سفرنامه چین امیر و ژابیز – سفر به شهر مسلمان نشین شیان

به عنوان یک زوج جهانگرد سفر به چین، نقطه عطف بزرگی در زندگی ما به شمار می رود به همین دلیل سفر به چین را که مملو از خاطرات جذاب و آموزنده است را در قالب سفرنامه در چند قسمت با مخاطبان همگردی به اشتراک می گذاریم. چین و ماچین از دوران کودکی در ذهن هر دوی ما به عنوان سرزمینی دوردست نقش بسته بود و سفر به کشور چین، رویایی مشترک ما بود. وقتی ایده اولیه سفر به چین را با اطرافیان و به چین سفر کرده ها، در میان گذاشتیم با بازخورد چندان خوبی مواجه نشدیم. بیشتر این هشدارهای دلسوزانه بر مشکل آشنا نبودن اغلب چینی ها با زبان انگلیسی و مهمتر از آن، غذاهای به قول دوستان نچسب چینی تاکید داشت. تقریبا تمام افرادی که از برنامه سفر 20 روزه ما به چین که شهر شیان هم جز مقاصد ما بود، با خبر شدند به ما وعده 20 روز گرسنگی و بی غذایی دادند! با آشنا نبودن به زبان چینی مشکلی نداشتیم زیرا محافظه کاری زیادی می خواهد که در عصر تکنولوژی و با وجود گوشی های هوشمند و اپلیکیشن های بیشمار ترجمه، از آشنا نبودن با یک زبان در طول سفرنامه چین بترسیم و چنین روحیه محافظه کاری در ما نبود. ضمنا به عقیده ما بزرگترین زبان مشترک جهان چیزی نیست جز زبان بدن. در باب غذا هم خوشبختانه ما اصلا و ابدا بد غذا نیستیم و آشنایی با فرهنگ غذایی کشورهای مختلف و امتحان غذاهای جدید و بعضا عجیب یکی از پررنگ ترین جاذبه های سفر برای ما به شمار می آید. ولی با توجه به حجم اطلاعات نگران کننده در مورد وضعیت غذایی کشور چین اگر بخواهیم صادق باشیم باید گفت که اشتیاق ما برای دیدن و کشف چین به اندازه ای بود که صابون مقداری گرسنگی کشیدن را هم پیش از سفر به تن مالیده بودیم. هر چند در ادامه سفر به شهر شیان چین خواهیم گفت که با کمی انعطاف پذیری، سفر به چین از لحاظ غذا و شکم گردی نیز یکی از جذاب ترین مقاصد خواهد بود.

گردش در سفر به چین با فرار از کلیشه های رایج در تورها

هنگام برنامه ریزی سفر به چین، طبق کلیشه رایج در اغلب تورها، اولین شهرهایی که به ذهن ما رسید، شهر پکن و شهر شانگهای بود، اما خیلی زود این سوال در ذهنمان نقش بست که آیا برای درک روح و زیبایی های یکی از بزرگترین و با شکوه ترین تمدن های دنیای کهن و یکی از پرجمعیت ترین، پهناورترین و قدرتمندترین کشورهای دوران معاصر جهان، سفر به دو شهر پکن و شانگهای کافی است؟ جواب این سوال قطعا منفی بود. ما عطش و اشتیاق بیشتر دیدن را داشتیم و با توجه به محدودیت زمانی باید بهترین نقاط چین را انتخاب می کردیم. با توجه به پهناوری و تعدد شهرها و مقاصد جذاب این کشور در بازه 20 روزه سفر ما، شانس دیدن قسمت های زیادی را نداشتیم. به عنوان مثال سفر به شرق چین و تبت یکی از آرزوهای ما و احتمالا هر عاشق سفری بوده و هست اما برای رفتن از پکن به مرکز تبت به پروازی حدودا 5 ساعته نیاز است. در گام اول باید سفرنامه چین را از نظر زمانی مدیریت می کردیم، پس بر اسب آرزوهایمان افسار زدیم و سفر را به 5 منطقه و 7 شهر محدود کردیم. برای انتخاب مقاصد، مسافت، نحوه دسترسی از شهری به شهر دیگر و میزان جاذبه مولفه های اصلی انتخاب ما بود و در نهایت شهرهای شیان، جانگ جیاجی، وولینگ یوآن، فنگ هونگ (شهر ققنوس)، چنگدو، شانگهای و پکن را انتخاب کردیم. علت انتخاب این شهرها به اختصار این موارد بود:
1-سفر به شهر شیان چین Xian -: بدون شک خوشمزه ترین شهر چین و از همه مهمتر شهر ارتش سفالین!
2-پکن Beijing –: پایتخت و قلب سیاسی چین با تعداد زیادی جاذبه تاریخی!
3-وولینگ یوآن، Wulingyuan -: کوهستان مه آلود و رویایی آواتار، پل شیشه ای و گرند کنیون چین!
4-جانگ جیا جی Zhangjiajie-: کوهستان تیان من و دروزاه بهشت!
5-شهر باستانی ققنوس، Phenix City -: شهری رمانتیک و دوست داشتنی در حاشیه رودخانه.
6-هوایهوآ، Huaihua -: شهری به تمام معنا غیر توریستی که عکس العمل مردم آن هنگام روبرو شدن با ما دیدنی بود.
7-چنگدو، Chengdu -: شهر پانداها ! برای دیدن حتی یک پاندا می توان مرد ! حال تصور کنید در جایی قرار بگیرید که ده ها پاندای ریز و درشت و البته خنگ و دوست داشتنی شما را احاطه کنند!
8-شانگهای، Shanghai -: تلفیق سنت و مدرنیته از نوع چینی!

