کبوترخانه قلعه اربابی تکاب یکی از معماری های منحصر به فرد آذربایجان غربی است

میراث آریا/ براساس اخبار بدست رسیده، کبوترخانه قلعه اربابی تکاب یکی از معماری های منحصر به فرد آذربایجان غربی است.

شهرستان تکاب به مرکزیت شهر تکاب در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی واقع شده و از شمال با شهرستان هشترود استان آذربایجان شرقی، از غرب با شهرستان شاهین دژ، از جنوب غربی با شهرستان سقز استان کردستان و از شرق با شهرستان ماهنشان استان زنجان همسایه است و این شهرستان در واقع حایل بین چهار استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و زنجان است.

باید گفت که تکاب یکی از شهرستان های گردشگرپذیر استان با داشتن 170 اثر ثبت ملی و یک اثر جهانی تخت سلیمان که در سال 82 در فهرست یونسکو به ثبت رسیده، محسوب می شود، همچنین از جمله آثار تاریخی مهم تکاب میتوان به قلعه اربابی این شهرستان اشاره کرد.

قلعه اربابی شهرستان تکاب در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار از سوی سردار حسین علی خان افشار در سال 1281 قمری احداث شده که بخش اولیه ساختمان با در ورودی به حیاط بزرگ مفرش شده از سنگهای تراورتن راه دارد. ساختمان اربابی در دو بخش دو طبقه با ایوان و با ستو ن های مدور آجری جلب نظر می کند و در وسط حیاط یک حوض آب دایره ای شکل به عمق یک متر و به قطر حدوداً شش متر وجود دارد.

مصالح بکاررفته در کار ساختمانی بنا با آجرهای چهارگوش و ملاط گچ، آهک، خاک رس بوده که به طرز خیلی زیبا و چشمگیر بکار رفته است. از داخل عمارت اولیه دو راه خروجی یکی به اندرونی و دیگری به حیاط خلوت وجود دارد که ساختمان اندرونی حرم سرا یعنی زیستگاه بانوان بوده که خود شامل دو طبقه و یک حیاط بزرگ با حوض آب مستطیل شکل است و از حیاط حرمسرا میتوان به عمارت اندرونی که در دو طبقه بوده رسید.

در پشت حیاط خلوت بنایی با کاربری متفاوت وجود دارد که به قوش خانه یا کبوترخانه معروف است و محل نگهداری کبوتران کوهی و اهلی است. این بنا در پشت حیاط خلوت قعله اربابی تکاب در ابعادی به طول 15متر و به عرض هفت متر و به ارتفاع 10 متر ساخته شده که شامل 3600 لانه کبوتر است.

کبوترخانه قلعه اربابی تکاب یکی از بناها و معماری های منحصر بفرد استان بحساب می آید که معمار این بنا با نگاهی عالمانه به موضوعات زیست شناسی، کشاورزی و اقلیم منطقه اقدام به ساخت آن کرده است.

این بنا علاوه بر معماری زیبا، کارخانه تولید یکی از مرغوب ترین کودهای کشاورزی تکاب بوده که میتوان گفت یکی از مکانهای مهم به عنوان زیرساخت های کشاورزی شهرستان محسوب می شود.

این کبوترخانه، زیستگاهی امن برای کبوتران بوده و دقت در اجرای این برج ها به حدی بوده که درصد ورود اشتباه پرندگان مهاجم و مزاحم را به صفر می رساند و مانند دژی مقاوم و نفوذ ناپذیر در مقابل حیوانات شکارگر مانند روباه، گربه، سمور و پرندگان مهاجم مانند باز، قوش و جغد طراحی شده است.

قطر سوراخ های ورودی متناسب با جثه کبوتران ساخته شده که برای همین منظور پرندگان بزرگتر نمی توانستند وارد برج شده و امنیت و آسایش کبوتران را به مخاطره اندازند.

آشیانه های منظم، زیبا و یک دست که با کاه گل و خشت ساخته شده اند در تابستان خنک و در زمستان گرم بوده و کبوترها در این مکان از وزش بادهای سرد زمستانی در امان هستند.

در مطالعه این کبوترخانه ها و چرایی نگهداری از کبوترها مشخص شده است که مدرکی دال بر نگهداری این کبوتران برای مصرف غذایی وجود ندارد ولی با این حال این کبوتران ذخیره گوشتی خوبی برای روزهای قحطی محسوب می شده است.

کبوتران نسبت به سایر پرندگان کمتر به مزارع کشاورزی حمله می کنند و فقط از دانه های مازاد بر زمین ریخته شده تغذیه می کنند که این امر در جوامع کشاورزی از اسراف دانه های با ارزش گندم نیز جلوگیری می کرد، شاید انسان غیر از تولید کود کشاورزی به پاس همین خصوصیت کبوتران اقدام به ساخت آشیانه برای آنها میکرد.