معرفی شماری از معروف ترین جاهای دیدنی شهرکرد

1.قلعه چالشتر

قلعه چالشتر مربوط به دوره قاجار بوده و در شهرستان شهرکرد، منطقه چالشتر واقع شده است. بنای اندرونی این قلعه که تنها قسمت بازمانده از آن بود، توسط محمد حسن خان ستوده چالشتری به میراث فرهنگی واگذار شد. این اثر در تاریخ 27 مرداد 1377 با شماره 2101 و همچنین در تاریخ 20 آذر 1379 با شماره 2924 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. منزل احمد خان و محمود خان ستوده چالشتری به همت پدرشان خدا رحم چالشتری فرزند محمدرضا خان در اواخر دوران قاجاریه ساخته شد. از تاریخ حک شده بر روی سر ستون های این بنا استنباط می شود که بنا تقریبا در تاریخ 1284 به اتمام رسیده است. این قلعه شامل سر درب، هشتی، اندرونی، بیرونی، حمام، اصطبل و دیگر قسمتها هست.

این بنا در دو قسمت ساخته شده و وسعت آن تقریبا 12000 متر مربع هست. بنای شمالی تا دهه هفتاد مورد استفاده قرار میگرفت در صورتی که بنای جنوبی حدودا نود درصد تخریب شده بود. با همت مهندسان و مرمتگران هم این بنا مجددا برپا شده است. علی اکبر دهخدا در هنگام جنگ جهانی اول که به استان چهارمحال گریخته بود، از کتابخانه چالشتر استفاده کرد و تألیف امثال و حکم و لغتنامه خود را با استفاده از منابع موجود در قلعه چالشتر آغاز نمود.

2.آبشار زرد لیمه

آبشار زرد لیمه از مکان های دیدنی و طبیعی استان چهارمحال و بختیاری است که 80 کیلومتر با شهرکرد فاصله دارد. این آبشار زیبا در انتهای دره لیمه واقع شده و رودخانه بازفت از کنار آن عبور می کند. آبشار زرد لیمه جزو بزرگترین و عریض ترین آبشارهای ایران با عرض 65 و ارتفاع 40 متر است. مسیر دسترسی به آبشار زرد لیمه راحت نیست و باید از صخره ها بالا بروید و راهی پر پیچ و خم را بپیمایید. صعب العبور بودن مسیر دسترسی به آبشار یکی از علتهای بکر ماندن این منطقه است. اطراف این آبشار را درختان تنومند و زیبا احاطه کرده اند و به سبب وجود همین درختان، آب و هوای منطقه برای گردش و تفریح ایده آل هست. اگر از علاقمندان به طبیعت گردی و صخره نوردی هستید، پیشنهاد می کنیم که دیدن این آبشار را از دست ندهید.

3.پل زمان خان

پل زمان خان یکی از بناهای با ارزش و قدیمی بوده و دارای دو دهانه، 30 متر طول و ارتفاع 12 متر است. پل زمان خان بر روی رودخانه زاینده رود و بر روی سه پایه سنگی طبیعی بنا شده و در 22 کیلومتری شمال شهرکرد قرار دارد. در ادوار گذشته، ایلات و عشایر و مسافران از روی آن عبور می کردند ولی در حال حاضر این پل بیشتر جنبه گردشگری دارد و مالک آن میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری است. قرار گرفتن پل زمان خان بر روی زاینده رود این منطقه را به مهمترین قطب گردشگری استان چهارمحال و بختیاری تبدیل کرد. اطراف پل مملو از باغ های فراوان با درختان گوناگون میوه همچون بادام و گردو بوده که مناظر زیبایی را بوجود آورده اند.

در اطراف این پل شالیزارهای برنج محلی با عطر و بویی خاص به چشم می خورند. این پل به دستور زمان خان، یکی از سرداران ایل نفر و از سرداران معروف شاهان صفوی احداث گردید. پل زمان خان سه بار یکی در سال 1202 توسط کارگزاران حکومت صفوی، بار دوم توسط خوانین روستای ایلبگی در سال 1329 هجری قمری و بار سوم در سال 1321 شمسی به وسیله حاج عبدالحسین قزوینی مالک قریه چم عالی به طور کامل تعمیر و مرمت شد. استحکام این پل با احداث دیوار سنگی در طرفین آن دو چندان گشت.

