معرفی آداب و رسوم مردم تهران | از فرهنگ بومی تهران چه می دانیم؟

تهران یکی از شهرهای ایران بوده که جمعیت زیادی در آن زندگی می کند. این منطقه هر ساله پذیرای اقوام مختلفی از سراسر کشور بوده و در آن افراد زیادی با قومیت های گوناگون در کنار یکدیگر به خوبی زندگی می کنند. فرهنگ این شهر تا حد زیادی مطابق با فرهنگ اسلامی و ایرانی است و شما می توانید تاثیر فرهنگ اسلامی را در پوشاک مردم و چهره شهر تهران به خوبی مشاهده کنید. زندگی شهری در حال حاضر باعث شده که زندگی آدم ها مدرن تر شده و برخی از آداب و رسوم و سنت های قدیمی فراموش شوند. البته، برخی از این رسومات کهن همچنان در میان مردم وجود دارند و سینه به سینه به نسل های امروزی رسیده اند. با ما در مقاله آداب و رسوم مردم تهران همراه شده تا شما را با فرهنگ بومی تهران و آداب و رسوم تهران قدیم آشنا کنیم.

تنوع قومیتی در تهران

براساس منابعی که وجود دارد، گفته شده که اولین کسانی که در شهر تهران ساکن شده اند، مردمان فارس بوده اند. این مردم با زبان فارسی با یکدیگر سخن می گفتند. به مرور زمان، مهاجرت ها افزایش یافت و افراد زیادی از اقوام مختلف راهی شهر تهران شدند. در واقع، تمایل افراد به مرکز نشینی افزایش یافت و این موضوع باعث شد که تنوع فرهنگی و قومیتی در پایتخت ایران بیشتر شود. برخی از افراد برای ادامه تحصیل به تهران می آیند یا گروهی دیگر به دنبال یک شغل مناسب هستند.

عده دیگر نیز برای انجام کارهای درمانی یا خدمات پزشکی به تهران می آیند تا بتوانند از بهترین و ماهرترین پزشکان برای درمان بیماری یا مشکلات خود کمک بگیرند. در حال حاضر، شهر تهران بسیار مدرن و پیشرفته بوده و در آن امکانات بسیار زیادی برای افراد وجود دارند. در واقع، شهر تهران مرکز بسیاری از سازمان های تجاری، فرهنگی، اداری و...بوده و در آن شما می توانید اقوام مختلفی را ببینید که همگی به خوبی و صلح در کنار یکدیگر زندگی می کنند.

اقلیت های بزرگی که در این شهر ساکن هستند، عبارتند از ایرانی های آذری، مازندرانی، گیلک، کرد، لر و...البته، تبعه کشورهای پاکستان، افغانستان و عراق نیز در این شهر سکونت دارند. مردم تهران به زبان تهرانی و با لهجه تهرانی با یکدیگر حرف می زنند. البته، بومیان قدیمی تهران لهجه کاملا متفاوتی نسبت به زبان فارسی که در حال حاضر صحبت می شود، دارند. در واقع، شکل فعلی این گویش از دوران قاجار به بعد مرسوم و متداول شده و تا به امروز مردم با همین لهجه و گویش با یکدیگر صحبت می کنند. در ادامه با آداب و رسوم مردم تهران و مراسم های آنها بیشتر آشنا خواهید شد.

جشن دندونی

یکی از آداب و رسوم جالب و زیبای ایرانی که در تهران نیز بسیار رایج بوده، طبخ آش دندانی است. در واقع، زمانی که کودک یک خانواده دندان در می آورد، برای او جشن خاصی می گیرند که به جشن دندونی معروف است. این سنت و آیین خاص از زمان های قدیم تا به امروز همچنان در میان مردم تهران و سایر شهرها پابرجا بوده و برگزار می شود. آش دندونی در واقع به خاطر روییدن اولین دندان کودک پخته شده و در جشنی که فامیل و آشنایان دور هم جمع می شوند، سرو می گردد.

