گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه از شاهکارهای معماری دوران ایلخانی است که در حد فاصل سالهای 704 تا 712 قمری به دستور اولجایتو پادشاه مغول که به سلطان محمد خدابنده شهرت داشت و با نظارت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی ساخته شد. گنبد سلطانیه زنجان دارای بزرگترین گنبد خشتی جهان است که عظمتش هر کس را به خود جذب می کند.

گنبد سلطانیه، گنبدی عظیم و دوپوش بوده که از بی نظیرترین گنبدهای دو پوشش بشمار می آید. در بسیاری از متون تاریخی به عظمت این بنای باشکوه اشاره شده و بسیاری از باستان شناسان نیز اهمیت فوق العاده آن را مورد تاکید قرار داده اند. بدنه اصلی گنبد و تمام ساختمان آن با آجر ساخته شده و گنبد با روکش کاشی های فیروزه ای و لاجوردی و به شیوه معرق کاری تزیین شده است چنانچه گویی جامه ای فیروزه ای بر تن کرده است.

در قسمت جنوبی گنبد، آثار ساختمان مسجدی دیده می شود که محراب آن دارای حاشیه گچبری است. با ملاحظه دقیق این بنای عظیم، به نظر می رسد که علاوه بر محل آرامگاه اصلی که شامل ساختمان مرکزی گنبد است و به نام تربت خانه شهرت دارد، در نزدیکی گنبد سلطانیه، آرامگاه ملاحسن کاشی نیز قرار دارد. مولانا حسن بن محمود کاشانی آملی معروف به «حسن کاشی» عارف و شاعر دربار سلطان محمدخدابنده بود. درباره این که بنا در چه دوره ای ساخته شده، اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را مربوط به دوران اولجایتو و برخی دیگر آن را مربوط به دوران شاه طهماسب صفوی می دانند.

موزه باستان شناسی سلطانیه در ورودی گنبد سلطانیه قرار دارد که می توانید در روزهای اداری از آن بازدید کنید. اشیای نمایشی در این موزه عبارتند از اشیای کاوش شده از سلطانیه شامل انواع پی سوز سفالی یک قسمتی و بشقابی ساده، انواع کاشی های زرنگار، صلیبی، ساده، معرق و...انواع سکه های مسی و نقره مربوط به دوره ایلخانی.