4.مسجد جامع شهرکرد

مسجد جامع شهرکرد که به مسجد جامع خان نیز شهرت دارد، یکی از بناهای تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در خیابان ملت، کوچه مشرف الملک واقع شد. این بنا براساس حکاکی روی دیوار ضلع شرقی مسجد در سال 1270 هجری قمری و به دستور حاج محمدرضا خان چالشتری، حاکم وقت چهارمحال ساخته شده است. سبک معماری مسجد شباهت بسیاری به مسجد حکیم دارد. این مسجد مساحتی در حدود دو هزار و پانصد متر را در بر می گیرد و کاشی کاری هفت رنگ، طاق نماها، حوض، طاق نماهای جناقی، آجرکاری، درهای چوبی، گره چینی و منبر منبت کاری شده ویژگی های معماری و هنری مسجد جامع هستند.

مسجد جامع یک صحن بزرگ مستطیل شکل دارد که مساحت آن حدود هفتصد متر است. در بخش شمالی صحن هم حوضی سنگی قرار دارد که گویا بعدها یعنی در سال 1335 اضافه شده است. در حدود دهه پنجاه هجری شمسی، حاج نجفقلی، از بزرگان محل فضای بیشتری را وقف مسجد کرد و سنگ فرش صحن مسجد و مرمت های دیگری با نظر تولیت آن، آیت الله سید مصطفی السید دهکردی انجام شد. تزئینات کاشی کاری نیز مربوط به این زمان است. در صحن حوض سنگی ساخته شده که آب آن قبلا از چاه تامین میشد.

این مسجد دارای سه در ورودی است که در شمال، شرق و غرب آن واقع شده اند. این ورودی ها در جلو و عقب با طاق های جناقی و نیم گنبد پوشیده شده اند. در درون راهروهای ورودی طاق نماهایی ایجاد شده که عمق آن حدود پانزده سانتیمتر است و با کاشی هفت رنگ تزئین شده اند. جبهه ها و ایوان های شمال و جنوب این مسجد نسبت به جبهه ها و ایوان های شرق و غرب دارای جلوه بهتری بوده و در دو طبقه است. جبهه های شرق و غرب در واقع مهتابی جبهه های اصلی هستند. جبهه جنوبی دارای گنبد و محراب و ایوان بوده و شامل دو شبستان تابستانی در طرفین است که هر شبستان از دو دهنه طاق و چشمه آجری و یک محراب تشکیل شده است.

ایوان اصلی در جلوی گنبد و با ارتفاع بیشتری نسبت به شبستان ها و طاق نماهای طرفین قرار دارد و سقف کفپوش آن با قطاربندی ها و تزئینات آجری شکل گرفت. محراب زیر گنبد دارای لچکی و پشت بغل های کاشی خشت هفت رنگ است.

5.حمام خان شهرکرد

حمام خان یکی از جاهای دیدنی شهرکرد بوده که در سال 1270 هجری قمری بنا شده و در جنوب غربی مسجد جامع شهرکرد جای گرفته است. این بنای تاریخی به همت حاج محمدرضا خان ستوده ایجاد گشته و با 550 متر مربع مساحت شامل سردر، سربینه، خان نشین و خزانه هست. در قدیم، حمامی کوچکتر و مختص زنان در کنار این بنا دیده میشد که امروزه اثری از آن وجود ندارد. این حمام یکی از قدیمی ترین حمام های شهرکرد بوده و می تواند برای گشت و گذاری کوتاه ایده آل باشد.

