تیمچه امین الدوله کاشان

تیمچه امین الدوله یکی از بناهایی است که پس از بازسازی به بازار کاشان اضافه شد، چرا که بازار تاریخی کاشان پس از زلزله ای که در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری به وقوع پیوست، تخریب گشت و در زمان قاجار و به همت امین الدوله جانی تازه گرفت. در باب ویژگی های منحصر بفرد و وجوه تمایز این بنا نسبت به بناهای مشابه خود میتوان به شاهکارهای هندسی و معماری فوق العاده اش اشاره کرد که پس از گذشت صد سال هنوز کوچکترین رخنه و شکافی در اساس و بنیان این بنا پیدا نشده است. این اثر سرای سرپوشیده وسیعی بوده که در سال 1285 و به همت فرخ خان غفاری کاشی ملقب به امین الدوله ساخته شد. تنها تغییری که در تیمچه امین الدوله کاشان اتفاق افتاد، این است که پنجره هایش که پیش از این به شکل ارسی بودند، هم اکنون به پنجره های چوبی تبدیل شده اند. دو درب چوبی بزرگ دارد که یکی از آنها از چهار سو به صحن کوچک هشت ضلعی و دیگری به صحن بزرگ مربع مستطیل شکل جنوبی بازار متصل هست.

در سفرنامه دیولافوای فرانسوی که پس از سفر خود به ایران در رابطه با آثار و ابنیه تاریخی ایرانی به مطالعه پرداخت، این بنا اینگونه توصیف شد: بازار وسیع بوده و سقفش دارای گنبدهای کوچکی است که به هم پیوسته اند. این کاروانسراها تاجرنشین و غیر از آنهایی هستند که مسافرین در آنها منزل می کنند. اینها دارای بناهای مجلل و مزینی بوده و یکی از بهترین نمونه های آنها کاروانسرای تازه ای است که تجار ساخته اند. شکل آن مانند منشور مربع القاعده بوده و در دو طرف درب ورودی دارد. تمام بنا با آجر پوشیده شده و نمای قشنگی دارد. در سقفش هم سه وزنه بزرگ است که بقدر کافی محوطه را روشن می کنند. این بنای مهم که پر از مال التجاره های گرانبهاست، بهتر از هر گونه احصائیه و محاسبه ای اهمیت تجاری، آبادی و ترقی شهر را نشان می دهد.

تیمچه امین الدوله در تاریخ 29/10/1353 با شماره 1016 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد و یکی از بهترین شاهکارها، نمونه ها و البته نمایندگان معماری اصیل ایران در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری بحساب می آید.