سفر به شهر فاروج؛ دروازه شرقی خراسان شمالی

فاروج در دره وسیع و دشت پیرامون رود اترک و بین رشته کوه های کپه داغ در شمال و آلاداغ در جنوب شکل گرفته است. بدلیل وجود منابع آب کافی از جمله رودخانه اترک، کشاورزی در منطقه رونق بسزایی دارد و امروزه به یکی از مراکز مهم کشت غلات، انگور، زعفران، گل محمدی و نیز تولید و عرضه آجیل تبدیل شده است. کوه شاه جهان با ارتفاع 3051 متر به عنوان بلندترین قله خراسان شمالی در جنوب شهرستان فاروج قرار دارد. ارتفاعات و دامنه های کپه داغ و آلاداغ یکی از کانون های رونق زندگی عشایری ایلات و طوایف کرمانج قهرمانلو، باشکانلو، تیتکانلو، بادلانلو و توپکانلو هستند. با ما در راهنمای سفر به شهر فاروج همراه شوید تا شما را با شماری از معروف ترین جاذبه های گردشگری فاروج آشنا کنیم.

پیشینه شهرستان

دشت فاروج از دیرباز مورد توجه جوامع انسانی بوده است. تپه باستانی یام واقع در 5 کیلومتری شهر فاروج و وجود مراکز سکونتی و قلعه های نظامی تجاری عظیم دوره اشکانی و ساسانی نظیر محوطه باستانی ویرانشهر واقع در تیتکانلو حاکی از غنای تاریخی و بویژه حضور پررونق اشکانیان و ساسانیان در پهنه دشت فاروج هستند. وجود آرامگاه بابا و بی بی و نیز گورستان تاریخی خسرویه با سنگ قبور صندوقی بسیار زیبا و پرتکلف نشانه ای از تاریخ باشکوه دوران اسلامی این خطه بشمار می آیند.

فرهنگ و هنر

تات های خسرویه، مایوان و استاد بی تردید کهن ترین ساکنان فاروج بشمار می آیند. پیشینه آنها ریشه در دوران تاریخی و شاید عصر اشکانی دارد. در خسرویه سنگ قبور صندوقی مجلل قرون میانه اسلامی سند محکمی از تاریخ دیرین تات های فاروج بشمار می روند. آقا نجفی قوچانی، اندیشمند و عارف شهیر و صاحب آثاری چون سیاحت غرب و سیاحت شرق از افتخارات خسرویه و این شهرستان و استان است. از نگاه فرهنگ سنتی و مردم شناسی، فاروج کانون پررونق و متنوع زندگی سه قوم تات، کرد و ترک هست.

فرهنگ سنتی و هنر کرمانجی و عشایری رنگ غالب شهرستان و لذا موسیقی مقامی و کشتی چوخه را باید شاخص ترین نماد فرهنگ سنتی آن دانست و کشتی گیرانی چون پهلوان بهادری (مایوان) و پهلوان رستمی تیتکانلو شهرتی در خور دارند. گود کشتی امام مرشد تیتکانلو امروزه یکی از مهمترین گودهای کشتی سنتی خراسان شمالی بشمار می رود. روستای خسرویه و استاد و سایر نقاط تات نشین کانون های مهم مذهبی تاریخی فاروج هستند و آیین های مذهبی بویژه در محرم الحرام در این مناطق بسیار پر رونق به نظر می رسند.

مکان های دیدنی فاروج

تپه باستانی یام

تپه یام بزرگترین محوطه شناسایی شده در دوره رود اترک علیا در خراسان شمالی بوده و آثار چندین هزاره استقرار از دوره پیش از تاریخ تا دوره اسلامی را در خود جای داده است. کاوش های علمی تیم باستان شناسی دانشگاه تورین ایتالیا در این مورد از معروف ترین جاذبه های گردشگری فاروج نشان دهنده شباهت فراوان فرهنگ های این منطقه با فرهنگ های پیشرفته دوره مس و سنگ و مفرغ در آسیای مرکزی هستند.