6.موزه باستان شناسی شهرکرد (حمام پرهیزکار)

یکی از جاذبه های گردشگری شهرکرد، موزه باستان شناسی یا حمام پرهیزکار است که به دلیل وجود اشیای قدیمی با پیشینه ای متعلق به دوران نوسنگی برای علاقمندان به تاریخ گردی جذاب خواهد بود. در این موزه میتوان کهن ترین میراث باقیمانده از تاریخ چهارمحال و بختیاری را با قدمتی نزدیک به 99 هزار سال دید. ابزاری از جنس استخوان، وسایل سنگی در ابعاد کوچک و بزرگ، مجسمه های ساخته شده از گل، ظروف سفالی نخودی مزین به نقش های هندسی و به رنگ سیاه، کاسه، لیوان و برخی از اولین ساخته های بشر در دوران نوسنگی در این موزه نگهداری می شوند. ساختمان موزه باستان شناسی شهرکرد که در خیابان ولیعصر واقع شده، در تاریخ 18 شهریور 1377 با شماره 2112 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

7.پارک ملی تنگ صیاد

تنگ صیاد شامل منطقه حفاظت شده و پارک ملی هست. این منطقه دارای وسعتی حدود 27 هزار هکتار بوده که حدود 21 هکتار آن منطقه حفاظت شده و 6 هکتار آن پارک ملی است. تنگ صیاد براساس ثبت جهانی سیزدهمین منطقه حفاظت شده یونسکو است. تنگ صیاد به واسطه دارا بودن تعداد زیادی تپه ماهور زیستگاه مناسبی برای گونه قوچ و میش وحشی هست. این منطقه در سال 1349 از طرف شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام شد و در سال 1352 با تصویب شورای عالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گشت.

در سال 1374 نیز حدود 5 هکتار از قسمت میانی آن تبدیل به پارک ملی شد. به این ترتیب تنگ صیاد شامل پارک ملی در قسمت میانی و منطقه حفاظت شده در پیرامون آن است. از دیگر جانوران منطقه میتوان گرگ، روباه، شغال، کفتار و پرندگانی همچون کبک دری، کبک چیل، تیهو و عقاب را نام برد. پوشش گیاهی منطقه هم شامل انواع گندمیان، گون، دم اسبیان، کنگر، ریواس، آویشن، بابونه، شاه تره، بارهنگ، رازیانه، خاکشیر، کاسنی، شیرین بیان، بادام کوهی، مو وحشی، انجیر و آلبالوی کوهی هست.

8.قلعه دزک

قلعه دزک قلعه ای در استان چهارمحال و بختیاری هست. این قلعه افراد مهمی را که در امورات مملکتی نفوذ و قدرت زیادی داشتند، در خود جای داد از جمله وحید دستگردی و علی اکبر دهخدا که پس از استبداد صغیر جهت کناره گیری از سیاست به این قلعه پناه برد. این قلعه که در حال حاضر 20/5076 متر مربع وسعت دارد، در سال 1292 قمری به دستور امیر مفخم بختیاری بنا شد. قلعه دزک در دوران حیات امیر مفخم به پسر بزرگ او یعنی فتحعلی خان سردار معظم واگذار گشت.

امروزه، موزه پوشاک در طبقه دوم و موزه سنگ استان چهارمحال و بختیاری در حیاط کناری این مجموعه راه اندازی شده اند. در بخش موزه سنگ، سنگهایی از دوره صفویه تا قاجار به نمایش گذاشته شد. همچنین، در این موزه تصاویری از نمونه های پوشاک بختیاری ها در قدیم نیز به نمایش گذاشته شده است. این قلعه در حال حاضر در اختیار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بوده و یکی از نقاط گردشگری استان چهارمحال و بختیاری محسوب می گردد. در این قلعه تعدادی از فیلم های تاریخی ساخته شده و هر ساله گروههای زیادی از آن دیدن می نمایند.

