مسجد جامع سرآور

مسجد جامع سرآور گلپایگان مربوط به دوره تیموریان دوره صفوی است. این اثر در تاریخ 5 اسفند 1341 با شماره 434 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. مسجد در مرکز روستا و در کنار جاده اصلی گلپایگان موته واقع شده است. البته سالها قبل محوطه ای در جلوی مسجد و در همین محل عبور جاده بوده که متاسفانه با عبور جاده از وسط حیاط تخریب گردید. آنچه که از این مسجد باقی مانده، طرحی بسیار ساده و به صورت مربع هست. بنابر تواریخ مندرج بر روی منبر و درب چوبی مسجد، احتمالا این ساختمان از بناهای دوران تیموری صفوی بوده و دارای سه درب ورودی است که یکی در جنوبی، دیگری غربی و در سوم درب شرقی هست که به بارگاه امامزاده متصل به مسجد راه دارد.

طول تنها ایوان فعلی مسجد 10 متر بوده و دارای دو ستون چوبی به ارتفاع 4٫5 متر هست. در قدیم درب غربی مسجد در وسط همین ایوان بوده که بعلت ارزش تاریخی و هنری آن به مکانی دیگر منتقل گردید. این در دارای 190 سانتیمتر طول و 110 سانتیمتر عرض بوده و عرض هر لنگه در 55 سانتیمتر است. دور تا دور هر لنگه در به عرض 10 سانتیمتر و به صورت حاشیه بسیار ظریف منبت کاری شده است. در قسمت پایین هر دو لنگه تا وسط آن هم منبت هایی به صورت گل و بوته انجام شد. در وسط هر دو لنگه نام «علی» چهار بار به صورت خط بنایی به صورت مربع درآمده است. در قسمت پایین در قفلی به صورت آویز قرار دارد.

مصالح مصرفی برای ساخت چوب و گل بوده و در این چند سال اخیر به همت مردم و سازمان میراث فرهنگی تعمیر شده و در نمای بیرونی از آجرهای چهارگوش که چندان مناسبتی با نمای قدیمی آن ندارد، استفاده گردید. مساحت مسجد جامع سرآور با وجود شبستان هایش بسیار بیشتر از این بوده که اکنون هست ولی متاسفانه بر اثر عدم مراقبت های لازم در سالیان قبل تمام شبستان ها و حمام بسیار بزرگ خزینه ای آن تخریب گردیده است.

وسط مسجد چهار ستون چوبی قوی قرار دارد و سرستون ها دارای گره کاری های بسیار زیباست. مساحت اشغالی این ستون ها 4 متر مربع به صورت 2 در 2 بوده که به نظر فاصله کمی از یکدیگر دارند. این چهار ستون تمام وزن سقف که متشکل از تیرها و تخته های جوبی بسیار بوده را تحمل می کنند. این مسجد نیز همانند سایر بناهای تاریخی دیگر از هتاکی سوداگران تاریخ در امان نبوده و مرکز این چهار ستون چند سال قبل بنا بر دلایلی حفر گردیده است.

دست نوشته های بسیاری بر روی تیرها و تکه های چوبی کار گذاشته شده در دل تخته های بین ستون های اصلی وجود دارد. نوشته های روی تیرها بیشتر اشعار مذهبی و احادیث و آیات قرآنی بوده و نوشته های روی تکه های چوبی بین چهار ستون اصلی به نوعی شرح یک واقعه تاریخی هست که بعلت دودگرفتگی و غبار روی آن و گذر زمان تقریبا غیرقابل خواندند. مسجد یک منبر چوبی تاریخی نیز دارد. این منبر پنج پله دارای 240 سانتیمتر ارتفاع و 60 سانتیمتر عرض هست.

در تکیه گاه بالای منبر جمله ای حاوی اسم «ابراهیم بن علی بن ابراهیم سرالواری (سراوری) فی التاریخ عشرین ذوالقعده سنه احدی عشر و ثمان مائه» حک شده است. در کناره خارجی سمت چپ منبر هم آیه مبارکه 255 سوره بقره در دو خط حک گردیده و در انتهای آیه شخصی بنام علی بن محمد بن علی بن احمد سراوری تقاضای بخشش و غفران از پروردگار نموده است. لبه های بالایی دیواره های منبر شامل هنر گره چینی چوب بوده و خود دیواره ها از تکه های مستطیل شکل چوب تشکیل شده است.

نخل سنگین و قدیمی روستا نیز در داخل ایوان غربی مسجد واقع شده که هر سال محرم در ایام عزاداری حسین بن علی با انواع پارچه ها و نوارهای پارچه ای سیاه و سبز و پرچم های محرم آذین بسته می شود و به یاد زینب در کوچه ها و خیابان ها همراه با دسته عزاداری روستا گردانده خواهد شد. اگر علاقمندید که هر چه بیشتر درباره جاذبه های مذهبی گلپایگان نظیر مسجد جامع سرآور بدانید، می توانید سری به راهنمای سفر به گلپایگان زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.