بندر سیراف بوشهر، منطقه ای عجیب و ناشناخته

بنادر و شهرهای حاشیه خلیج فارس از دیرباز مکانی مناسب و استراتژیک برای تجارت با دنیا محسوب می شدند. در طول تاریخ و به دلیل اتفاقات طبیعی یا تغییر در حوزه حمل و نقل یا تجارت، برخی از این بندرها از رونق افتاده و بعضا فراموش شده اند. یکی از این بندرهای تاریخی که امروزه از یادها رفته، بندر سیراف بوشهر است. این بندر پر رونق تجاری به دلیل یک زلزله هفت روزه به طور کامل از بین رفت و با گذشت زمان به دست فراموشی سپرده شد. اگر تا کنون نام جاذبه های گردشگری بندر سیراف به گوش شما نخورده و علاقه زیادی به تاریخ و البته سفر به بخش جنوبی ایران دارید، در ادامه با ما همراه باشید تا با دیدنی های بندر سیراف بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه بندر سیراف بوشهر

بندر سیراف بوشهر که 325 کیلومتر با بندر بوشهر فاصله دارد، در حال حاضر بخشی از شهرستان کنگان محسوب می شود. این بندر علاوه بر نام سیراف در درازای تاریخ نام های گوناگونی داشته است. این بندر را با نام هایی چون سیراب، صیراف، شیراب و بندر طاهری شناخته اند. بندر سیراف بوشهر از دوران ساسانیان تا دوران اسلامی یکی از پر رونق ترین بندرهای جنوبی کشور بوده که روابط تجاری گسترده ای با اروپا و آفریقا داشته است. حتی حوزه تجارت این بندر تاریخی بوشهر تا کشور چین نیز گسترش داشت. از نکات جالب درباره جاذبه های گردشگری بندر سیراف، وجود گورستان های متعدد از ادیان مختلف بوده که نشان دهنده آزادی ادیان هست. این شهر که به دلیل ساختار شبیه ماسوله گیلان بوده در سال سیصد و شصت و هفت هجری قمری در اثر زلزله ای هفت روزه از بین رفت و به پمپئی ایران مشهور شد. بندر تاریخی سیراف بوشهر در زمان ساسانیان بنا شد و نام شیراب از نام بنیان گذار آن، ارتشیر آب به امانت گرفته شد.

موقعیت جغرافیایی بندر تاریخی سیراف

بندر سیراف علاوه بر داشتن تاریخی طولانی در تجارت، دارای یک موقعیت خاص جغرافیایی جالب است. این بندر زیبا در فاصله ای بسیار کم از دریا و کوه قرار دارد و در برخی مناطق این فاصله به کمتر از بیست متر می رسد و زیبایی آن را دو چندان می کند. بندر تاریخی و زیبای سیراف در چهل کیلومتری کنگان قرار دارد و فاصله اش با پارس جنوبی سی و چهار کیلومتر است. قدمت دو هزار و پانصد ساله سیراف باعث شده که این شهر زیبای تاریخی مورد توجه باستان شناسان قرار گیرد و یکی از هدف های اهل این فن باشد. البته به دلیل نزدیکی به شهر شیراز و از سوی دیگر بندر عسلویه، گردشگران بسیاری به سمت این بندر می روند و از دیدنی های بندر سیراف لذت می برند.

دیدنی های بندر تاریخی سیراف بوشهر

این بندر تاریخی با قدمتی در حدود دو هزار پانصد سال در حال حاضر تنها دارای یک خیابان بین کوه و دریا است. در سال های دورتر جمعیتی بالغ بر سیصد هزار نفر در سیراف بوشهر زندگی می کرده و به دلیل رونق تجارت، دارای رفت و آمد بسیار بوده است. به دلیل آزادی ادیان و آزاد منشی تاجران و اهالی بندر سیراف بوشهر، رومی ها، چینی ها و یونانی های بسیاری در این شهر زندگی می کرده اند. این شهر قدیمی و تاریخی دارای جاذبه های گردشگری بسیاری است که علاوه بر طبیعت زیبا می توانید از دیدن آن ها لذت ببرید. برای آشنایی با جاذبه های گردشگری بندر سیراف با ما همراه باشید.

