مسجد کبود تبریز، مسجدی به رنگ آسمان + تصاویر

مسجد کبود تبریز یکی از دیدنی ترین مساجد ایران است. بنایی با شکوه و زیبا که از قلب حوادث تاریخی زنده بیرون آمده و با وجود آسیب هایی که هنوز ردشان بر تنش باقی است، می تواند ظرافت ها و زیبایی های بسیاری را از معماری یک مسجد با قدمت چندین قرن به نمایش بگذارد. در خیابان امام تبریز بعد از خیابان خاقانی، مسجدی پر ماجرا قرار دارد که روزگاری به دستور «ابوالمظفر جهانشاه بن قره یوسف» از امرای قراقویونلو بنا نهاده شد و با زیباترین کاشی ها زینت شد، زیبایی که هنوز هم از پس حوادث و گذر سال ها ماندگارند و این مسجد را در زمره زیباترین مساجد قرار می دهند.

جهانشاه در قرن نهم هجری دستور ساخت این مسجد را داد و گفته می شود در تاسیس آن دخترش صالحه خانم هم مشارکت داشت. حالا اگر وارد مسجد شوید و در انتهای شبستان تاریخی آن به سردابی که در پشت محراب قرار دارد بروید، دو مقبره در سرداب خواهید دید که طبق اسناد تاریخی متعلق به بانیان اصلی مسجد، یعنی جهانشاه و دخترش هستند. مسجد کبود را زمانی مسجد مظفریه می خواندند، چرا که این مسجد بخشی از یک مجموعه بزرگتر شامل بازار، مدرسه، کتابخانه و خانقاه بود که حالا از آن مجموعه تنها بنای مسجد باقی مانده است. مادام دیولافوا اولین کسی بود که در کتاب خود نام «مسجد آبی» را به این بنا داد و حالا این مسجد در دنیا با همین نام شناخته می شود. نامی که به واسطه رنگ خاص و آسمانی کاشی های آن بر این بنا گذاشته شده است.

سال 1158 خورشیدی زلزله ای مهیب تبریز را لرزاند و بخش اعظمی از شهر در این زلزله تخریب شد. مسجد مظفریه هم از این تخریب در امان نماند و بخش زیادی از آن آسیب دید، گنبد آن فرو ریخت و دیگر از شکوه روزهای قبل در آن خبری نبود. بنا سال ها به حال خود رها شده بود، به شکلی که بسیاری از جهانگردان که آن سال ها به ایران آمدند در تصاویری که از تبریز ثبت کرده اند، مخروبه ای را به تصویر کشیده اند که تنها ایوان ورودی آن با کاشی های آبی رنگ زینت شده و باقی بخش ها به شکل مخروبه ای رها شده است. صد و پنجاه سال بعد از زلزله بازسازی مسجد آغاز شد و 40 سال طول کشید تا مسجدی که امروز می بینیم، سر بلند کند و میزبان گردشگران شود. هنوز هم در ایوان انتهای مسجد تکه هایی از کاشی های به جا مانده از تخریب زلزله کنار هم چیده شده اند، تکه هایی که هر کدام نشان از بخشی از زیبایی این بنا در گذشته دارند. این مسجد در سال 1310 در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.