خوراکی های خوشمزه ای که فقط در گرجستان می توان یافت

از جمله کشورهایی که در سال های اخیر مورد توجه ایرانیان بوده و درصدر لیست سفرهای خارجی آن ها قرار گرفته، کشور گرجستان هست. این کشور یکی از همسایگان ایران بوده که به دلیل موقعیت جغرافیایی خوبی که دارد، دارای آب و هوایی فوق العاده ای بوده و مناظر طبیعی، کوهستان ها، جنگل ها و پوشش گیاهی متفاوتی را در خود جای داد. با توجه به تنوع این پوشش گیاهی و در دسترس بودن محصولات کشاورزی سالم و متنوع، فرهنگ غذایی گرجستان جز بهترین ها محسوب شده و شهرت جهانی دارد. علاوه بر این، گرجستان یک کشور متمدن و کهن بوده که فرهنگ و آداب و رسوم غذایی خاص خود را دارد. در فرهنگ غذایی گرجستان می توان طعم ها و مزه های متفاوتی را مشاهده کرد که از ترکیب گیاهان بومی و ادویه جات مختلف تهیه می شوند. در این بخش با ما همراه باشید تا با غذاهای محلی گرجستان آشنا شوید. دنیایی از عطر و طعم در غذاهای گرجی نهفته است.

رژیم غذایی مردم گرجستان

گرجستان یکی از کشورهایی است که در مرز بین دو قاره اروپا و آسیا قرار دارد، از این رو، رژیم غذایی آن ها ترکیبی از فرهنگ دو قاره هست. علاوه بر این، بدلیل قرار گرفتن این کشور در مسیر جاده ابریشم، تمدن های مختلف از گرجستان عبور کرده و بر روی فرهنگ غذایی آن تاثیر گذاشته است. بنابراین، شما می توانید تنوع بی نظیری از طعم ها، مزه ها و عطرهای مختلف را در غذاهای گرجی مشاهده نمایید. البته حضور کشورهای همسایه را نیز نمی توان در آشپزی این کشور نادیده گرفت. بر این اساس، بخش غربی گرجستان تحت تاثیر فرهنگ غذایی ترکی و بخش شرقی آن تحت تاثیر طعم های ایرانی قرار دارند. همچنین تعداد بسیار زیادی غذای سنتی در این کشور دیده می شوند که از فرهنگ های مختلف آسیایی، قفقاز جنوبی و سواحل دریای سیاه وارد این کشور شده اند. نکته جالب توجه در فرهنگ غذایی گرجستان، علاقه خانم های گرجی به درست کردن انواع غذاهاست. آن ها با عشق و علاقه زمان زیادی را به تهیه غذاهای محلی گرجستان اختصاص داده و با حوصله و دقت تمام آن ها را برای اعضای خانواده خود تهیه می کنند. خانم های گرجی تمایل زیادی به برگزاری میهمانی های بزرگ و جشن های خانوادگی دارند و در تمامی این مراسم ها به طور مفصل با غذاهای محلی گرجستان از میهمانانشان پذیرایی می کنند. گرجی ها بر این عقیده اند که میهمانی دادن سنتی مقبول و پسندیده است و در حقیقت این کار را نوعی سرگرمی برای خود می دانند. در این میهمانی ها می توان انواع غذاهای محلی گرجستان را بر روی میز غذا مشاهده نمود.

تفاوت در رژیم غذایی شرق و غرب گرجستان

همانطور که در بالا عنوان شد، فرهنگ و کشورهای مختلف بر روی فرهنگ غذایی گرجستان تاثیر داشته و ذائقه و سلیقه آن ها را در نقاط مختلف این کشور کمی تغییر داده است. با توجه به این موضوع، فرهنگ غذایی گرجستان به دو بخش شرقی و غربی دسته بندی می شود که در هریک از آن ها نوع مواد اولیه مورد استفاده و طعم های موجود در آن ها با یکدیگر متفاوت بوده و می توان گفت اختلاف بسیاری باهم دارند. اما چیزی که در بین هر دو منطقه مشترک بوده، استفاده از انواع سس ها و ادویه جات بومی هست که عطر و طعم شگفت انگیزی به غذاها داده و باعث شهرت جهانی آن ها شده است. از این رو، با اینکه مواد اولیه موجود در غذاها مانند نوع گوشت، سبزیجات مورد استفاده، گیاهان بومی در دو منطقه متفاوت بوده، اما مزه بسیار عالی بوده و عطر و طعم بی نظیر غذاهای گرجستانی را در خود دارد.