قلعه نصوری

قلعه نصوری یا عمارت شیخ جبار نصوری روی تپه ای بلند و مشرف به دریا ساخته شده و از دیدنی های بندر سیراف محسوب می شود. این بنا با قدمتی دویست ساله به اوایل دوران قاجار می رسد و دارای یک شاه نشین و دو حیاط اندرونی و بیرونی است. از دیگر جذابیت های این قلعه، وجود هجده تابلو زیبا و نفیس از مجالس شاهنامه است که می توانید آن ها را در ایوان غربی مشاهده کنید. این بنا که دارای تزئینات اسلامی بوده و در دوران شکوه و رونق بندر تاریخی سیراف بوشهر ساخته شده، دارای تزئینات گل، مرغ، بوته و گچ بری های زیبا است و ستون های مارپیچ دارد که بسیار شبیه بناهای دوره زندیه هستند.

کوه پردیس

اگر به کوه پیمایی و پیاده روی علاقه دارید، رفتن به کوه پردیس بندر سیراف را از دست ندهید. این کوه عجیب و افسانه ای در فاصله حدود دو ساعته از شهر تاریخی سیراف قرار دارد. افسانه های بسیاری را به این کوه نسبت می دهند، از جمله خواص مغناطیسی و فوق طبیعی تا خاصیت های درمانی، اما یکی از جذاب ترین افسانه های مرتبط به این کوه، نامیدن محل تولد جمشید است و در برخی متون کوه پردیس را جایی می دانند که همان جام جهان بین بوده و از آنجا می توانستند به عنوان یک آینه سپاهیان دشمن را ببینند. این کوه از لحاظ باستان شناسی و تاریخی نیز در بین دیدنی های بندر سیراف بسیار ارزشمند است.

مسجد جامع بندر سیراف بوشهر

در طول تاریخ بسیاری از عبادتگاه ها بر روی یک نیایشگاه قدیمی تر ساخته شده اند. مسجد جامع بندر سیراف بوشهر نیز از این قاعده مستثنی نیست. این مسجد قدیمی نیز بر روی بقایای یک آتشکده ساسانیان بنا شده و طی کاوش های باستانی بیرون آمده است. مسجد جامع شهر زیبا و تاریخی سیراف بوشهر در هفتم مهر ماه سال هزار و سیصد و هشتاد و یک هجری شمسی به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد و دارای شماره ثبت 6503 گردید. تاریخ احداث این مسجد مربع شکل که یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری بندر سیراف هست، به قرن دوم هجری قمری باز می گردد.

دخمه های تاریخی و باستانی بندر سیراف

دخمه های موچود بر روی بلندی های دامنه کوه های شمال بندر سیراف بوشهر را به عنوان حوضچه های نگهداری آب باران و یا قبر های سنگی هم می شناسند. طبق نظریه محققان این دخمه ها محلی برای جمع آوری آب باران بوده، به طوریکه برخی از این دخمه ها دارای سر ریزی است که پس از پر شدن، آب آن ها مستقیم به حوضچه های پایین دست می رفته است. البته عده ای از باستان شناسان معتقدند که به دلیل حوادثی مانند طاعون یا حتی زلزله، این دخمه ها به عنوان قبر هم استفاده شده، اما برخی منابع به دلیل کوچک بودن اندازه این دخمه ها، قبر بودن آن ها را زیر سوال برده اند. فارغ از اینکه این مکان تاریخی و دیدنی حوضچه آب بوده یا قبر، دیدن زیبایی این بخش بندر سیراف بوشهر خالی از لطف نیست و بسیار جذاب و خیره کننده است.

دره لیر

بدون هیچ شک و تردیدی دره لیر یکی از زیباترین دیدنی های بندر سیراف است. وجود قبرهای مختلف از هر آئینی با توجه به نوع خاکسپاری نشان دهنده روح آزاد منشی اهالی قدیمی بندر تجاری سیراف است. این بخش که در فاصله کمی از قلعه و در بخش شمالی سیراف قرار دارد، یک گورستان مختلط از لحاظ دین و مسلک و مذهب بوده، اما این بخش فقط یک گور تمدن نیست بلکه دارای آب انبار، دخمه و استودان های دست کن هست و آب گیر صخره ای و سد و بند و نهر نیز دارد که نشان دهنده اهمیت جمع آوری آب در این شهر بندری بوشهر است. البته به باور محققین به دلیل کوتاه بودن دیوار آب گیرها، آب این بخش برای احشام و دام های سیراف بوشهر به کار می رفته است.

