معبد داش کسن

معبد داش کسن یا معبد اژدها بنایی صخره ای است که در حدود 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر سلطانیه در استان زنجان واقع شد. معبد سنگی داش کسن مربوط به دوره ایلخانیان است. در این بنا دو نقش برجسته اژدها و چند محراب اسلامی در دو سمت آن و به قرینه یکدیگر حجاری شد. این نقش برجسته ها از معدود نقوش اژدها در ایران هستند و تأثیر فرهنگ شرق دور (مغولستان و چین) را در عصر ایلخانان نشان می دهند. برخی قدمت این معبد را به قبل از اسلام رسانده اند و معتقدند که در زمان ایلخانان نقوشی از جمله اژدها بر آن افزوده شد.

شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه و با پشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد ولی به پایان نرسید. آثار به جای مانده در محل این احتمال را قوت می بخشد که ایلخان مغول ارغون پیش از گرایش به دین اسلام، اقدام به ساخت این معبد نموده باشد. آثار زیادی از شکل نخست این معبد باقی نمانده و تنها سنگ های بزرگ و پراکنده در گوشه کنار معبد دیده می شود. بسیاری از سنگ ها در اتاقک های شیشه ای مسقف در معرض دید بازدید کنندگان قرار داده شد. محدوده معبد اژدها مستطیلی و به ابعاد تقریبی 100 متر در 50 متر است که یک قسمت از آن به واسطه حفاری در تپه ایجاد شده و چند تندیس اژدها هم در این معبد وجود دارد. این اثر در تاریخ 3 اسفند 1353 با شماره 1026 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.