معرفی تعدادی از خوشمزه ترین غذاهای سنتی استان مرکزی

استان مرکزی یکی از دیدنی ترین استانها بوده و جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوانی را در خود جای داده است. این استان بدلیل قرار گرفتن در محل اتصال رشته کوههای البرز و زاگرس و همجواری با مناطق کویری، دارای آب و هوایی متنوع هست. این آب و هوا باعث شده تا انواع گیاهان، میوه ها و سبزیجات مختلف در این استان به خوبی رشد کرده و تنوع غذایی فوق العاده ای را بوجود آورند. با توجه به اینکه رژیم غذایی و فرهنگ آشپزی هر منطقه وابسته به مواد غذایی آن بخش بوده، میتوان استان مرکزی را یکی از پربارترین و جذاب ترین استانها در این زمینه دانست. با ما در مقاله معروف ترین غذاهای سنتی استان مرکزی همراه شوید تا شما را با خوشمزه ترین غذاهای سنتی استان مرکزی آشنا کنیم. قطعا، آشنایی با غذاهای سنتی معروف استان مرکزی برایتان جالب خواهد بود.

آش ترخینه دوغ یا آش ترخینه سیرابی

آش در فرهنگ غذایی مردم این منطقه جایگاه ویژه ای داشته و جز غذاهای سالم و مقوی محسوب می شود. آش ترخینه دوغ نوعی آش است که برای تهیه آن علاوه بر حبوبات، از سیرابی نیز استفاده می شود. این آش نه تنها در استان مرکزی بلکه در استانهای منطقه غربی کشور نیز طبخ شده و بیشتر در فصل زمستان مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از اصلی ترین مواد این مورد از خوشمزه ترین غذاهای سنتی استان مرکزی، ترخینه است. ترخینه نوعی ماده بوده که از ترکیب گندم پرک شده، دوغ، گوجه، برگ چغندر و سبزیجات دیگر در تابستان تهیه شده و بصورت خشک برای فصل زمستان نگهداری می شود.

ترخینه خشک شده به همراه سیرابی، نخود، لوبیا، سبزی آش، اسفناج، پیاز، سیر، نمک و زردچوبه مواد اولیه این مورد از غذاهای سنتی معروف استان مرکزی را تشکیل می دهند. این آش بدلیل غلات، حبوبات و شکمبه بکار رفته در آن بسیار مغذی بوده و سرشار از پروتئین و ویتامین های مورد نیاز بدن هست.

آش شیر

این مورد از خوشمزه ترین غذاهای سنتی استان مرکزی بدلیل داشتن شیر و گندم سرشار از مواد مغذی بوده و به رشد کودکان و سلامتی آنها بسیار کمک می کند. از جمله مواد دیگری که در این آش مورد استفاده قرار می گیرد، کشمش است. کشمش نیز ماده ای سرشار از ویتامین بوده و موادی مانند کلسیم، پتاسیم و آهن را در خود دارد. از این رو، برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و پوکی استخوان بسیار مفید هست. علاوه بر شیر، گندم پوست کنده و کشمش از مواد دیگری چون نخود، گردو، بادام، نمک و فلفل نیز برای تهیه این مورد از معروف ترین غذاهای سنتی استان مرکزی استفاده می شود.

آش خیار چمبر

این مورد از معروف ترین غذاهای سنتی استان مرکزی از ترکیب خیار چمبر، گوشت، عدس، گندم، نان خشک، کشک، سیر، پیاز، نعناع خشک شده، نمک و فلفل تهیه می شود. برای طبخ این آش، عدس و گندم را پخته و به گوشت پخته شده اضافه می کنند. سپس، خیارها را که بصورت حلقه ای خرد و در مقداری روغن تفت داده شده اند را به آن می افزایند. از نعناع داغ، سیر داغ و پیاز داغ نیز برای طعم دادن و خوش عطر کردن آش استفاده می شود. آش خیار بدلیل داشتن گندم و عدس سرشار از مواد معدنی مانند پتاسیم، فسفر، منیزیم، کلسیم و آهن بوده و در لیست معروف ترین غذاهای سنتی استان مرکزی قرار می گیرد.

