برای گردشگری سواحل جنوبی چه کرده ایم؟

ایرنا/ بدنبال آخرین خبرهای واصله، این پرسش مطرح می گردد که برای گردشگری سواحل جنوبی چه کرده ایم؟

امروزه صنعت گردشگری (توریسم) پس از صنایع خودروسازی، ساختمان و مواد غذایی به عنوان چهارمین صنعت برتر جهان شناخته می شود که سهم آن در تولید ناخالص داخلی جهان بیش از بخش هایی مانند کشاورزی و مشارکتش در اشتغال از خودروسازی نیز بیشتر است. ارقامی همچون 10 درصد تولید ناخالص داخلی (10 تریلیون دلار)، تولید یک شغل از میان هر یازده شغل، صادرات 1.3 تریلیون دلاری، 0.06 درصد از صادرات جهان، رشد گردشگری بین المللی به میزان 1035 میلیون نفر و پیش بینی رشد تعداد گردشگر به میزان 1.8 میلیارد نفر در سال 2030، نشان می دهد صنعت گردشگری به یکی از بزرگترین و پررونق ترین بخشهای اقتصادی جهان تبدیل شده است.

براساس مقاله برای گردشگری سواحل جنوبی چه کرده ایم؟ باید بدانید که با فروکش پاندمی کرونا و با وجود تداوم برخی چالش های اقتصادی و ژئوپلیتیکی، بهبود بخش سفر و گردشگری طی سال 2022 با سرعت 22 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل آن ادامه یافته و به 7.7 تریلیون دلار رسیده است؛ هرچند تولید ناخالص داخلی جهانی آن هنوز 22.9 درصد کمتر از اوج خود در سال 2019 است. گزارش شورای جهانی گردشگری با اشاره به عبور ارزش بخش گردشگری از 9.5 تریلیون دلار افزوده است پس از احیای 11 میلیون شغل در سال 2021، این بخش 21.6 میلیون شغل جدید در سال 2022 ایجاد کرد و عدد بیش از 295 میلیون شغل در سراسر جهان محقق شد.

در این میان، گردشگری ساحلی و دریایی یکی از صنایع دریایی رو به رشد در جهان محسوب می شود که در بسیاری از کشورها مورد توجه ویژه قرار گرفته است؛ تورهای دریایی، ورزش ها و تفریحات آبی، غواصی و سایر سرگرمی های مرتبط با ساحل و فراساحل همگی در گردشگری دریایی قرار می گیرند. ایران نیز با دارا بودن پنج هزار و 800 کیلومتر نوار ساحلی برای هفت استان، یک کشور دریایی محسوب می شود. به همین خاطر برای استفاده از صنعت گردشگری دریایی، فراهم کردن زیرساختها و امکانات مانند ساخت شناورها و قایق های تفریحی، ساخت اسکله های تفریحی، پارکهای دریایی و زیردریایی های تفریحی در اولویت قرار دارد.

در ضلع جنوبی فلات ایران و در کرانه های جنوبی خلیج فارس، کشور امارات متحده عربی و بویژه بندر دبی امروز به یکی از جذاب ترین مقاصد گردشگران دنیا تبدیل شده است که در سال 2016 توانست به پربازدیدترین شهر توریستی دنیا تبدیل شود و در یک رقابت پرفشار، هنگ کنگ و پاریس را پشت سر بگذارد. ساخت هتل های مجهز، توسعه اماکن تفریحی و توریستی، ایجاد خطوط هوایی پیشرفته و پروازهای منظم به سراسر دنیا، ساخت جزایر مصنوعی در سواحل و برگزاری نمایشگاه اکسپو 2020 در سالهای اخیر دبی را به مقصد جذاب گردشگران جهانی تبدیل ساخته است.

به نظر می رسد سواحل عربی خلیج فارس با تعریف مناسب از موقعیت خود و نیز بکارگیری تکنولوژی و تجارت در امر گردشگری موفق عمل کرده اند. امارات متحده عربی با سرمایه گذاری در دبی توانسته کشتی های تفریحی و نیز مسافران زیادی جذب کند. امروز دبی در سواحل جنوبی خلیج فارس به کانون تعاملات جهانی در حوزه اقتصادی و فرهنگی تبدیل شده و نقش مهمی در هویت سازی و هویت دهی فرهنگی به این آبراهه بازی می کند.

براساس مقاله برای گردشگری سواحل جنوبی چه کرده ایم؟ باید بدانید که کشوری چون بحرین نیز برای جذب گردشگران از خاورمیانه و اروپا در فصل کشتیرانی تلاش فراوان کرده است. این توسعه سرمایه گذاری در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس نشان دهنده میزان درآمدزایی گردشگری دریایی و ساحلی برای این دسته از کشورها است.

کشور قطر، مخزن بزرگ گازی جهان نیز با وجود درآمد ناخالص ملی بالایی که از محل اکتشاف و صدور گاز نصیبش می شود از حوزه گردشگری غافل نمانده و با برگزاری مسابقات بزرگی مثل جام جهانی فوتبال به دنبال معرفی خود و جذب گردشگران است تا ضمن هویت یابی در عرصه جهانی به تنوع بخشی اقتصاد خود یاری رساند.