آشنایی با مسلمانان چین

در این قسمت از سفرنامه چین، به سفر به شهر شیان چین می پردازیم.
نام شهر: شیان Xi An
واقع در استان: شاآنشی Shaanxi
جمعیت: 8.4 میلیون نفر
شهر شیان تقریبا در مرکز کشور چین قرار گرفته و به عنوان مثال برای دسترسی به این شهر از پکن سه گزینه وجود دارد. پرواز، قطار سریع السیر بولت bullet به معنای گلوله و یا قطار معمولی شب رو. (هزینه از 60 تا 120 دلار)
بعضی شهرها حال خوبی دارند و این حال خوب را به مسافرها هم منتقل می کنند. سفر به شهر شیان چین هم برای ما نمونه ای دوست داشتنی از این شهرها بود. شهری که تمام معیارهای مورد نیاز یک سفر کامل را در وجودش نهفته دارد. از تاریخ غنی و آثار باستانی تا فرهنگ ناب غذایی تا طبیعت شگفت انگیز. خود ارتش سفالین در سفر به شهر شیان چین به تنهایی برای سفر به این شهر کفایت می کند چه بسا وقتی محله مسلمانان، مسجد اعظم، غذاهای کم نظیر، دیوار شیان، کوهستان هوآشان را به پکیج این شهر اضافه کنیم سفر به این شهر جز واجبات یک جهانگرد محسوب خواهد شد.
ورود ما به شهر شیان از طریق فرودگاه شیان یانگ و ساعت 11 شب بود. با نشان دادن آدرس و اسم هتل به زبان چینی به یکی از راننده های فرودگاه راهی مرکز شهر و هاستلی که از قبل رزرو کرده بودیم، شدیم. با توجه به توضیحات و عکس هایی که از هاستل در سایت رزرو دیده بودیم، انتظار ورود به هاستلی زیبا و جذاب با دکوراسیون خاص به سبک و سیاق مسافر خانه های قدیمی چین را داشتیم، اما با ورود به هاستل در سفر به شهر شیان چین خیلی زود دریافتیم که زیبایی و جذابیت محل اقامت ما برای 3 شب آینده فراتر و ورای تصور اولیه ماست. اقامتگاهی که کم از موزه نداشت. اقامتگاهی پر از مجسمه ها و اشیای تزئینی قدیمی و با ورود به آن گویی در زمان سفر کرده ای و به گذشته ای دور رفته ای. کیفیت اتاق ها نیز از لحاظ فضا و پاکیزیگی بالاتر از حد انتظار بود. قیمت هر اتاق 2 تخته 15 دلار بود.
پس از استراحتی دلچسب صبح روز بعد با انرژی و اشتیاق وصف ناشدنی پا به خیابان در سفر به شهر شیان گذاشتیم برای کشف یک شهر جدید. موقعیت خوب اقامتگاه به ما این امکان را می داد که برای رسیدن به تمام نقاط مورد نظرمان در طول روز از پای پر توان خودمان استفاده کنیم!
در سال های دور در مرکز شهر شیان، یک دیوار دفاعی قدیمی به شکل مستطیل به منظور حفاظت از مراکز مهم و حیاتی واقع در مرکز شهر ساخته شده است. این دیوار در دوران معاصر بازسازی شده و با پرداخت 55 یوآن می توان بر روی تاج آن قدم زد و چشم انداز شهری مدرن را از فراز یک دیوار باستانی به نظاره نشست. یکی از کارهای مورد علاقه گردشگرها در این قسمت اجاره دوچرخه و رکاب زدن به دور این دیوار است که برای طی مسافت 14 کیلومتری و برگشت به نقطه شروع حدودا دو ساعت باید پدال زد.
از دیگر جاذبه ها در سفر به شهر شیان می توان از دو برج دوقلوی ناقوس و طبل نام برد. برج ناقوس امروز در مرکز یک میدان قرار گرفته و برج طبل با فاصله حدود 200 متر دورتر. این دو برج تقریبا شبیه هم هستند و در گذشته با نواختن ناقوس و طبل بر فراز این برج ها ساعت و تاریخ به مردم اطلاع داده می شده است. نور پردازی این دو برج در شب بسیار زیبا و هوشمندانه است و در شب همچون نگینی می درخشند.
در نزدیکی این دو برج زیبا منطقه ای وجود دارد به اسم منطقه مسلمانان یا Muslim Quarter. نکته جالب این که شهر شیان میزبان حدود 50،000 نفر مسلمان است که بیش از نیمی از این جماعت در محدوده منطقه مسلمانان یا Muslim Quarter ساکن هستند. این جماعت مهاجر نیستند و اصالتا اهل کشور چین بوده و در کنار بقیه مردم شهر 8 میلیون نفری شیان به خوبی و خوشی زندگی می کنند. حال این پرسش پیش می آید که اسلام چگونه تا شیان در قلب چین راه یافته است؟
بیش از 1000 سال پیش، شیان دروازه جاده باستانی ابریشم بوده و تاجران و بازرگانان از گوشه و کنار دنیا برای داد و ستد به این شهر در سفر به چین رفت و آمد داشتند.
بالطبع مسلمانان نیز برای داد و ستد از طریق جاده ابریشم به شهر شیان در سفر به چین رفت و آمد داشته اند. امپراطور وقت به مسلمانان اجازه سکونت، برپایی مسجد و انجام مناسک مذهبی را می دهد. همین موضوع آغازی می شود برای گسترش اسلام و زندگی مسالمت آمیزی نیز بین مسلمانان و چینی ها شکل می گیرد. وجود اقلیت مسلمان باعث وجود مساجد زیادی در شهر شیان و سفر به چین گردیده است.