آش اشکنه

اشکنه یا او گرمه یکی از غذاهای ساده و اصیل ایرانی است که در نقاط مختلف کشور طبخ می شود. اشکنه انواع مختلفی دارد که با توجه به موادی که در آن استفاده شده، با طعم و عطرهای متنوعی تهیه می شود. اشکنه تخم مرغ، اشکنه سیب زمینی، اشکنه سبزی و اشکنه کشک معروف ترین انواع اکشنه ها هستند که با توجه به مواد اولیه در دسترس استان ها و مناطق مختلف، به شیوه های متفاوتی طبخ می شوند. در استان مرکزی اشکنه تخم مرغ متداول تر بوده و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. اشکنه غذایی سالم و مقوی بوده که به راحتی و در زمانی کم قابل پخت است.

برای تهیه اشکنه تخم مرغ از موادی چون آرد، تخم مرغ، روغن، شوید، پیاز، نمک، فلفل و زرد چوبه استفاده می شود. برای تهیه، ابتدا پیاز را در روغن سرخ کرده و آرد را در آن تفت می دهند. سپس، مقداری آب اضافه کرده و هم می زنند تا صاف و یکدست شود. سپس، ادویه جات و شوید را اضافه کرده و تخم مرغ ها را در آن می ریزند. پس از بسته شدن تخم مرغ ها، غذا آماده است.

آش گندینه

گندینه نوعی سبزی صحرایی خودرو است که از آن در تهیه آش، نان و کلوچه استفاده می شود. این سبزی به همراه گوشت، پتله، پرشک، لوبیا سفید، عدس، نخود، پیاز و ادویه جات، مواد اولیه آش گندینه را تشکیل می دهند. اراکی ها گندم را پخته و بصورت خشک شده در برخی از غذاهای خود مورد استفاه قرار می دهند. به این گندم خشک شده پتله می گویند. پرشک نیز به گلوله های کوچکی گفته می شود که از آرد و آب تهیه شده و بصورت خمیری درآمده اند. آش گندیله معمولا در فصل سرد سال طبخ می شود. این غذا بدلیل وجود حبوبات و گوشت سرشار از پروتئین بوده و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد.

آبگوشت دودار یا آبگوشت دوغ دار

آبگوشت دودار که به آن دوگوله دودار نیز گفته می شود، غذایی سالم و مغذی است که در شهر اراک و استان لرستان طبخ شده و جز یکی از مهمترین غذاهای سنتی آنان بشمار می آید. در آب گوشت دودار لرستانی از گوشت آبگوشتی، بادمجان سرخ شده، پیاز، سیر، نخود و لوبیا سفید، نمک، روغن، زردچوبه، نعناع و کشک استفاده می شود. اراکی ها علاوه بر این مواد، در آب گوشت خود چغندر سفید نیز می ریزند. آبگوشت دودار معمولا با سبزی خوردن و نان سنگک سرو می شود.

کله جوش

کله جوش که به آن دوغ گرمه نیز گفته می شود، یکی از غذاهای اصیل استان مرکزی است که از کشک به همراه پیاز، نعناع، گردو، روغن، نمک، فلفل و زردچوبه تهیه می شود. برای درست کردن این غذا، پیاز را در روغن سرخ کرده و با زردچوبه و نعناع کمی تفت می دهند. سپس، کشک رقیق شده را به آن اضافه می کنند. پس از آنکه کشک به غلظت مناسبی رسید، مغز گردو، نمک و فلفل را اضافه کرده و غذا را بر روی سفره می آورند. کله جوش یک غذای کامل است که معمولا به همراه نان سنگک در یکی از وعده های غذایی اصلی مورد استفاده قرار می گیرد.

کباب ته تالی

کباب ته تالی از گوشت چرخ کرده تهیه می شود. برای تهیه این مورد از غذاهای سنتی معروف استان مرکزی، گوشت را با پیاز خوب ورز داده و بصورت گلوله هایی در می آورند. سپس، گلوله های گوشتی را در ته ماهیتابه می چینند. در مرحله بعد، تعدادی سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی و فلفل دلمه را بصورت تکه های حلقه ای شکل درآورده و بر روی گوشت ها قرار می دهند. در کنار این مواد از غوره، لواشک، رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل و زردچوبه برای طعم دادن به غذا استفاده می کنند. با توجه به اینکه این غذا در ماهیتابه درست شده و گوشت ها در ته ماهیتابه قرار می گیرند، به آن ته تالی گفته می شود. تالی در گویش اراکی به معنای ماهیتابه است. اراکی ها این غذا را با نان، سبزی خوردن و ماست سرو می کنند.

