هامپونیل، غاری شگفت انگیز در مراغه + تصاویر
غارنوردی یکی از گرایش های اصلی ورزش کوهنوردی است. کسانی که به صورت تخصصی این رشته را دنبال می کنند، شگفتی های بسیاری را در غارهای ایران تجربه می کنند. ایران غارهای شگفت انگیز و دیدنی بسیاری دارد که بعضی از آن ها مثل غار علیصدر که شهرت بیشتری دارد، نیاز به تجهیزات و تخصص غارنوردی ندارند. یکی از شگفت انگیزترین غارهای ایران غاری است واقع در روستای تازه کند سفلی در مراغه که گفته می شود هنوز بخش عمده آن کشف نشده و غارنوردان تنها تا بخشی از آن توانسته اند، پیش بروند.
محلی ها این غار را به واسطه قرار داشتن تعداد زیادی لانه کبوتر قرار دارد، به نام غار کبوتر می شناسند. «هامپا کهول»، «هامپوئیل»، «هنگ کهول»، «هامپو هول»، «همپوهول» نام های دیگر این غار است که در دوره های مختلف برای این غار به کار رفته و ریشه در زبان سانسکریت دارد. هامپونیل، قدمتی حدود 150 تا 200 میلیون سال دارد و دومین غار آهکی از نظر وسعت و قدمت در جهان محسوب می شود. با این توضیحات می شود گفت که این غار شگفت انگیز به لحاظ قدمت هم سن غار علی صدر همدان است. این غار هم مثل علیصدر تالارهای و معابری دارد که غارنوردان برای هر کدام نامی انتخاب کرده اند، مثل تالار غمگین، تالار معبد، چاه و تالار خفاش، تالار آینه، حوض کوثر، پیست اسکی، چاه داوود.
غار نوردانی که در دالان های این غار کنکاش کرده اند، می گویند که در بعضی نقطه ها عمق بعضی چاه ها به 100 متر هم می رسد، اما در بخشی از این غار تالاری قرار دارد که آن ها نام تالار آینه را برایش انتخاب کرده اند، به این دلیل که نوری را که به سقف تابیده می شود، مثل آینه منعکس می کند. به علت طولانی بودن مسیر و کمبود اکسیژن در بخش هایی از این غار هنوز تمام قسمت های آن مورد کنکاش و مطالعه قرار نگرفته، اما مسافران و علاقمندان به غارنوردی و طبیعت گردی این امکان را دارند که بخش های ابتدایی غار کبوتر به ویژه ورودی غار و لانه کبوتران را از نزدیک تماشا کنند. در سقف دالان های غار صدها خفاش به حال آویزان دیده می شوند که البته در سال های اخیر به دلیل رفت و امد مسافران تعدادشان کمتر شده، اما هنو می شود آن ها را از نزدیک دید. در این غار رسوبات آهکی که در طول میلون ها سال شکل گرفته اند، چشم انداز و مناظر زیبایی را خلق کرده اند که لطف تماشای این غار را مضاعف می کنند.