نُحنُ مُسلم، کلید ورود رایگان به مسجد اعظم شیان

بزرگترین و کهن ترین این مساجد، مسجد اعظم شیان است که این مسجد در قلب محله مسلمانان نشین در سفر به چین واقع شده است. در حال وارد شدن به محوطه مسجد اعظم شیان بودیم که یک پیرمرد چینی با کلاهی سفید بر سر که در این شهر نشانه مسلمانی است با تکان دادن دسته بلیت و گفتن چند کلمه چینی و با زبان بی زبانی به ما فهماند که برای ورود به مسجد باید بلیت بخریم. اینجا بود که (ژابیز) به صورت خودجوش گفت: نحن مسلم! (ورود برای مسلمان ها رایگان بود) از 7 سال آموزش عربی در دبیرستان فقط همین عبارت کوتاه از ذهنش تراوش کرد! پیرمرد اهل شیان نگاهی به ما کرد و باز به چینی چند کلمه گفت که کاملا مشخص بود می گوید: برو بابا ! خودتی! کجاتون مسلمونه؟! برای اثبات مسلمانی کم مانده بود که قرآن را از حفظ ختم کنیم که ژابیز شهادتین را خواند. یعنی اگر تا باحال مسلمان نبوده ایم هم اینک با خواندن تشهد مسلمان شدم! پیرمرد لبخندی زد و سری تکان داد و با دست اشاره کرد که داخل شوید. جالب اینجا بود که این مسجدی که در شیان و در سفرنامه چین دیدیم با تعریف ذهنی ما و کلیشه مساجد عربی یا ایرانی کاملا متفاوت بود و به طور کامل به سبک معماری چینی ساخته شده بود. یعنی اگر کتیبه های قرانی را از سردر شبستان ها حذف می کردند، نمیشد تشخیص داد که وارد مسجد در سفرنامه چین شدیم یا معبد!

