قرار گرفتن غار نمکدان قشم و کلوت های بیابان لوت در بین 100 سایت برتر جهان

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای واصله، قرار گرفتن غار نمکدان قشم و کلوت های بیابان لوت در بین 100 سایت برتر جهان صورت گرفت.

علیرضا امری کاظمی گفت: اتحادیه بین المللی علوم زمین‏ (IUGS) از سال 2022 ابتکاری را در دستور کار خود قرار داد تا براساس آن سایت های برتر جهان را به ترتیب معرفی کند. از این رو ما در سال 2022 دو سایت از ایران را پیشنهاد کردیم که این دو سایت هم در داوری ها و هم در دفاع آن موفق بودند و این دو سایت در میان 100 سایت برتر اول جهان انتخاب شدند.

وی این دو سایت را شامل «غار نمکی نمکدان» قشم و «کلوت های بیابان لوت» عنوان کرد و افزود: پرونده این دو سایت را با همکاری برخی اساتید و کارشناسان در سال 2021 به اتحادیه بین المللی علوم زمین ارائه کردیم و در سال 2022 خوشبختانه این دو سایت انتخاب شدند. انتخاب این دو سایت از میان صدها اثر از 180 کشور شرکت کننده بوده است.

امری کاظمی با بیان اینکه انتخاب دو سایت از ایران در میان یکصد سایت برتر جهان جایگاه ارزشمند کشور را از دیدگاه پدیده های زمین شناسی نشان می دهد، ادامه داد: با این انتخاب، نام دو اثر ایران در کنار سایت های شناخته شده جهان چون «گراند کانیون» آمریکا و «پاموکاله» ترکیه قرار گرفت.

عضو شورای عالی ژئوپارک های جهانی، یونسکو خاطرنشان کرد: در سال گذشته IUGS مرحله دوم انتخاب یکصد سایت برتر جهان را در دستور کار قرار داد و ما پرونده «گنبدهای نمکی و نمکشارهای کمربند چین خورده زاگرس» را پیشنهاد دادیم که خوشبختانه این سایت از ایران با امتیاز بالا انتخاب شد. در طول این فرآیند دکتر محمدرضا قاسمی، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین و سید جعفر عمرانی، معاون زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور همکاری ارزشمند و مؤثری داشتند.

وی با بیان اینکه در انتخاب این سایت ها تعداد 89 متخصص و محقق از سراسر جهان نظر خود را ارائه دادند، خاطرنشان کرد: پرونده های این فراخوان در میان افراد متخصص معتمد ارسال می شود تا مورد داوری قرار گیرند. من افتخار داشتتم که در برنامه اخیر، داور 15 پرونده از کشورهای دیگر و در دوره اول انتخاب سایت ها نیز داور 17 پرونده باشم.

ارزیاب ارشد ژئوپارک جهانی یونسکو با اشاره به اهمیت گنبدهای نمکی ایران که جزء 100 سایت برتر دنیا قرار گرفته اند، گفت: این گنبدها هم از نظر تعداد و هم از نظر تیپ در دنیا بی نظیرند. در جنوب ایران حدود 250 گنبد نمکی داریم که به اعتقاد بسیاری از زمین شناسان دنیا در حوزه های تکتونیک و زمین ساخت، این گنبدها جزو بی نظیرترین و تیپیک ترین سایت های دنیا هستند.

امری کاظمی با بیان اینکه هر یک از گنبدهای نمکی پدیده های وابسته به خود را دارند، گفت: یخچال های نمکی، نمکشارها و غارهای نمکی، دولین ها و کارست نمک از جمله پدیده هایی هستند که در گنبدهای نمکی به چشم می خورند.

وی همچنین اظهار کرد: زمانی که سایتی در میان 100 سایت برتر جهانی به رسمیت شناخته می شود، حفاظت از آن بسیار اهمیت دارد و باید در بالاترین سطح حفاظتی قرار گیرد. در حال حاضر تعدادی از گنبدهای نمکی ایران در فهرست میراث طبیعی ملی کشور از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت شده اند، ولی برخی از آنها هنوز به ثبت جهانی و یا ملی نرسیده اند.

امری کاظمی یادآور شد: در خصوص چند گنبد نمکی مهم که هنوز به ثبت نرسیده اند، لازم است که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیشگام شود و پرونده ثبت آنها را آماده کند تا حفاظت از آنها در دستور کار قانونی قرار گیرد، چرا که گنبدهای نمکی یک موضوع مهم اقتصادی یعنی استخراج معادن را در پی دارند و لازم است آن دسته از گنبدهای نمکی که خاص و تیپیک هستند، حفاظت شوند و از برداشت از آنها جلوگیری شود.

عضو شورای عالی ژئوپارک های جهانی یونسکو افزود: این گنبدها از نظر ژئوتوریسم (زمین گردشگری) بسیار مهم هستند و پتانسیل بالایی دارند، چرا که این سایت ها جذابیت های بصری زیادی دارند و باعث جذب گردشگران خواهند شد.

به گفته وی، برخی گنبدهای نمکی ثبت شده در ایران شامل گنبد جاشک بوشهر، گنبد نمکی قم و گنبد نمکدان قشم است.

امری کاظمی در پاسخ به این سؤال که با ثبت جهانی «غار نمکی نمکدان» قشم و «کلوت های بیابان لوت» آیا حفاظت از آنها در دستور کار کشور قرار گرفته است یا خیر، گفت: خوشبختانه این دو سایت در دو منطقه حفاظت شده جهانی قرار دارند. غار نمکی قشم در ژئوپارک جهانی یونسکو در جزیره قشم و کلوت های لوت در سایت میراث جهانی طبیعی یونسکو قرار دارند و این دو سایت از حفاظت قانونی و رسمی برخوردارند.

عضو شورای عالی ژئوپارک جهانی یونسکو با اشاره به ویژگی ها و شاخص های انتخاب سایت های برتر جهانی توضیح داد: معیارهای متعددی در این زمینه وجود دارد که یکی از آنها یگانگی و کمیابی سایت ها است، به این معنا که سایت باید منحصر بفرد باشد و اگر منحصر بفرد نیست، بهترین نوع از انواع خودش در دنیا باشد.

وی اضافه کرد: گنبدهای نمکی در برخی نقاط دیگر دنیا نیز وجود دارند ولی گنبدهای نمکی ایران بسیار ویژه هستند.

امری کاظمی دارا بودن مستندات علمی کافی برای پشتیبانی از پرونده یک اثر را از دیگر معیارهای انتخاب سایت های برتر جهانی برشمرد و گفت: این گفته به معنای آن است که نیاز است متخصصان زیادی بر روی آن اثر مطالعه کرده باشند و منابع علمی آن نیز در دسترس باشد.

به گفته این متخصص بین المللی حوزه ژئوپارک ها، بعد از غربالگری اولیه سایت های پیشنهادی، پرونده سایت های منتخب برای 4 داور بین المللی ارسال می شود و این داوران به پرونده ها امتیاز می دهند.

امری کاظمی تاکید کرد: جمع امتیاز هر سایت، رتبه آن سایت را مشخص می کند و در نهایت یکصد سایت برتر در کتاب نفیس IUGS چاپ و به همگان معرفی می شوند.

عضو شورای عالی ژئوپارک جهانی یونسکو خاطرنشان کرد: هنوز فراخوانی برای 100 سایت برتر سوم منتشر نشده است و پس از انتشار فراخوان، برنامه ای با همکاران تدوین می شود و گزینه ها را بررسی خواهیم کرد.