حال قبله عالم ناخوش است!

خانه آقا غلامعلی قبله عالم که متعلق به دوران سلطنت خاندان قاجار در ایران بود، با اندکی مرمت و بازسازی داخلی به دست چهارمین مالک خود افتاد، ولی اثری از آن همه شکوه و زیبایی در آن که به خانه موحدی کرمان نیز مشهور هست، دیده نمی شود. این خبر در بخش تخریب خانه آقا غلامعلی قبله عالم جای دارد.

خانه آقا غلامعلی قبله عالم، متروکه و تنها

تصاویر منتشر شده از خانه همه چیز را می گویند، خانه ای ارزشمند با معماری و تزئینات منحصر بفرد که در عین ناباوری در حال ریختن بوده و تا امروز فقط پایه های نگهدارنده چوبی و فلزی، حافظ آن ها بوده اند، نه علم و دست مرمتگرانی که می توانند خانه را به دوره فتحعلیشاه قاجار برگردانند. خانه موحدی کرمان را آقا غلامعلی، از ثروتمندان و خیران مشهور شهر کرمان در دوره فتحعلیشاه قاجار و در بافت تاریخی امروز ساخت. او را به واسطه همین خیر بودن و اینکه نیازمندان به آن رجوع می کردند، آقا غلامعلی قبله عالم می نامیدند. نشانه دیگر خیرخواهی او، مسجد آقا غلامعلی در کنج جنوب شرقی میدان ارگ کرمان است که کتیبه مسجد تاریخ 1229 قمری مصادف با اواسط سلطنت فتحعلیشاه قاجار را نشان می دهد. هر چند خانه را در 28 فروردین 1380 به قدمت پهلوی در فهرست آثار ملی به ثبت رساندند، اما برخی از کارشناسان قدمت خانه را دست کم متعلق به دوره قاجار می دانند. امید ابراهیمی، فعال میراث فرهنگی کرمان درباره سیر تغییر و تحولاتی که این خانه تاریخی از زمان احداثش تا امروز گذارنده، می گوید: «پس از آقا غلامعلی، پسرش حاج اسدالله مشار التجار در این خانه ساکن شد و بخش هایی را به بنا افزود، بعد از او نیز دامادش آقا شیخ عباس موحدی، از مجتهدان و وعاظ به نام کرمان، خانه را از وراثش خریداری کرد و این خانه بعد از آن به خانه موحدی کرمان شهرت پیدا کرد. در همین دوره آقا سید حسین خوشرو به خانه رو به رویی خانه موحدی که هدیه یکی از متمولین زرتشتی بود، آمد و بعد از آن مراسم روضه خوانی مشهور خود را در آنجا برگزار می کرد. همسایگی آقا سید حسین و آقا شیخ عباس و برگزاری مراسم مذهبی در هر دو خانه و از سوی دیگر مجاورتِ این دو بنای ارزشمند با تکیه ها و مساجد این محلات، محله را به مرکز فرهنگی مذهبی برای مردم کرمان تبدیل کرده بود. در سال 1335 شمسی سکونت برادران موحدی تا سال ها بعد در این خانه ادامه داشت و حیاط دوم خانه توسط پسر دوم خانواده از بنای اصلی تفکیک و خانه جدیدی در آن ساخته شد. بنای اصلی نیز محل سکونت پسر اول خانواده بود تا پس از زلزله سال 1360 گلباف و آسیب هایی که به جبهه جنوبی بنا وارد شد، این خانه توسط خانواده موحدی فروخته شد.» او با اشاره به اینکه بعد از فروش این بنای تاریخی، آن به مرور متروکه شد، می گوید: «با کمال تأسف در سال های پس از آن مالکان بنا با قصد تخریب و ساخت ساختمان جدید، به روش های مختلف آسیب های جدی به بنا وارد کردند. آسیب هایی مانند برداشتن و فروختن آجر فرش و آجرهای شرفی بام، سوراخ کردن برخی سقف ها، تخلیه نخاله ساختمان های مجاور در بنا، خارج کردن تمام درها یا پنجره ها از چارچوب سازه تا سرانجام در سال 1394 بنا توسط مالک فعلی خریداری و مرمت بنا آغاز شد.» وی با اشاره به اینکه در زمان انجام مرمت ها و حفاظت از بنا، شواهدی مبنی بر قدیمی تر بودن بنا به دست آمده، اضافه می کند: احتمالا آن نشانه ها قدمت این خانه تاریخی را حداقل تا دوره صفویه به عقب برمی گرداند. ابراهیمی تاکید می کند: از مدتی قبل و در زمانیکه این بنا در حال مرمت بود، ناگهان به حال خود رها شد و تخریب خانه آقا غلامعلی قبله عالم در حال به وقوع پیوستن هست.

منبع: ایسنا