در سفر چین بی دغدغه سیر بخورید!

بعد از دیدن مسجد در سفرنامه چین به سمت خیابان خوشمزه ترین غذاهای خیابانی چین رهسپار شدیم. خیابانی که در قلب منطقه مسلمان نشین شیان قرار گرفته و مملو از رستوران های کوچک و بزرگ و دکه های فروش غذاهای خیابانی است. غذاهایی که اکثر آن ها بسیار لذیذ و سازگار با ذائقه توریست ها است. تقریبا تمام دست اندرکاران تهیه و توضیع غذا در این خیابان در سفرنامه چین را اقلیت مسلمان نشین تشکیل می دهند و جالب اینکه برای نشان دادن این موضوع کلاهی سفید به سبک حجاج بر سر می گذارند. خانم های مسلمان نیز با حجاب اسلامی به راحتی قابل تشخیص بودند. بر روی تابلوی رستوران ها و حتی دکه ها در سفرنامه چین عبارات و جملات اسلامی با خط عربی نقش بسته است.
هر دو ما عاشق شکم گردی و امتحان غذاهای جدید هستیم و حالا که به یکی از بهترین نقاط چین برای تست غذاهای متنوع رسیده بودیم، سعی کردیم از هر غذا و نوشیدنی و دسر کمی را امتحان کنیم. بدون شک یکی از لذیذترین کباب های دنیا را می توان در این خیابان و در سفرنامه چین امتحان کرد. کباب منحصر به فرد که از گوشت تازه دنده گوسفند تهیه می شود با روش سلاخی خاص و عجیبی که اسکلت گوسفند دست نخورده باقی می ماند و گوشت را با یک کارد تیز از اسکلت جدا می کنند.
بجای سیخ فلزی هم از ترکه گیلاس استفاده می کنند و تیر خلاص هم ادویه مخصوصی است که در آخر با قلم مو بر روی کباب در حال پخت مالیده می شود و کمی هم باعث تند شدن طعم آن می گردد !
جالب اینجاست که با این کباب سیر تازه هم سرو می شود. در سفرنامه چین نگران بوی سیر نباشید ! خود چینی ها مثل نقل و نبات سیر می خورند و به قول معروف گر حکم شود که مست گیرند ، در شهر هر آنکه هست گیرند. این کباب در سفرنامه چین بدون شک جز بهترین غذاهایی بوده که تا امروز در سفرها خورده ایم! یکی دیگر از غذاهای جالب این منطقه در سفرنامه چین پاچه گوسفند با روش طبخی شبیه به کله و پاچه خود ما ایرانی ها است. برای معرفی غذاهای این منطقه در سفرنامه چین نیاز به یک مقاله و نوشتار مفصل و مستقل می باشد. محله مسلمانان برای خرید سوغاتی هم مکانی ایده آل است. بهترین سوغاتی این منطقه ترکیبی از فلفل قرمز اسیاب شده و چند ادویه دیگر که در پخت انواع غذاها کاربرد دارد. تا شب در محله مسلمانان گشت زدیم و بعد از تاریکی هوا برای دیدن نمای شب برج های ناقوس و طبل راهی شدیم و بعد پیاده به سمت هاستل به شوق فردا و دیدن ارتش سفالین رهسپار گشتیم.