آش دندونی را با استفاده از حبوبات و گندم تهیه می کنند و طعم آن بسیار لذیذ و دلچسب است. طبق این آیین، خانواده کودک برای اینکه سایر دندان های او راحت تر رویش کنند، دعا می نمایند. باور دیگری که در مورد این رسم جالب وجود دارد هم این است که برگزاری آن باعث می شود که کودک هنگام رویش دندان درد کمتری داشته باشد و به طور کلی آرامش او حفظ گردد. این رسم در بسیاری از خانواده های تهرانی نقش بسیار پر رنگی داشته و همچنان پس از گذشت سالها اجرا می شود.

در این مراسم، برخی از اعضای خانواده وسایل مختلفی را انتخاب می کنند و در اطراف کودک می چینند تا ببینند که کودک برای نخستین بار به سراغ کدام یک از این وسایل می رود. با توجه این موضوع که کودک چه وسیله ای را برای نخستین بار برداشته، میتوان شغل آینده او را تا حدودی حدس زد. این وسایل می توانند شامل طلا، آینه، نخ، عروسک، کتاب، نان، قیچی، پول، شانه و…باشند.

روحوضی

یکی از آداب و رسوم جالب و زیبای تهرانی ها، نمایش روحوضی است که آن را به عنوان سیاه بازی نیز می شناسند. روحوضی در زمان های گذشته به ویژه در تهران قدیم در میان مردم محبوبیت خاصی داشت اما امروزه کمتر کسی این نمایش جذاب را به یاد دارد. روحوضی به عنوان یکی از قدیمی ترین هنرهای نمایشی ایران بسیار اصیل و دلربا بوده و در آن فضایی سرشار از شادمانی و نشاط برای تماشاچیان برقرار می شود. در این نمایش، ابتدا باید میزبان یا همان صاحب خانه یک تخته بزرگ بردارد و آن را بر روی حوض خانه خود قرار دهد.

سپس، سیاه بازان می توانند بر روی آن نقش آفرینی کنند. روحوضی در واقع یک نوع اجرای کمدی و موزیکال بوده که جذابیت های مخصوص به خود را دارد و در آن حرکات نمایشی بسیار زیبایی انجام می شوند. آواز و رقص نیز از دیگر جذابیت های این هنر نمایشی هستند.

شب علفه

یک سنت ملی و قدیمی که قصد داریم آن را به شما معرفی کنیم، شب علفه نام دارد. این سنت خاص در میان اقوام مختلف ایرانی و تهرانی ها برگزار می شود هر چند که این امکان وجود دارد که در جزئیات آن تفاوت هایی وجود داشته باشد. مردم تهران شب قبل از تحویل سال نو را با عنوان شب علفه می شناسند. قابل ذکر است بگوییم که در این شب خاص و جذاب، سرو خوراکی های سبز رنگ، دور هم جمع شدن و چیدن سفره هفت سین بسیار رایج و متداول است. برخی از افراد معتقدند که خوردن غذاهایی مثل کوکو سبزی، سبزی پلو با ماهی، سیر و...در این شب می تواند بدن انسان را سالم و قوی نگه دارد و باعث شود که فرد در طول سال سلامت و با نشاط باشد.

تیرماه سیزده شو

یکی دیگر از آداب و رسوم تهرانی ها که در اصل ریشه مازندرانی دارد، سنت تیرماه سیزده شو است. در این شب، اهالی دهستان آهار در تهران به سمت خانه پدری یا خانواده خود راهی می شوند و شب را در کنار آنها سپری می کنند. قصه خوانی در این شب بسیار رایج و متداول است. طبق این رسم، افرادی که در خانواده سن و سال کمتری دارند یعنی کودکان و نوجوانان، باید به پشت بام خانه بروند و سپس، یک دستمال سفید بردارند و با کمک ریسمانی نازک آن را به درون خانه پرتاب کنند.

هدف از این کار این است که صاحب خانه درون آن پارچه ها یا دستمال ها مقداری پول خرد، کشمش، نخود و یا هر آنچه که بچه ها را خوشحال می کند، بریزد. این رسم جذاب و زیبا از زمان های گذشته در میان مردم تهران رایج بوده و در حال حاضر نیز در نقاطی از شهر تهران نظیر دهستان آهار، دماوند و فیروزکوه همچنان اجرا می شود. لازم به ذکر است بگوییم که این آیین خاص در شب سیزدهم از تیر ماه برگزار می گردد.

