی و قانونی حل کنیم و اجازه تخریب نمی دهیم، خیلی سعه صدر داشتند و تأمل کردند، ولی حالا ما نزد آن ها شرمنده شده ایم که نتوانستیم موضوع را به نتیجه برسانیم و از تخریب جلوگیری کنیم. ما پاسخی برای مردم نداریم. امیدوارم دیگر مقامات مسئول در این رابطه عکس العملی نشان دهند که نظر مردم تامین شود و این مشکل را حل کنند تا خطر خروج ژئوپارک قشم از فهرست یونسکو نیز دور شود.

منبع: ایسنا