گرمابه تاریخی و موزه مردم شناسی فاروج

گرمابه یا حمام تاریخی فاروج در جنوب شرقی شهر فاروج، در خیابان شهید مقیم، کوچه حمام قرار دارد. براساس راهنمای سفر به شهر فاروج باید بدانید که این حمام تاریخی که در بین عموم به حمام اسماعیل زاده نیز معروف است، در دوره قاجار ساخته شد. آب مورد نیاز حمام از قنات جعفرآباد تامین می شده است. در سال 1340 و هنگام تعمیر حمام، نمای دیوارهای آن با نقوشی هندسی تزیین گردیده است. این بنای تاریخی ارزشمند توسط میراث فرهنگی مرمت شده و از سال 1390 به عنوان موزه مردم شناسی فاروج مورد بهره برداری قرار گرفت.

آرامگاه بابا و بی بی

آرامگاه تاریخی بابا و بی بی از دیدنی های شهرستان فاروج خراسان شمالی و آثار ارزشمند تاریخی دوره تیموری در روستای خسرویه قرار دارد. این بنا متشکل از دو اتاق در ضلع شمالی و جنوبی و یک ایوان بزرگ در ضلع شرقی است. بر روی مقبره اصلی یک صندوقچه چوبی منبت کاری شده با تزیین نقوش گیاهی و کتیبه هایی به خط ثلث قرار دارد. پوشش این آرامگاه گنبد رک با روکشی از ورق گالوانیزه هست.

مسجد جامع استاد

مسجد جامع روستای استاد واقع در مرکز روستا، از آثار تاریخی مذهبی مهم شهرستان فاروج است و از نظر تاریخی احتمالا به دوران تیموری تعلق دارد. این مسجد از نوع مساجد شبستانی ساده بوده و پلان آن به شکل مستطیل و دارای ستون های حجیم چهار ضلعی است. پوشش آن هم با گنبدهای کوچک در فاصله مابین هر چهار ستون اجرا شده است.

حمام قدیمی روستای استاد

در روستای استاد، حمام قدیمی از نمونه حمام های دوره قاجار پهلوی باقی مانده که در عمق زمین قرار گرفته و با مصالح سنگ و ساروج ساخته شده است. طرح کلی حمام از یک راهروی ورودی، یک سربینه با پلان هشت ضلعی، گرمخانه و مخازن آب تشکیل شده و حمام دارای پوششی گنبدی با نورگیرهایی برای تامین روشنایی داخل هست.

روستای خسرویه

روستای خسرویه در دامنه شمالی رشته کوه زیبای شاه جهان در فاصله 22 کیلومتری جنوب غربی فاروج، در دل دره ای زیبا و پرآب جای گرفته است. اهالی خسرویه تات هستند. خسرویه زادگاه عالم ربانی آیت الله آقا نجفی قوچانی است. در سالیان گذشته، در ابتدای روستا کمپ کوچکی شامل تعدادی آلاچیق، سکو و سرویس بهداشتی ویژه گردشگران احداث شد.

روستای استاد

روستای زیبای استاد در فاصله 17 کیلومتری جنوب غربی شهر فاروج واقع شده است. اهالی روستای تاریخی استاد تات هستند. وجود آثار قلعه ای تاریخی، مسجد جامع پانصد ساله، گورستان تاریخی، حمام عصر قاجاری و... نشانه ریشه های کهن این روستا هستند. موقعیت مناسب اقلیمی و قرارگیری در مجاورت دره ای پرآب و شکل گیری باغات سرسبز در پیرامون این روستای تاریخی، موجبات شکل گیری یک منطقه گردشگری جذاب و کم نظیر را فراهم کرده اند.

روستای اسفجیر

در فاصله 25 کیلومتری شمال شهرستان فاروج خراسان شمالی و در بخش خبوشان، روستای اسفجیر در دل کوهستانی چشم نواز واقع شده است. براساس راهنمای سفر به شهر فاروج باید بدانید که رودخانه ای روستا را به دو پاره تقسیم کرده و باغات انبوه و سرسبز آن، تفرجگاه دربند، آبشار اسفجیر و درخت چنار کهنسال جز جاذبه های اصلی روستا بشمار می روند.