گوشتابه

گوشتابه یکی از غذاهای سنتی معروف استان مرکزی هست. این غذا از ترکیب گوشت چرخ کرده، تخم مرغ، آرد، پیاز، رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل و زردچوبه به همراه مقداری سبزیجات معطر تهیه می شود. همانطور که می دانید، این غذا بدلیل داشتن گوشت و تخم مرغ منبعی سرشار از پروتئین بوده و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد. اراکی ها گوشتابه را به همراه نان سرو کرده و چاشنی هایی چون ترشی، سالاد، ماست و سبزی خوردن را در کنار آن قرار می دهند.

کوفته تفرشی

کوفته به گلوله های کوچکی گفته می شود که در مقداری آب پخته شده و به همراه نان سرو می شوند. کوفته ها در مناطق مختلف ایران بسته به مواد اولیه مورد استفاده در آنها کمی متفاوت بوده و طعم های مختلفی دارند. یکی از انواع کوفته ها، گندله یا کوفته تفرشی است که از گوشت، پتله، سبزی کوفته، مغز گردو، برگه زردآلو، دنبه سرخ شده، کشمش، نمک و زردچوبه تهیه می شود. تفرشی ها کوفته را معمولا به همراه سبزی خوردن و ماست سرو می کنند.

شفته اراکی

یکی از خوشمزه ترین غذاهای سنتی استان مرکزی که عطر و رنگی دلپذیر و دوست داشتنی دارد، شفته اراکی یا کوفته اراکی است. این کوفته ها از گوشت چرخ کرده، آرد نخودچی، جعفری، پیاز، نمک، فلفل و زردچوبه تهیه شده و برای خوشرنگ شده آن نیز از رب گوجه فرنگی و زعفران استفاده می کنند. برای درست کردن این غذا، مواد را با هم ترکیب کرده و خوب ورز می دهند. سپس، بصورت گلوله هایی به اندازه گردو درآورده و در سسی که از رب گوجه فرنگی و آب تهیه شده، می پزند. شفته اراکی معمولا به همراه سبزی خوردن و ماست سرو می شود، اما با برنج نیز ترکیب خوبی ایجاد می کند.

رشته پلو

برنج یکی از اصلی ترین مواد غذایی است که در رژیم غذایی ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد. بسیاری از خانواده ها حداقل در یکی از وعده های غذایی خود از برنج استفاده کرده و آن را به همراه خورشت نوش جان می کنند. رشته پلو از ترکیب برنج به همراه رشته پلویی تهیه شده و از موادی چون گوشت، خرما، کشمش، زعفران و روغن برای طعم دادن به آن استفاده می شود. مردم استان مرکزی این غذای خوشمزه را به همراه سبزی خوردن و ماست سرو می کنند.

پتله پلو

پتله به گندم پوست کنده ای گفته می شود که پخته و خشک شده است. پتله دارای ارزش غذایی بالایی بوده و در تعدادی از غذاهای محلی استان مرکزی مورد استفاده قرار می گیرد. مردم این استان معمولا پتله را در فصل تابستان تهیه می کنند تا بتوانند در فصل زمستان از آن استفاده نمایند. پتله پلو از پتله به همراه برنج، سیب زمینی، عدس، نمک، زردچوبه و روغن تهیه می شود. این غذا بدلیل داشتن غلات و حبوبات، دارای مواد مغذی قابل توجهی بوده و برای سلامتی و شادابی بدن بسیار مفید است.

خورشت فسنجان و کشک

خورشت فسنجان یکی از خوشمزه ترین و لذیذترین خورشت های ایرانی است که در تمام استانهای کشور طبخ می شود و محبوبیت زیادی دارد. این غذا از گردوی ساییده شده تهیه می شود. با توجه به ارزش غذایی بالای گردو، خورشت فسنجان بسیار پرانرژی بوده و حاوی مواد مغذی فراوانی است. این خورشت بنا به سلیقه افراد معمولا با گوشت گوسفند، اردک یا مرغ طبخ می شود. پیاز، سیر، نمک، فلفل، زردچوبه نیز مواد دیگر تشکیل دهنده این غذا هستند. تفاوت فسنجان اراکی با دیگر نقاط ایران در طعم آن است. در اغلب استانها از رب انار برای ترشی فسنجان استفاده می شود اما، اراکی ها به جای رب انار در فسنجان خود کشک می ریزند و با این کار طعم متفاوتی به آن می دهند.