نقالی

یکی دیگر از آداب و رسوم و فرهنگ تهرانی، نقالی بوده که در میان ساکنان این شهر بسیار محبوب و پرطرفدار است. نقالی در فهرست میراث معنوی و ناملموس یونسکو نیز به ثبت رسیده و یکی از قدیمی ترین شکل های افسانه خوانی در ایران محسوب می شود. در نقالی، فردی که مهارت ویژه ای در اجرای آواها، نغمه ها و شرح وقایع دارد، شروع به نقل داستان های تاریخی با گویش و لحن حماسی می کند. هنر نقالی جذابیت های مخصوص به خود را داشته و معمولا در کاروانسراها و قهوه خانه ها اجرا می شود.

در فرهنگ مردم تهران قدیم، مذهبی خوانی و شاهنامه خوانی نیز بسیار متداول و رایج بوده است. نقالی که آن را با عنوان پرده خوانی می شناسند، سالیان سال است که در جامعه ایرانی نقش مهم و پررنگی دارد. نقال در پرده خوانی به شرح وقایع تاریخی مختلف و داستان های پهلوانان ایران زمین و اتفاقاتی که برای آنها افتاده، می پردازد.

سیزده بدر

یکی دیگر از سنت های جذاب ایرانی ها علی الخصوص تهرانی ها سیزده بدر است. در روز سیزدهم فروردین، مردم راهی گردشگاه ها، باغ ها و مکان های سرسبز می شوند تا نحسی سیزده را در محیطی خارج از خانه خود به در کنند. هدف از اجرای این سنت قدیمی هم این است که افراد در کنار خانواده خود باشند و چند ساعتی را با یکدیگر در دل طبیعت سپری کنند و خوش بگذرانند. در این روز سرو کوکو سبزی و کاهو سکنجبین نیز بسیار رایج است.

در این روز امکان انجام بازی های چند نفره نیز وجود دارد، چرا که همگی دور هم جمع هستند و حسابی میتوان خوش گذراند. گره زدن سبزی هم یکی دیگر از سنت های قدیمی و جذاب تهرانی ها هست که از روزگاران گذشته وجود داشته و امروزه نیز همچنان عده ای به آن پایبند هستند. عده ای از مردم بر این باورند که گره زدن سبزی در روز سیزدهم فروردین می تواند آرزوی آنها را در زمان کوتاه تری تحقق بخشد.

سمنو پزان

یکی دیگر از میراث ناملموس ایرانی آیین خاص و جذاب سمنوپزان است که از زمان گذشته در فرهنگ مردم تهران وجود داشته و این آیین ویژه را به حضرت فاطمه زهرا متعلق می دانند. لازم به ذکر است بگوییم که در تهیه این غذا از سمنو یا همان گندم استفاده می کنند. نکته مهمی هم که در مورد سمنو وجود دارد، این است که باید گندم ها را از اسفند خیس کنید و بگذارید تا در فصل بهار سبز شوند. سمنو در واقع یک ماده غذایی مقوی بوده و دارای طبعی گرم است.

هر کسی که حاجتی در دل خود دارد، می تواند با برگزاری مراسم سمنو پزان آن را از خداوند طلب کند. برای این مراسم معمولا افراد آن شب را نمی خوابند و تا سحر بیدار هستند تا سمنو به خوبی پخته شود. برای پخت سمنو، افراد خانواده در کنار یکدیگر جمع گشته و همگی با کمک یکدیگر آن را آماده می کنند. قابل ذکر است بگوییم که این آیین معمولا همزمان با سال نو و علاوه بر تهران، در نقاط مختلف کشور انجام می شود.

زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال

یکی دیگر از آیین هایی که در فرهنگ مردم تهران وجود دارد، زیارت اهل قبور یا نیاکان در روزهای پایانی سال است. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد و بد نیست که با اشاره ای داشته باشیم، این است که معمولا این زیارت در روز پنجشنبه آخر سال انجام می شود. این کار با هدف گرامیداشت یاد درگذشتگان صورت می گیرد. برخی از افراد با خودشان سبزه یا گل هم می برند و بر روی مزار درگذشتگان قرار می دهند. برخی دیگر با چیدن سفره هفت سین بر سر مزار درگذشتگان، به نوعی حال و هوای عید و نوروز را به آنها هدیه می کنند. این سنت کهن از سال های بسیار دور در میان مردم رایج بوده و امروزه نیز همچنان پابرجاست و ادامه دارد.

چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری یک آیین کهن و قدیمی ایرانی است که در آخرین چهارشنبه سال در سراسر کشور علی الخصوص تهران برگزار می شود. در این روز تمامی افراد خانواده دور هم جمع گشته و جشن می گیرند و به آتش بازی می پردازند. البته، شکل امروزی چهارشنبه سوری با آنچه که در زمان های گذشته رایج بوده، تفاوت بسیار زیادی دارد. اما باید بگوییم که هنوز عده ای هستند که آن را به شکل سنتی انجام می دهند. طبخ آش رشته در چهارشنبه سوری یکی دیگر از آیین های خاص در فرهنگ مردم بوده که معمولا در این روز افراد در کنار خانواده خود جمع می شوند و به یکدیگر در طبخ آش رشته کمک می کنند. یکی دیگر از اقداماتی هم که در چهارشنبه سوری انجام می شود، افروختن آتش و پریدن از روی آن است.

براساس اعتقادی که وجود دارد، افراد با این کار زردی صورت خود را به آتش می دهند و سرخی آتش را از آن می گیرند. مردم تهران در این روز با شعر زردی من از آن تو و سرخی تو از آن من به پیشواز سال نو می روند و بدین شکل شادمانی خود را بروز می دهند. به طور کلی، میتوان گفت که چهارشنبه آخر سال شب بسیار مبارکی بوده و آمدن نوروز را خبر می دهد. افراد در این روز برای دور شدن از شر و بلا دعا می کنند و برای یکدیگر نیز آرزوی سلامتی و خیر دارند.

شب یلدا یا شب چله

یکی از جشن های معروف و جذاب تهرانی ها، شب یلدا است که آن را به عنوان شب چله نیز می شناسند. جشن شب یلدا یکی از قدیمی ترین جشن ها و آیین ها بوده که در عصر حاضر همچنان برگزار می شود و پابرجاست. سنت شب چله دارای ریشه باستانی بوده و از دوره داریوش یکم وارد تقویم رسمی ایرانیان شده است. در برخی از منابع آمد که شب چله به خرم روز یا خره روز تعبیر می شود و برای آغاز زمستان از این واژه استفاده می کنند. افراد در این شب خاص دور هم جمع می شوند و به نوعی بلندترین شب سال را در کنار یکدیگر جشن می گیرند.

در این سنت کهن و جذاب، افراد خانواده دور کرسی می نشینند و از بزرگترها می خواهند که برایشان داستان های تاریخی و قدیمی را نقل کنند. علاوه بر آن، در این دورهمی می توانید از مثل گویی، قصه خوانی، شاهنامه خوانی، حافظ خوانی و…لذت ببرید و یک شب به یاد ماندنی داشته باشید. از خوراکی های مهمی که در شب چله سرو می شوند هم می توانیم به آجیل، شیرینی، میوه های پاییزی، میوه های خشک، هندوانه و سایر تنقلات اشاره نماییم. مردم تهران قدیم معتقد بودند که شب یلدا سنبلی از فراوانی، برکت، شادمانی و تندرستی است و در این بازه زمانی کار خطایی انجام نمی دادند.