9.مسجد اتابکان

مسجد اتابکان مشهور به مسجد امام صادق مسجدی تاریخی مربوط به دوره اتابکان لر بزرگ است که در شهرکرد، خیابان ولیعصر جنوبی، میدان امامزادگان دو خاتون واقع شد. این اثر در تاریخ 17 مرداد 1351 با شماره 925 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. درب چوبی موجود در مسجد آجری اتابکان با داشتن قدمتی برابر با هشت قرن تاریخی بودنش را اثبات می کند. این مسجد برای پایداری و برقراری در دوره های مختلف بارها تعمیر و بازسازی شده و میتوان گفت که آخرین بازسازیش اخیرا توسط مسئولین صورت گرفت. مسجد اتابکان از لحاظ معماری به معماری قرون اولیه اسلام شباهتهای فراوانی دارد و در دوره صفویان هم دارای نمای آجری شد.

این مسجد از خشت خام، ملات گل و آجر ساخته شده و دارای پلانی مربع شکل است. مسجد سرپوشیده بوده و دارای چهار ستون منشوری قطور هست. طاق نمای وسطی فضای میان مسجد را شکل داده و محراب هم ساده ساخته شده است. در بالای دیوارها سه پنجره هلالی دیده شده که نور از طریق آنها به داخل می تابد. در ورودی مسجد در سمت شمال آن جای گرفته و بسیار زیبا طراحی شده است. در اطراف در مسجد دو سکو دیده شده و در بالای آن عبارت «انا مدینه العلم و علی بابها» به خط نستعلیق نوشته شد. این مسجد امروزه محل نماز نمازگزاران بوده و شما می توانید در ساعات مشخصی از روز از آن بازدید نمایید.

10.قلعه جونقان (قلعه سردار اسعد بختیاری)

این قلعه شهرت خود را مدیون مشروطیت و شروع قیام بختیاری ها در این قلعه و سپس فتح اصفهان و تهران است. مدرسه اسعد هم در ضلع غربی این کاخ همچنان برپاست. این کاخ اولین مکانی بوده که به موتور برق و الکتریسیته مجهز گردید. بسیاری از پناهندگان سیاسی هم در اثنای جنگ جهانی اول در این کاخ میهمان بودند. این قلعه هم اکنون توسط سازمان گردشگری و میراث فرهنگی به عنوان موزه مشروطیت ایران مورد بهره برداری قرار گرفته و سالانه هزاران نفر از سراسر ایران و جهان از آن بازدید می کنند.

این بنای دو طبقه اواخر دوره قاجار و پس از دستیابی فرزندان حسین قلی ایلخانی به قدرت سیاسی توسط سردار اسعد دوم بختیاری با الهام از کاخ های اروپایی قرن نوزدهم میلادی بر سر گذرگاه جاده لینچ با هماهنگی میرزا علی اصغر اتابک (امین السلطان) صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار ایجاد گشت. این بنا دارای محوطه ای وسیع تر از محدوده فعلی آن بوده که به مرور ایام و در اثر عوامل مختلف طبیعی و اجتماعی در طول یک صد سال گذشته و نیز کمی دقت در شالوده های اصلی و استفاده هایی نامناسب نظیر پاسگاه ژاندارمری، کتابخانه عمومی و مدرسه دچار آسیب های فراوان شد و در واقع به جز قسمت شاه نشین اصلی بقیه ابنیه و ساختان های جانبی آن از میان رفته است.

11.تالاب چغاخور

تالاب بین المللی چغاخور با مساحتی حدود 2300 هکتار در دامنه ارتفاعات بر آفتاب و کلار قرار گرفته است. این تالاب بین مردم بختیاری که بومی منطقه هستند، به دریاچه چغاخور و سد چغاخور معروف است. تالاب چغاخور منشأ آب چشمه های اطراف خود مثل چشمه شهر گهرو، شهرک زوردگان و شهرک گلوگرد هست. عمق آب تالاب چغاخور در مواقع بارندگی و پر آبی به 6 متر می رسد. این تالاب را مرغزاری با مساحت حدود 700 هکتار در بر گرفته که این مرغزار در ماههای اردیبهشت تا مهر که سطح آب رو به کاهش می گذارد، از این هم وسیع تر می شود.

