روز جهانی تئاتر چه روزی است؟ | روزی مهم و تاریخی

تئاتر یا نمایش یکی از شاخه های هنر بوده و داستان یا موقعیتی را در برابر تماشاگران اجرا می کند. این هنر بسیار زیبا بوده و به سبب همین زیبایی، روز 27 مارس (7 فروردین) هر سال به عنوان روز جهانی تئاتر گرامی داشته شده و بیانیه ویژه ای هم به همین مناسبت صادر می شود. با ما در مقاله روز جهانی تئاتر چه روزی است همراه گشته تا بدانید روز جهانی تئاتر یعنی چه و با ویژگی های این هنر آشنا شوید.

نگاهی به مفهوم تئاتر و زیر شاخه هایش

تئاتر یا نمایش واژه ای است به زبان یونانی باستان که در لغت به معنای «چیزی بوده که به آن نگاه می کنند». در فارسی به تئاتر «نمایش» یا «تماشا» می گویند. تاریخچه تئاتر هم مربوط به یونان باستان و روم در قبل از میلاد مسیح هست. تئاتر دارای زیرشاخه های متعددی بوده که از میان آنها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• تئاتر خیابانی: نمایشی که در فضای باز و در میان عموم مردم اجرا می شود.
• پانتومیم: نمایشی است که معمولا توسط یک بازیگر انجام می گیرد و در آن برای بیان داستان از هیچ کلامی استفاده نمی شود.
• نمایش روحوضی: به نمایشی گفته می شود که بازیگران روی یک حوض که با الوار پوشانده شده و رویش را فرش کرده اند، داستان نمایش را اجرا می کنند. این نوع نمایش در زمان های قدیم انجام میشد.
• پرده خوانی: به نمایشی گفته می شود که در آن تصاویری بر روی پرده نقاشی شده و یک راوی طبق این پرده به نقل کردن نمایش می پردازد. این نوع نمایش بیشتر در زمان های قدیم استفاده میشد و به نمایش قهوه خانه ای معروف است.
• نمایش عروسکی: نمایش عروسکی به نمایشی گفته می شود که در آن از عروسک استفاده شده و بازیگران صحنه عروسک ها هستند. به افرادی هم که این عروسک ها را به حرکت در می آورند، عروسک گردان گفته می شود. این نمایش دارای کارگردان است.
• تئاتر مستند: گونه ای از درام است که با استفاده از داستان ها و وقایع حقیقی و دراماتیزه کردن آن جریانی از واقعیت و درام را برای مخاطب به نمایش می گذارد. بازیگران این نمایش می توانند افراد حقیقی وقایع باشند یا بازیگرانی که در نقش افراد واقعی ظاهر می شوند. این گونه از تئاتر برای اولین بار در انگلستان اتفاق افتاد و به ورباتیم مشهور است.

نگاهی به روز تئاتر و تاریخچه اش

روز تئاتر از سال 1961 و به پیشنهاد انستیتوی بین المللی تئاتر (ITI) به طور سالانه جشن گرفته می شود. اولین بیانیه آن هم توسط ژان کوکتو در 27 مارس 1962 صادر شد. اهداف اصلی آی تی آی شامل ارتقای مبادلات بین المللی دانش و تجربه در هنرهای نمایشی، تحریک خلاقیت و همکاری بین دست اندرکاران تئاتر، آگاهی بخشی به افکار عمومی درباره اهمیت آفرینش هنری در توسعه، تعمیق درک مشترک برای تحکیم صلح و دوستی میان ملت ها و حمایت از اهداف یونسکو هست. برای تحقق این اهداف، انجمن های ملی آی تی آی در سراسر جهان برنامه های ویژه ای را برای معرفی هنر نمایش به عموم مخاطبان برگزار می کنند.

از آن زمان تاکنون در تاریخ بیست و هفتم مارس برابر با هفتم فروردین، مراکز ملی انستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) با بیش از 100 عضو با برگزاری مراسم های مختلف این روز را جشن می گیرند. از جمله افرادی که پیام روز جهانی تئاتر را نوشته ، میتوان به ادوارد آلبی، آگوستو بوال، ژان کوکتو، آرتور میلر و پابلو نرودا اشاره کرد. در سال 2011 هم پیام روز جهانی تئاتر توسط جسیکا کاوا، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر نوشته شد. او بیشتر به دلیل فعالیت های بشردوستانه اش در عرصه بین المللی شناخته شد.

در سال 2013، انستیتو با انتشار ویدیویی به زبان های مختلف این روز را گرامی داشت. پیام روز جهانی تئاتر در سال 2013 توسط داریو فو، هجوپرداز معروف ایتالیایی ایجاد گشت و توسط بازیگران، کارگردانان و نویسندگان مشهور از کشورهای مختلف به زبان های محلی خوانده شد. بیانیه ای که ورلیکوفسکی به مناسبت روز جهانی تئاتر در سال 2015 نوشت، بر اهمیت تئاتر در مواجهه با مشکلات و یافتن قدرت نهفته در آن تأکید داشت. این بیانیه به شرح زیر است:

"ما خیلی دوام نمی آوریم و توانی برای تلاش در گریز از مشکلات ماورای در ها و دیوارهای برافراشته برایمان باقی نخواهد ماند و این جواب این سوال است که چرا تئا تر باید وجود داشته باشد و در کجا باید به دنبال قدرت نهان شده در آن باشیم. باید جاهایی را جستجو کنیم که جستجو در آنها امکان ناپذیر است."

در ایران نیز مراسمی با عنوان هفته بزرگداشت تئاتر از تاریخ 9 تا 15 اردیبهشت یا جشن اردیبهشت تئاتر ایران توسط موسسه خصوصی تماشاگان برگزار می شود.