سوگواری ماه محرم

در شهر ری تهران، اماکن مذهبی و امامزاده های زیادی وجود داشته و هر ساله افراد زیادی برای زیارت به این شهر می آیند. علاوه بر آن، سوگواری در ایام محرم یکی از آیین های قدیمی و سنتی در تهران است و شما می توانید پرشکوه ترین مراسم ماه محرم را در این شهر مشاهده کنید. عزاداری در بازار تهران در فرهنگ مردم این شهر از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار بوده و قدمت چند صد ساله دارد. تعزیه خوانی هم در ایام محرم برای سیدالشهدا یک شکل دیگر از عزاداری مردم در تهران بوده که در آن واقعه غم انگیز کربلا برای تماشاچیان روایت می شود.

رسم نامگذاری

یکی دیگر از آداب و رسوم جالب تهرانی ها که قصد داریم به معرفی آن بپردازیم، رسم نامگذاری است که تا چند سال قبل هم انجام میشد. در این رسم، یک دورهمی خانوادگی ترتیب داده می شود و از اقوام، آشنایان و دوستان دعوت شده تا در این مراسم شرکت کنند. در واقع، میتوان گفت که هدف از اجرای این مراسم، انتخاب نامی مناسب و نیکو برای نوزاد تازه متولد شده است. در این آیین خاص، از شرکت کنندگان مراسم درخواست می شود که نام های پیشنهادی و مد نظر خودشان را بر روی کاغذ بنویسند.

سپس، آنها را جمع آوری می کنند و در لای قرآن قرار می دهند. پدر خانواده صفحه ای از قرآن را به صورت اتفاقی باز می کند تا نام نوشته شده بر روی کاغذ را با اقامه اذان در گوش فرزند خود زمزمه نماید. نکته مهمی که در مورد رسم نامگذاری وجود دارد هم این است که این جشن معمولا در شب ششم از تولد فرزند برپا می شود و افراد برای صرف شام به این دورهمی خانوادگی دعوت می گردند.

قند ساییدن بر سر عروس و داماد

یکی از رسومات جالب تهرانی ها، قند ساییدن بر سر عروس و داماد است که با نیت بارش شیرینی و شادمانی در زندگی مشترک آنها انجام می شود. این سنت و آیین خاص در هنگام قرائت خطبه عقد اجرا گشته و برای آن از دو کله قند که شکل و اندازه یکسانی دارند استفاده می کنند، چرا که معتقدند عروس و داماد هر کدام به یک اندازه در شیرین کردن زندگی خود مسئولیت دارند. قند ساییدن بر روی سر عروس و داماد معمولا توسط زن های جوانی که در مجلس حضور داشته، انجام می شود که این موضوع ریشه در یک آیین سنتی زرتشتی دارد.

براساس باوری که وجود دارد، سه الهه بزرگ کائنات یعنی میترا، سپندارمذ و آناهیتا در هنگام قرائت خطبه در مراسم حاضر هستند. برای اجرای این آیین سنتی و خاص سه بانوی جوان از اقوام عروس یا داماد به بالای سر آنها می روند و به نیابت از سه الهه بزرگ کائنات برای این زوج آرزوی زندگی شیرین و بادوام می کنند و به نوعی با قند ساییدن بر سر عروس و داماد، این شیرینی را به زندگی آنها هدیه می دهند.

نوروز و عید دیدنی

در فرهنگ مردم تهران جشن نوروز از جایگاه ویژه ای رخوردار است و با آداب و رسوم خاصی اجرا می شود. نوروز یکی از قدیمی ترین آیین های ایرانی بوده که هنوز هم پس از گذشت سال ها همچنان برگزار می شود و نقش پررنگی در فرهنگ مردم خونگرم این شهر دارد. مردم تهران معمولا در ایام نوروز به خانه بزرگترهایشان می روند و با آنها به معاشرت و گفت و گو می پردازند. عید دیدنی یکی از آداب و رسوم جالب و جذاب ایرانی است که در تهران به خوبی اجرا می شود. طبق رسم پسندیده ای که وجود دارد، بزرگترهای فامیل به اعضای کوچکتر خانواده عیدی می دهند و به نوعی آنها را خوشحال می کنند. قابل ذکر است بگوییم که در زمان های گذشته از تخم مرغ های رنگی به عنوان هدیه استفاده میشد.