بخش شرقی کشور گرجستان: در بخش شرقی این کشور اغلب مردم از نان های سفید و بزرگ در غذاهای محلی گرجستان استفاده کرده و نان را به خوراکی های دیگر ترجیح می دهند. تا جایی که نان در این منطقه به میزان زیادی پخت شده و درون ظرف های سفالی نگهداری می شوند. گومی (Gomi) خوراکی پرطرفدار دیگری است که جای نان را در بین مردم شرق گرجستان گرفته و معمولا در کنار غذای اصلی قرار می گیرد. گومی کمی سفت و حجیم بوده و برای تهیه آن از آرد ذرت استفاده می شود. گوشت قرمز در بین مردم شرق کشور جایگاهی ندارد و مصرف عمده آن ها بیشتر شامل گوشت انواع پرندگان مانند مرغ، خروس و بوقلمون هست. از دیگر مواردی که در غذاهای محلی گرجستان بسیار به چشم می آید، مصرف پنیر با طعم های متفاوت است. پنیر در این کشور تنوع بالایی دارد و در هر منطقه نیز مدل های مختلف آن مورد استفاده قرار می گیرد. در منطقه شرقی گرجستان بیشتر پنیرهای پر ادویه و شور رواج دارند.

بخش غربی کشور گرجستان: مردم این منطقه علاقه زیادی به خوردن کلوچه و شیرینی جات دارند. نان رایج بخش غربی، نان Mchadi بوده که از آرد ذرت تهیه می شود. برخلاف بخش شرقی که مصرف گوشت قرمز در آن پایین بود، مردم این منطقه علاقه بسیاری به گوشت قرمز پرچرب دارند و از گوشت گوسفند، گاو برای خوراکی ها و غذاهای اصلی خود استفاده می کنند. پنیر suluguni و Imeretian دو نوع از پرطرفدارترین پنیرهای موجود در غرب گرجستان هستند که در انواع غذاهای محلی گرجستان بکار می روند.

مصرف گوشت در فرهنگ غذایی گرجستان

یکی از مهمترین مواد اولیه مورد استفاده در غذاهای گرجی، گوشت بوده که در فرهنگ غذایی گرجستان جایگاه ویژه ای دارد. مردم گرجستان از انواع گوشت قرمز مانند گاو، گوسفند، خوک و گوشت انواع پرندگان مانند مرغ، خروس، بوقلمون در غذاهای خود استفاده می کنند. قفقازی نه تنها علاقه بسیاری به گوشت دارند، بلکه در پخت و طبخ آن نیز مهارت زیادی دارند و در این کار حرفه ای هستند. غذاهایی چون ساتسیوی (satsvi)، شیش کباب (shish kebab)، چخخبیلی (Chakhokhbili)، چیکن تاباکا (chicken tabaka) و چیخیرتما (chikhirtma) از جمله غذاهای محلی گرجستان هستند که شهرت جهانی دارند.

جایگاه سبزیجات در میان غذاهای گرجی

همانطور که در بالا عنوان شد، کشور گرجستان دارای آب و هوای مناسب و زمین های حاصلخیز برای کشاورزی و کاشت انواع گیاهان هست. از این رو، بخش عمده ای از فرهنگ غذایی گرجستان را محصولات کشاورزی، سبزیجات و گیاهان بومی تشکیل می دهند. گرجی ها سبزیجات را به صورت خام یا پخته مصرف می کنند و آن را با چاشنی ها و سس های مختلفی مزه دار می کنند. در واقع، شما می توانید انوع سبزیجاتی چون بادمجان، گوجه فرنگی، چغندر، کاهو را بر روی میز غذای گرجی ها مشاهده نمایید که به صورت پیش غذا یا به عنوان بخشی از غذای اصلی سرو می شود. طعم و عطر دلپذیر این سبزیجات، زمانی که با انواع ادویه جات و سس های بومی گرجی مزه دار شده اند، بخشی از هنر و سلیقه بانوان گرجی را به نمایش می گذارد. علاوه بر این رنگ های زیبا و جذاب این سبزیجات در کنار هم تصویری دوست داشتنی و وسوسه انگیز ایجاد می کندکه اشتهای شما را چند برابر خواهد کرد.