بازدید از لشگر سفالین

روز بعد صبح خیلی زود بیدار شدیم. با کمک کارمند چینی قسمت پذیرش هاستل و نوشتن مسیرها روی نقشه شهر با اتوبوس به سمت موزه لشگر سفالین راهی شدیم. حمل و نقل عمومی اعم از مترو و اتوبوس شهری یکی از بهترین نقاط در سفرنامه چین برای درک سبک زندگی مردم یک شهر به شما می آید. نگاه خیره مردم به ما به عنوان توریستی سوار بر اتوبوس و نگاه کنجکاو ما نسبت به تعاملات مردم و زندگی ایشان باعث می شد تا گذشت دقایق کمتر حس شود. راستی اگر روزی روزگاری گذرتان به چین افتاد و شنیدید که دو چینی در چند قدمی شما با صدای خیلی بلند صحبت می کنند، تعجب نکنید. صحبت با صدای بلند در اماکن عمومی جز فرهنگ مردم چین به حساب می آید. بلند صحبت کردن بخشی از فرهنگ و عادت این جماعت بوده و قصد آزار دیگران را ندارند. اما ارتش سفالین که نه تنها یکی از دلایل اصلی ما برای سفر به شیان که حتی به چین بود. اعتقاد به وجود یا عدم وجود جهان پس از مرگ و اتفاقی که پس از مرگ برای انسان رخ خواهد داد، همیشه جز یکی از مجهول های بزرگ زندگی نوع بشر بوده و خواهد بود. حال این موضوع برای سران قدرت مثل پادشاهان از یک سوال به چالش تبدیل می شود زیرا برایشان باور پذیر نیست که قدرت بی حد و حساب و شکوه و جلال آن ها در این جهان با مرگ به انتها می رسد و مثل افراد عادی مجبور به آرمیدن در خاک می شوند! روزی روزگاری حدود 2200 سال پیش پادشاهی قدرتمند به نام «چین شی هوانگ» بر کشور چین حکمرانی می کرد. «چین شی هوانگ» که اولین پادشاه دودمان چین و نخستین امپراتوری بود که چین را یکپارچه نمود به شدت از مرگ و اتفاقات پس از مرگ هراس داشت. این پادشاه قدرتمند برای محافظت از خود پس از مرگ دستور می دهد یک ارتش سفالین در ابعاد واقعی بسازند تا بعد از مرگ از مقبره پادشاه در برابر دشمنان و اتفاقات احتمالی محافظت کنند. تا اینجای داستان را به خاطر بسپارید تا با هم به 2200 سال بعد برویم، یعنی سال 1974 میلادی، هنگامی که چند کشاورز ساده در نزدیکی شهر شیان مشغول حفر یک چاه بودند که ناگهان با لشگری از سربازان سفالین مواجه می شوند و این اتفاق سرآغازی می شود برای یکی از بزرگترین کشفیات باستان شناسی قرن. لشگری شامل بیش از 8000 سرباز، 130 کالسکه نظامی و 520 اسب ! نکته عجیب در مورد این لشگر سفالین، شبیه نبودن جزییات ظاهری هیچ کدوم از این سربازها به دیگریست! تمام تمهیدات و چاره اندیشی های جناب پادشاه برای حفاظت از مقبره خود در زندگی پس از مرگ امروز تبدیل به یک سایت توریستی جذاب برای مردمان عادی شده است. شاید پادشاه چنین روزی را در کابوس های خود دیده بود! جالب ترین نکته در سفرنامه چین اینکه حدس می زنید، آخر و عاقبت جناب پادشاه به کجا ختم شد؟ به گوش جناب «چین شی هوانگ» خبری می رسد مبنی بر اینکه نوشیدن معجونی از جیوه، گرد یشم سبز و چند افزودنی دیگر باعث جاودانه شدن و نامیرا شدن انسان خواهد شد! پادشاه دستور می دهد این معجون را برای او تهیه کنند و سپس این معجون را می نوشد. با توجه به سمی بودن جیوه به تدریج عملکرد تک تک اعضای بدن پادشاه با مشکل مواجه شده و به تدریج از کار می افتند و بالاخره پادشاه با رنج و عذاب فراوان بعد از چند روز به حالت اغما فرو رفته و در نهایت می میرد!
چهره سرد و سنگی و اسرار آمیز سربازان سفالین شیان در عین جاذبه، بسیار وهم انگیز و مرموز است. سربازانی که در صف های طولانی و با آرایش جنگی در انتظار انتقام از مهاجمان مقبره امپراطور هستند. ما در حین بازدید هر لحظه احتمال می دادیم که ناگهان سربازان لشگر سفالین شیان زنده شده و به حرکت در بیایند و گردشگرها را به عنوان متجاوزان به حریم امپراطور به سزای اعمالشان برسانند.
پس تا خشم و نفرین امپراطور گریبانگیرمان نشده قسمت های مختلف موزه ارتش سفالین را بازدید کرده و بعد با اتوبوس به سمت مرکز شهر و هاستل راهی شدیم. قصد داشتیم در مدت اقامت در زمان سفر به شهر شیان چین از کوهستان هاوشان و گذرگاه های باریک کناره کوه این منطقه هم بازدید کنیم که به خاطر بدی هوا و بارندگی امکان پذیر نبود. پس به سرعت کوله ها را بستیم و راهی فرودگاه شیان شدیم، برای رفتن به شهری جدید و کسب تجربیات جدید.