به طور کلی، میتوان گفت که عید نوروز یکی از مهم ترین سنت ها و آداب و رسوم در تهران بوده که در این ایام افراد به دید و بازدید از یکدیگر مشغول هستند و می توانند با حضور در کنار یکدیگر لحظات خوب و خوشی را ثبت کنند. در تهران قدیم، مردمی که در روستا زندگی می کردند، با تحویل سال نو و آغاز نوروز به بازدید از بزرگان، سالمندان یا کدخدای محل می رفتند و سال نو را به آنها تبریک می گفتند. در واقع، این کار در زمان های گذشته نشانه ای از احترام به بزرگترها تلقی میشد.

در فرهنگ اسلامی هم دید و بازدید به عنوان صله رحم تعبیر می شود و آن را جزو یکی از آداب و رسوم پسندیده ایرانی دسته بندی می کنند. به عبارت دیگر، دیدار تازه کردن و تبریک سال نو از آداب مهم و اصلی در ایام نوروز است. عیدی دادن نیز باعث می شود که میان افراد روابط عاطفی محکمی ایجاد گردد. عیدی می تواند پول نقد، تخم مرغ رنگی، لباس، خوراکی های مختلف و چیزهای دیگر باشد. البته، این را هم بگوییم که در حال حاضر این سنت کمی دچار تغییر شده و بیشتر در این ایام پول نقد هدیه داده می شود. افراد کوچکتر در فامیل که این هدیه را دریافت می کنند، آن را نشانه ای از برکت و شگون در نظر می گیرند و سعی می کنند که آن پول را تا آخر سال برای خود نگاه دارند.

آب ریختن پشت سر مسافر

ایرانیان باستان معتقد بودند که آب بسیار مقدس است و حرمت دارد. در فرهنگ ایرانی، زمانی که مسافر قصد خروج از خانه را دارد، معمولا پشت سر او آب می ریزند تا به نوعی، آب حافظ مسافر باشد و او به سلامت به مقصد برسد. به طور کلی، در مورد آب ریختن پشت سر مسافر فلسفه های زیادی وجود دارد که همه آنها به یک مفهوم مشترک یعنی حفاظت آب از مسافر تاکید می کنند. این سنت کهن و قدیمی همچنان پس از گذشت سال ها در میان گروهی از مردم اجرا گشته و پابرجاست. گروهی از مردم خصوصا تهرانی ها معتقدند که آب روشنی هست و با ریختن آن پشت سر مسافر به نوعی پاکی متبرک و روشنایی را با آن فرد همراه می کنند تا او به مقصد برسد.

حاجی فیروز

در فرهنگ مردم تهران حاجی فیروز جایگاه بسیار ویژه ای دارد و به نوعی فرا رسیدن ایام نوروز را خبر می دهد. حضور حاجی فیروز در خیابان های تهران نشاط خاصی را به انسان منتقل می کند و بسیار جذاب است. حاجی فیروز برای مردم جذابیت های منحصر بفردی دارد و می توانید قبل از ایام نوروز آن را با لباس و کلاه قرمز و دایره زنگی ببینید. حاجی فیروز معمولا صورتی سیاه دارد و در خیابان ها با رقص و آواز رسیدن فصل بهار و نوروز را به مردم یادآوری می کند.

پنجک یا پنجه

در فرهنگ تهرانی به 5 روز آخر سال خمسه مسترقه یا پنجک گفته می شود. در این ایام، هوا به شدت سرد است و احتمال اینکه محصولات کشاورزی خراب شوند یا به علت سرما دچار یخ زدگی گردند، وجود دارد. به همین علت، مردم در پنج روز آخر سال به صورت دسته جمعی به دل کوه می روند و دعا می کنند که محصولات آنها در سال جدید خراب نشوند.