ادویه جات و چاشنی ها

یکی از مواردی که باعث شهرت جهانی غذاهای محلی گرجستان شده، عطر و طعم فوق العاده و شگفت انگیز غذاهاست. مردم این کشور برای طعم دادن به غذاهای خود از انواع سس ها، ادویه جات و چاشنی های متنوع استفاده می کنند و برای درست کردن این چاشنی ها نیز از گیاهان بومی منطقه بهره می برند. از جمله مواردی که برای طعم دادن به غذاهای محلی گرجستان مورد استفاده قرار می گیرد، جعفری، نعناع، ریحان، پونه، رازیانه، سیر و سایر گیاهان و سبزیجات خوراکی بوده که با توجه به فصول مختلف سال متفاوت است. زعفران، دارچین، فلفل قرمز، میخک، گشنیز و شنبلیله نیز از جمله ادویه های پرکاربرد در غذاهای محلی گرجستان هستند. khmeli-suneli یک ادویه اصیل گرجستانی است که طعمی تند و گرم داشته و از ترکیب 5 گیاه تهیه می شود.

غذاهای گرجی

کباب (Kebab)

همانطور که در بالا اشاره شد، گرجستانی ها علاقه زیادی به گوشت داشته و از انواع مختلف آن در غذاهای خود استفاده می کنند. کباب یکی از خوشمزه ترین غذاهای گرجی است. برای تهیه این غذا گوشت های مختلف را تکه تکه کرده و آن را با ادویه جات معطر و کشمش ترد و مزه دار می کنند. این مورد از غذاهای گرجی پس از آماده شدن معمولا به همراه نان و انواع چاشنی های مناسب سرو می گردد.

چیکن تاباکا (Chicken tabaka)

چیکن تاباکا یکی از لذیذترین و معروف ترین غذاهای گرجی هست که از گوشت مرغ تهیه می شود. چیکن تاباکا در واقع همان مرغ سرخ شده است که گاهی به عنوان غذای اصلی سرو شده و گاهی نیز به عنوان مکمل در کنار غذای اصلی قرار می گیرد. نکته جالب توجه در انواع سس ها و ادویه جاتی است که به این مورد از غذاهای گرجی اضافه می شود. در واقع اگر چیکن تاباکا به عنوان مکمل بر روی میز غذا قرار گیرد، در هنگام پخت تنها با نمک و فلفل قرمز مزه دار می شود. اما اگر به عنوان غذای اصلی سرو شود، قبل از طبخ با ادویه جات و چاشنی های مختلفی چون سیر، پیاز، گشنیز، ترخون، ریحان، تره فرنگی و سس های مخصوص دیگر مزه دار می شود. برای پخت مرغ نیز ابتدا آن را سرخ کرده و سپس در ظرف مخصوصی با نام تابه (taba) قرار می دهند تا غذا آماده شود.

بوگلاما (Buglama)

بوگلاما نیز یکی غذای گوشتی است که اغلب از گوشت گوساله یا گوسفند برای تهیه آن استفاده می شود. برای درست کردن بوگلاما ابتدا گوشت را به صورت تکه هایی برش داده و مقدار زیادی نمک به آن می زنند. آن گاه گوشت ها را در آفتاب یا آتش قرار می دهند تا خشک شود. مرحله خشک شدن گوشت حدود 2 تا 3 هفته طول می کشد. گوشت ها پس از خشک شدن آماده مصرف شده و از آن برای تهیه غذا استفاده می شود.

چخخبیلی (Chakhokhbili)

چخخبیلی نوعی خورشت گرجستانی است که در تهیه آن از گوشت مرغ و سس گوجه فرنگی استفاده می شود. برای طبخ این مورد از غذاهای گرجی، تکه های مرغ را در سس گوجه قرار داده و از ادویه جاتی چون سیر، فلفل قرمز، پونه کوهی، جعفری، گشنیز و ریحان برای طعم دادن به آن استفاده می کنند. سپس ظرف غذا را بر روی اجاق قرار می دهند تا با شعله ای آرام بپزد. در گذشته این غذا با گوشت قرقاول تهیه می شد، اما امروزه از گوشت انواع پرندگان مانند مرغ، خروس، بوقلمون برای تهیه چخخبیلی استفاده می شود.