موزه بندر تاریخی سیراف بوشهر

موزه ها آینه تاریخ، قدمت و فرهنگ هر شهری هستند. موزه بندر سیراف بوشهر نیز به گردآوری مجموعه آثاری پرداخته که دیدن آن ها توصیه می شود. این موزه در خانه دکتر وایت هاوس دایر گردیده است. دکتر وایت هاوس، سرپرست گروه باستان شناسانی بوده که در سال 1340 مشغول اکتشاف در بندر تاریخی سیراف بوشهر بوده اند. در قسمت اول این موزه می توانید از صنایع سفالی، عکس ها، تابلوها، یافته های دکتر وایت هاوس، قبور سنگی و سنگ نوشته های قدیمی دیدن کنید. در بخش دوم، صنایع دستی بندر سیراف بوشهر به نمایش گذاشته شده و بخش سوم این موره به صنایع دریایی، صدف ها و ماهی های این شهر بندری اختصاص یافته است.

دست کندهای تاریخی کوه های سیراف بوشهر

در بخش شمالی بندر تپه های فراوانی وجود دارند که مملو از حفره های متعدد هستند. این حفره ها نیز همانند بسیاری از حفره ها و دخمه های موجود در بندر سیراف، محل اختلاف محققین و باستان شناسان است، اختلاف بین محل جمع آوری آب یا محل دفن اجساد. تپه های مذکور که توسط دره شیلو و دره لیر از هم جدا شده اند، به دلیل داشتن حوضچه و چاه هایی در اطراف آن به باور برخی محلی برای جمع آوری آب شیرین بوده، اما وجود حفره هایی بزرگ که قابلیت آبگیری ندارند و پیدا شدن بقایایی از سنگ لحد نیز فرضیه دیگر را مبنی بر گورستان بودن این منطقه را قوت می بخشند.

غذا و سوغات شهر بندری سیراف بوشهر

این شهر بندری جنوب کشور ایران دارای صنایع دستی بسیار زیبایی بوده که بسیاری از گردشگران از آن ها به عنوان سوغات سفر به بوشهر و سیراف استفاده می کنند. گلابتون های منجوق دوزی شده، آویزهای صدفی، حلزونی و تزئینات آکواریوم در کنار لیف، دمپایی حصیری، سبد حصیری و صنایع دستی چوبی در کنار منجوق دوزی های خاص از سوغات های زیبای این بخش است. البته در کنار این وسایل، عسل و خرمای این شهر بندری نیز شهرت فراوانی دارد. فراموش نکنید از زیتون های بی نظیر این شهر جنوبی نیز نمی توان به راحتی گذشت. ماهی و میگوهای صید شده این شهر ساحلی هم دارای طعم و مزه دلپذیری دارند و غذاهای دریایی با ته مزه ای از چاشنی تند فلفل هندی. قلیه ماهی، میگو پلو و ماهی سرخ کرده سیراف را می توانید به دایره مزه های بی نظیر زندگی خود اضافه کنید، اما در سفر به بندر تاریخی سیراف بوشهر مزه کردن «دو پیازه میگو» را فراموش نکنید. دو پیازه میگو از میگوی تفت داده شده با پیاز تهیه می شود که با ادویه های تند، رب گوجه فرنگی، سیر و فلفل دلمه ای دارای طعمی رویایی می شود.

سخن آخر

بندر سیراف بوشهر یکی از بی نظیرترین مناطق تاریخی جنوب کشور بوده که برای بسیاری از مردم ناشناخته باقی مانده است. به یاد داشته باشید که به دلیل هوای شرجی و گرم این بخش جنوبی، سفر خود را از نیمه دوم سال تا اواسط اردیبهشت برنامه ریزی کنید تا از هوای خوب لذت بیشتری ببرید. البته به دلیل نزدیکی بودن این منطقه تاریخی با بندر عسلویه و موج مهاجرت به این شهر، ساخت و سازهای نامناسب و بدون تناسب با بافت تاریخی بندر سیراف حس ناخوشایندی به گردشگران دست می دهند و چاره ای جز تاسف خوردن نمی گذارند، ولی به قدری عجایب تاریخی این بندر زیبا بوده که نمی توان از سفر به آن چشم پوشید.