مجموعه امیر چخماق یزد

مجموعه امیر چخماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب انبار بوده که قدمتشان به دوره تیموریان می رسد. تکیه امیر چخماق در سال 1330 و مسجد امیر چخماق در سال 1341 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیر چخماق یکی از شاخص ترین مجموعه های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می شود. امیر جلال الدین چخماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده 8 خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعه ای متشکل از تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروانسراها، خانقاه، قنات خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون، همسرش معروف به ستی فاطمه او را یاری کرد. مرمت کاشی کاری های این بنای تاریخی به عهده استاد محمد علی فلاحتی مروست بوده که متأسفانه هیچ نام و نشانی از این معمار برجسته در این بنای عظیم وجود ندارد.

مسجد امیر چخماق که به نام مسجد جامع نو یا مسجد دهوک نیز خوانده شده، در سال 841 ساخته شد و از حیث زیبایی، وسعت، اهمیت و اعتبار بعد از مسجد جامع یزد قرار دارد. این مسجد در ضلع جنوبی میدان امیر چخماق قرار داشته و در کریاس (ساختمان جلوی در ورودی) مسجد که به میدان باز می شود، سنگی نصب گردیده که بر آن متن وقفنامه ای به خط نسخ نقر شده است. در طرف راهروی شمالی که از در کریاس به صحن وارد می شود، شبکه هایی ظریف از کاشی های معرق در پنجره ها نصب شده اند. قسمتی از سردر صفحه ایوان کاشیکاری معرق شده و جرزهای آن آجری رنگ هست. دور خارجی گنبد و بر کمربند آن هم عبارت «السلطان ظل الله…» به کوفی بنایی تکرار شده است.

محراب صحنه اصلی از کاشی معرق است با ساختمانی مقرنس کاری که در وسط آن سنگ مرمر بسیار خوش تراشی به اندازه 1/15 * 3/38 متر نصب شده و در وسط مقرنس کاری هم یک گل مربع به اندازه 54 * 95 سانتیمتر نصب است. در دست چپ آن یک سنگ مرمر به اندازه 28 * 30 سانتیمتر نصب شد. سردر شرقی مسجد هم دارای کتیبه هایی از کاشی معرق به خط ثلث محمد الحکیم است. گنبد مسجد خمیده و ترکدار هست، با کاشی سبز رنگ کاشی شده و پیرامون آن نیز کتیبه ای به خط کوفی قرار دارد. در زمان فتحعلی شاه قاجار، حاجی حسین عطار قسمتی را بر شبستان مسجد افزود و قسمتهایی از مسجد را نیز تعمیر نمود. اگر دوست دارید که هر چه بیشتر با جاهای دیدنی یزد نظیر مجموعه امیر چخماق آشنا شوید، می توانید سری به راهنمای سفر به یزد زده و حسابی کسب اطلاعات نمایید.