چیدن سفره هفت سین

اگر بخواهیم یکی از اصلی ترین نمادهای نوروزی را در میان ایرانیان به شما معرفی کنیم، می توانیم سفره هفت سین را نام ببریم که معمولا چند ساعت قبل از تحویل سال نو آن را می چینند. بر سر این سفره هفت نماد اصلی دیده شده که حرف آغازی همه آنها سین است. در واقع اینگونه میتوان گفت که هر کدام از این اجزا منتقل کننده پیام ویژه ای هستند و بر یک سنت کهن و قدیمی دلالت دارند. از اجزای اصلی سفره هفت سین می توانیم به سبزه، سیب، سرکه، سیر، سمنو، سکه و سنجد اشاره نماییم. سبزه نمادی از زایش دوباره و سرزندگی بوده و سرکه بر پذیرش ناملایمات زندگی دلالت دارد. سکه نماد رزق و روزی و سنجد نماد دلدادگی و دلبستگی است.

همچنین، سیر را نشانه مبارزه با پلیدی و زشتی می دانند و وجود آن در سفره هفت سین را به سیر چشمی نیز تعبیر می کنند. سمنو نمادی از خیر و برکت بوده و سماق نمادی از استقامت، شادی و صبر است. سیب را هم به عنوان نماد شادابی، سلامتی و تندرستی می شناسند و آن را سمبلی از بارداری و زایش در نظر می گیرند. در سفره هفت سین از یکسری اعضای فرعی نظیر شمع، آب، تخم مرغ، آینه و گل سنبل نیز استفاده می شود. تهرانی ها در سفره هفت سین قرآن می گذارند که نشانه ای از توکل به خداوند یکتا و تواناست.

کاشت سبزه

یکی دیگر از آداب و رسوم تهرانی ها که قصد بررسی آن را داریم، کاشت سبزه برای عید باستانی نوروز است. این سنت ریشه کهن در ایران دارد و آن را نمادی از فضیلت و حقیقت در نظر می گیرند. در میان مردم تهران کاشت سبزه و رویاندن آن برای ایام نوروز بسیار رایج و متداول است. برای کاشت سبزه تنها به یک ظرف مناسب و دانه نیاز دارید. پس از آن منتظر می مانید تا سبز شود. مردم تهران بر این باورند که سبزه نشانه ای از باروری و برکت در سال پیش رو است و معمولا این کار را از دو هفته قبل آغاز می کنند.

دانه هایی هم که برای کاشت سبزه میتوان استفاده کرد، عبارتند از جو، ماش، گندم، عدس، خاکشیر، ریحان و شاهی که شما مطابق با سلیقه خود می توانید یکی از آنها را انتخاب کنید. سبزه سال نو در واقع سرسبزی فصل بهار را نوید می دهد و به ما همگامی با طبیعت را یادآوری می کند.

نذری ها

یکی دیگر از آداب و رسوم و آیین تهرانی ها، نذری دادن است که معمولا در آن سفره های نذری برپا می کنند و بدین طریق حاجت خود را از خداوند طلب می نمایند. سفره حضرت رقیه یکی از ساده ترین و متداول ترین سفره های نذری بوده که معمولا در مکان های متبرکه آن را برگزار می کنند. به عنوان مثال، اگر شما قصد دارید که سفره حضرت رقیه برپا نمایید، می توانید این کار را در یکی از امامزاده های شهر یا زیارتگاه هایی که وجود دارند، انجام دهید. این مراسم و سفره می تواند در روزهای دوشنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه برگزار گردد. برخی از افراد هم برای رفع مشکلات خود یا رفع بلا آجیل مشکل گشا نذر می کنند که در واقع ترکیبی از کشمش، نخودچی، بادام، پسته، توت خشک، فندق و نقل است.

اسپند دود کردن

سنت دیگری که قصد داریم به شما معرفی کنیم، اسپند دود کردن است که یک سنت فرهنگی و قدیمی به شمار می آید و کل مردم ایران علی الخصوص تهرانی ها به آن پایبند هستند. البته، این رسم در کشورهای همسایه نظیر عراق، ترکیه، مراکش، سوریه و عربستان نیز رایج بوده و کاربرد آن جلوگیری از چشم زخم است. در مراسم های مختلف نظیر عروسی و میهمانی های بزرگ اسپند دود کردن به عنوان یک سنت خاص انجام می شود.