بورانی (Borani)

بورانی یکی از لذیذترین غذاهای گرجی است که معمولا به عنوان غذای اصلی بر روی میز قرار می گیرد. در تهیه این غذا از گوشت مرغ به همراه سبزیجات مختلفی چون بادمجان، اسفناج و مقداری حبوبات استفاده می شود. برای درست کردن بورانی ابتدا تکه های مرغ و سبزیجات را در ماده ای با نام ماتزون (Matzoon) قرار می دهند. ماتزون نوعی فرآورده شیری شبیه به ماست است که طعمی ترش دارد. مردم گرجستان و قفقاز از این ماده در بسیاری از غذاهای خود استفاده می کنند. برای طعم دادن به این غذا علاوه بر ماتزون، از ادویه جات بومی و چاشنی ها مختلفی استفاده می شود. سبزیجات پس از طبخ به دو قسمت تقسیم می شوند که بخشی از آن زیر مرغ و بخش دیگر روی مرغ ها قرار می گیرند. بورانی پس از آماده شدن به همراه ماتزون و چاشنی های دیگری چون زعفران دم کرده و دارچین سرو می شود.

دلمه (Tolma)

دلمه، یکی از محبوب ترین غذاهایی است که نه تنها در ایران و گرجستان، بلکه در نقاط دیگر دنیا نیز طبخ شده و جز پرطرفدارترین غذاها است. برای تهیه این غذا از سبزیجات مختلفی چون بادمجان، فلفل دلمه، گوجه فرنگی، برگ کلم، برگ مو، سیب استفاده می شود. جعفری، گشنیز، ریحان و سبزیجات معطر نیز از جمله مواردی هستند که برای طعم دادن به این غذا مورد استفاده قرار می گیرند.

سالاد Mkhali

همانطور که قبلا عنوان شد، سبزیجات و گیاهان بومی در آشپزی گرجی از اهمیت بالایی برخوردار هستند و در غذاهای مختلف آن ها مورد استفاده قرار می گیرند. Mkhali نوعی سالاد گرجی است که از سبزیجاتی چون کاهو، اسفناج، انواع فلفل شیرین، پیاز و چغندر به همراه آجیل تازه مانند گردو و ادویه جات و طعم دهنده هایی چون عصاره زنجبیل، فلفل قرمز، سیر، جعفری، گشنیز و نمک تهیه می شود. برای درست کردن این غذا ابتدا سبزیجات را می پزند و سپس آن ها را می کوبند. سبزیجات کوبیده شده با ادویه جات و چاشنی های مختلف ترکیب شده و سرو می گردد. در اینجا برای پخت سبزیجات از دو روش جوشاندن یا کباب کردن استفاده می شود.

لوبیو (Lobio)

اگر به حبوبات، خصوصا لوبیا علاقه دارید، پیشنهاد می کنیم لوبیو را امتحان کنید. لوبیو از ترکیب انواع لوبیا از جمله لوبیای قرمز، لوبیای سفید، لوبیای چشم بلبلی و لوبیای چیتی به همراه چاشنی ها و ادویه جات مختلف تهیه می شود. برای تهیه لوبیو، ابتدا لوبیا ها را می جوشانند و سپس آن ها را در ترکیبی از پیاز، سبزیجات تازه، روغن، زنجبیل و نمک قرار می دهند. علاوه بر این ادویه جاتی چون فلفل سیاه، فلفل قرمز، دارچین، گشنیز، زعفران و میخک نیز به این غذا اضافه می شود که طعم و عطری شگفت انگیز و خاص به آن می دهد.

ساتسیوی (Satsivi)

ساتسیوی در واقع نام یکی سس گرجستانی است که 12 نوع مختلف آن در این کشور تهیه شده و به همراه مرغ کباب شده، ماهی و برخی از سالادها مورد استفاده قرار می گیرد. برای تهیه سس این مورد از غذاهای گرجی از انواع آجیل مانند گردو و ادویه جات و چاشنی های دیگر استفاده می شود.