آب و هوای تالاب چغاخور متأثر از چهار نوع توده هوا شامل توده های هوای قطبی و پرفشار از سمت اروپا، توده های هوای مدیترانه ای، توده های هوای قطبی از شمال کشور و توده های هوای حاره بحری است. اعتدال هوا در تابستان یکی از جذابیت های تفریحی این ناحیه هست. آب تالاب هم عمدتاً از طریق نزولات جوی و چشمه های حاشیه کوه کلار تامین می شود.

ویژگی منحصر بفرد تالاب، وجود نوعی ماهی از خانواده گامبوزیا (کپوردندان) در این مکان است. به دلیل وسعت خوبی که این زیستگاه دارد و به علت عدم وجود آلاینده یا حداقل بودن آلاینده ها در آب این تالاب ماهیان تالاب چغاخور از نظر ژنتیکی ارزشمند هستند. در سال 1395؛ اردک سرسفید در این تالاب بین المللی توسط آقای حامد علیمردانی مشاهده و ثبت کمیته ملی پرندگان ایران شد. اردک سر سفید گونه در خطر انقراض و تحت حمایت سازمان حفاظت از محیط زیست است. پوشش گیاهی تالاب چغاخور از گونه های حاشیه ای، نم پسند، شناور و غوطه ور مانند بید، پتامژتون، پلی گونیوم و ساز تشکیل شد. در فصل بهار هم حاشیه های این تالاب پر از گلهای قرمز رنگ شقایق می شود.

12.پل خراجی

پل خراجی مربوط به دوره قاجار است و در تاریخ 10 مهر 1380 با شماره 3952 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. پل خراجی در 30 کیلومتری شهرکرد جای داشته و طول آن 54 متر، ارتفاع آن پنج متر و فاصله دهانه های آن به طور متوسط 2.5 متر هست. این پل 10 دهانه داشته و مصالح بکار رفته در آن آجر، سنگ و ملات هستند.

13.امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون

آرامگاه حلیمه و حکیمه خاتون مشهور به امامزادگان دو خاتون مجموعه آرامگاهی در مرکز شهرکرد است که آرامگاه حلیمه و حکیمه خاتون از نوادگان موسی کاظم در آن قرار دارد. ساختمان امامزاده مربوط به دوره تیموری است که در ادوار بعدی به ویژه در دوره قاجار بارها مرمت و بازسازی شد. امامزادگان دو خاتون در خیابان ولیعصر جنوبی، ضلع غربی میدان دو خاتون واقع شد. امامزادگان حلیمه خاتون و حکیمه خاتون (امامزادگان دو خاتون) دختران ابراهیم مجاب از نوادگان موسی کاظم هستند. از دوره اتابکان لر در قرن هفتم ساختمانی بر روی قبور امامزادگان احداث شد که در دوره مشروطیت و در سال 1330 هجری قمری به دستور امام جمعه وقت، میر سید محمد دهکردی تخریب و ساختمان فعلی جایگزین آن شده است.

بقعه مبارک امامزادگان دو خاتون شامل پیش ایوان ستون دار سنگی، سردر، هشتی و ساختمان اصلی است. سردر با کاشی های هفت رنگ قاجار تزئین و در بالای آن کتیبه سنگی با اشعاری معرف بانی و تاریخ ساخت آن هست. بر بدنه هشتی دو کتیبه با اشعاری در مدح و معرفی امامزادگان به خط یوسف نصب شد. بقعه اصلی دارای ایوان ستون دار سنگی بوده و ساختمان بقعه دارای پلان چند ضلعی و گنبد آجری است. ساختمان اصلی امامزادگان از خشت و آجر ساخته شده و در داخل مقبره ضریحی فلزی قرار دارد. در داخل ضریح دو قبر متصل به یکدیگر وجود دارد که تاریخ 1286 ه. ق بر روی معجر چوبی آن حک گردیده است.