علاوه بر آن، برخی از افراد معتقدند که گیاه اسپند در ضدعفونی کردن محیط نیز موثر است. در برخی از مناطق دانه های اسپند را به شکل یک چیز تزئینی در می آورند و آن را در محل مورد نظر آویزان می کنند تا به نوعی از چشم بد رهایی پیدا نمایند. به طور کلی، میتوان گفت که اسپند دود کردن از قدمت طولانی در تاریخ ایران برخوردار بوده و یک رسم جالب و جذاب است.

پشت نکردن به دیگران

یکی دیگر از سنت های اصیل ایرانی که در تهران نیز رواج دارد، پشت نکردن به دیگران است که معمولا نشانه ای از احترام به افراد و رفتار مودبانه محسوب می شود. این سنت در فرهنگ کشور ما بسیار حائز اهمیت بوده و از زمان های گذشته در میان ایرانیان وجود داشته است به طوری که می توانید در تصاویر قدیمی و نگارگری هایی که وجود دارند، رعایت این نوع خاص از آداب معاشرت را به خوبی مشاهده کنید. اگر خوب به این تصاویر نگاه نمایید، می بینید که ایرانیان در مراسم ها و مجالس خود معمولا به صورت گرد و در کنار یکدیگر می نشستند تا پشت آنها به یکدیگر نباشد و بدین طریق، به همه افرادی که در مجلس حاضر بودند، احترام گذاشته میشد.

البته، گاهی از اوقات شرایطی بوجود می آید که فرد به ناچار مجبور است پشت به دیگری بنشیند. مثلا، در تاکسی یا اتوبوس چنین شرایطی وجود دارد. معمولا این افراد به نشانه احترام از افراد دیگری که در پشت سر او نشسته اند، عذرخواهی می کنند و با جملاتی مثل ببخشید پشتم به شماست، به این افراد احترام می گذارند.

خانه تکانی

نکته مهمی که در مورد خانه تکانی وجود دارد، این است که این سنت کهن و زیبا جزو سنت های نوروزی دسته بندی می شود و علاوه بر ایران، در کشورهای همسایه نیز رواج دارد. مردم تهران مانند سایر مردم ایران در آستانه فصل بهار خانه تکانی را آغاز می کنند و با گردگیری و نظافت منزل به استقبال سال نو می روند. در واقع، هدف اصلی از این کار دور ریختن هر گونه آلودگی و کهنگی است. برخی از افراد معتقدند که سنت خانه تکانی به عنوان یک سنت پسندیده ریشه در ایران باستان دارد و براساس آن، تمیز بودن خانه برای فروهرها که روح درگذشتگان هستند، بسیار شادی بخش است.

بنابر اعتقادی که وجود دارد، فروهرها یا روح درگذشتگان در فروردین ماه به خانه های خود بر می گردند و با دیدن این آراستگی و تمیزی برای شادی اعضای خانواده و عاقبت به خیر شدن آنها دعا می کنند. قابل ذکر است بگوییم که این سنت با توجه به فلسفه جالب و جذابی که دارد، هر ساله قبل از آغاز ایام نوروز انجام می شود.

خالی برنگرداندن ظرف همسایه

در فرهنگ تهرانی سنت خاصی تحت عنوان خالی برنگرداندن ظرف همسایه وجود دارد که در آن میتوان به اهمیت روابط اجتماعی با همسایه های خود پی برد. از زمان های بسیار دور این سنت در میان ایرانیان وجود داشته و امروزه نیز در تهران و سایر شهرهای کشور همچنان پابرجاست. طبق این سنت، اگر همسایه شما غذایی بپزد و برای شما بیاورد، شما می توانید ظرف غذای او را با نقل و نبات، میوه، غذا، چند شاخه گل و چیزهای دیگر پر کنید و به او تحویل بدهید.

اگر هم تمایل دارید که هر چه بیشتر با فرهنگ و آداب و رسوم مردم تهران آشنا گردید، پیشنهاد می کنیم که سری به راهنمای سفر به تهران زده و حسابی بر سطح معلومات خود بیفزایید.