14.قلعه سورک

قلعه سورک را نصیر خان ملقب به سردار جنگ در اواخر عصر قاجار ساخته است. این بنا در 40 کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد جای دارد. بنای قلعه شامل ساختمان اصلی با دو طبقه زیرزمین و همکف، ابنیه جانبی شمال و جنوب آن، ورودی و هشتی در جبهه جنوب غربی و حمام کوچک در جبهه شمال شرقی هست. ساختمان قلعه به صورت منفرد و جدا از قسمت مسکونی روستا ساخته شده است. قلعه سورک در محوطه ای به مساحت پانزده هکتار قرار دارد. ساختمان قلعه دو طبقه بوده و زیر بنای آن در حدود شش هزار متر است. حوض حجاری شده ترنج شکل، ستونهای حجاری شده، درب های چوبی و گچبری هایی با نقوش گیاهی تزئینات این بنا را تشکیل می دهند. زیرزمین بنا در ارتفاع یک متری از سطح زمین دارای یک راهر و و اتاق های کناری بوده که محل سکونت خدمه، انبار و ذخیره آذوقه ساکنین قلعه است.

بنای شاه نشین از طریق دو پلکان سنگی شمالی و جنوبی قابل دسترسی بوده و شامل ایوانی طویل و ستون دار و چند اتاق بزرگ و مرتفع می شود. سقف بنا تیرپوش و نمای آن با ورقه ای فلزی قاب بندی شده و ستونهای بکار رفته در ایوان ساده و از ته ساقه و سرستون تشکیل شده اند. حمام اختصاصی قلعه در ضلع جنوبی و متصل به بنای اصلی قرار دارد. این حمام دارای رخت کنی هست با چهار ستون سنگی، گرمخانه و خزینه. گرمخانه با نمایی از کاشی های اسلیمی و ابر و باد تشکیل شده که دارای نمایی سنگی است. این قلعه دارای معماری جالب و درونگرا هست. در سالهای گذشته، باغات سیب و انگور اطراف بنا از بین رفته و تنها ساختمان اصلی، حمام و ویرانه های ساخت و سازهای جنب ورودی شرقی به جای ماند.

15.قلعه شمس آباد (قلعه یوسف خان امیر مجاهد)

قلعه شمس آباد در 15 کیلومتری شهرکرد جای داشته و 120 سال پیش به فرمان یوسف خان امیر مجاهد ایجاد شد. این بنا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی بوده و دارای حمام، درشکه خانه و چهار برج هست که به مرور زمان تخریب شدند و فقط دروازه اصلی، اعیانی و بقایای یکی از برج ها دیده می شوند. این قلعه دارای یک ساختمان مرکزی دو طبقه بوده که یک طبقه در زیر و طبقه دیگر در قسمت فوقانی جای دارد. زیرزمین هم از جبهه جنوبی دارای چهار در، دو پنجره و راه پله سنگی است.

در بخش شرقی و غربی اتاقها هم پنجره هایی دیده شده که نور را به داخل هدایت می کنند. در وسط زیرزمین یک اتاق بزرگ در جلو و دو اتاق به مساحت اتاق جلویی در پشت آن جای گرفته و در طرفین این 3 اتاق دو راهرو دیده می شود. در ضلع شمالی زیرزمین هم یک اتاق بزرگ در امتداد شرقی غربی بوده که در طرفین آن دو اتاق قرار گرفته اند. اتاق غربی فاقد پنجره بود، ولی اتاق شرقی دارای یک پنجره است. زیرزمین برای ذخیره آذوقه و محل استراحت خدمتکاران کاربرد داشت.

طبقه فوقانی اثر دارای دو ایوان ستون دار در جهت شرق و غرب است که از طریق پلکان سنگی به حیاط وصل می شود. چند اتاق هم با در طرفین قلعه دیده شده که بسیار ساده هستند. ستون های در ایوان غربی دیده شده که مکعبی و مزین به نقوش گیاهی و انسانی است و مردانی مسلح با لباس محلی روی آنها حجاری شد. این قلعه حیاط دار فاقد کتیبه ای تاریخ دار بوده و در حال حاضر از آن به عنوان یکی از اردوگاه های دانش آموزی استفاده می شود.