در تازه ترین تحولات سالهای اخیر، عربستان سعودی بزرگترین کشور منطقه خاورمیانه، با وجود اینکه بزرگترین صادرکننده نفت دنیا است، برنامه بلندپروازانه خود را با تمرکز بر حوزه گردشگری برای رهایی از اقتصاد نفتی تا سال 2030 آغاز کرده است. این کشور با اجرای ابر پروژه «نئوم» (NEOM) با بودجه کلان 500 میلیارد دلاری، ساخت شهری هوشمند با کربن صفر و پیشرفته در حوزه های فناوری، صنعت، انرژی و گردشگری را آغاز کرده است که در نهایت به بزرگترین کانون گردشگران در جهان تبدیل شود.

سعودی ها قصد دارند تا سال 2030 میلادی 100 میلیون بازدید کننده داشته باشند و حاضرند یک تریلیون دلار برای ایجاد یک مقصد جذاب گردشگری هزینه کنند و این پادشاهی تأمین بودجه هزاران اتاق هتل، خرید آثار هنری و تأمین مالی تولیدات سینمایی را تضمین کرده است. ساخت شهرهای جدید گردشگری ساحلی و تجهیز جزایر گردشگری ناشی از توجه جدی آنها به گردشگری به ویژه در سواحل است.

کشورهای کرانه جنوبی خلیج فارس همچون امارات متحده عربی، قطر، عمان و عربستان در حالی در حوزه گردشگری چنین پروژه هایی را دنبال می کنند که نسبت به ایران ظرفیت چندانی در زمینه تاریخی و طبیعی نداشته و ندارند. موقعیت جغرافیایی و اقلیمی ایران و سابقه تمدنی و تاریخی این سرزمین فرصتی کم نظیر را در سطح منطقه و جهان برای ایران رقم زده و زمینه های لازم برای رونق و توسعه گردشگری فراهم ساخته که اگر به درستی دریافته شود، توانایی قرارگیری در جایگاه مناسب پرجاذبه گردشگری در سطح آسیا و جهان را خواهد داشت.

ایران از لحاظ ابنیه و آثار تاریخی، جزو 10 کشور نخست دنیا است که از این نظر هیچ یک از همسایگان از چنین ویژگی برخوردار نیستند و از لحاظ جاذبه های اکوتوریستی نیز میان 10 کشور برتر دنیا قرار دارد که جایگاه بسیار ممتازی است و از این لحاظ نیز موقعیت بی نظیری در منطقه خاورمیانه دارد.

دریا و سواحل جنوبی ایران از دهانه اروندرود تا خلیج گواتر در چابهار در طول تاریخ بنا به شرایط و موقعیت طبیعی مناسب، کوههای مرتفع در نزدیک سواحل، وجود اقلیم بهتر همراه با بارندگی بیشتر نسبت به کرانه های جنوبی و جلگه های مناسب کشاورزی همواره پذیرای جمعیت و مهاجر بیشتری بوده است و بنادر و جزایر ایرانی در طول تاریخ معمورتر و معروف تر بوده اند و همواره کانون تمرکز و تجمع بازرگانان و مسافران.

کشورهای جنوبی خلیج فارس در حال حاضر از موقعیت جغرافیایی خود استفاده بهتری می کنند و با توسعه زیرساختهای لازم، سواحلشان را به طور گسترده ای در خدمت صنعت گردشگری درآورده اند و سالیانه میزبان میلیون ها گردشگری هستند که مبلغ بالایی از درآمد ارزی را عاید این کشورها ساخته است؛ در حالی که در طول سواحل طولانی و بسیار دیدنی ایران به جرات میتوان گفت که هیچ پروژه بزرگ گردشگری وجود ندارد و به غیراز جزیره زیبای کیش و تا حدودی جزیره قشم و هرمز، در دیگر مناطق ساحلی هیچ کار بزرگ و در سطح ملی و جهانی دیده نمی شود.

با مقایسه زیرساختها و امکانات دو سوی کرانه خلیج فارس، تفاوت مشهودی دیده می شود. در حالی که دبی، دوحه و دیگر شهرهای ساحل جنوبی، هتل ها، امکانات، جزایر مصنوعی و سایر خدمات رفاهی هر گردشگری را مجذوب و مسحور خودش می کند، در سواحل ما امکانات چندانی دیده نمی شود و انبوه گردشگران داخلی نیز که به دیدن سواحل و مناطق دیدنی جنوب می روند، سرپناهی جز چادرهای مسافرتی و احیانا پارکهای ساحلی ناموزون و بی امکانات ندارند.

هر ساله و در فصول زمستان و اوایل بهار میلیون ها گردشگر داخلی عازم شهرهای ساحلی جنوب می شوند در حالی که کمترین امکانات رفاهی و تفریحی موجود نیست و تنها دلخوشی آنان آب تنی در آبهای مواج و آبی خلیج نیلگون فارس و خرید برخی اجناس قاچاق خارجی است.

سواحل و مناطق جنوبی ایران با جذابیت و ویژگی های بی نظیر خود تاکنون بیش از اینکه به چشم توریستی دیده شوند به عنوان منبع انرژی دیده شده اند و توان های محیطی و تاریخی آن در توسعه گردشگری جز در موارد محدودی دیده نشده است؛ بنابراین لازم است مسئولان با اجرای پروژه های بزرگ توریستی در طول سواحل، هم به گسترش و توسعه امکانات در این مناطق یاری رسانند و هم با جذب گردشگران، رونق و توسعه درآمدهای غیرنفتی کشور را تحقق بخشند.

فراهم شدن زیرساختهای گردشگری و اقامتی سواحل و جزایر و گسترش و توسعه اقامتگاه های بومگردی و ایجاد هتلها، هم باعث شکل گیری یک حوزه اشتغال ارزشمند و پایدار در منطقه خواهد بود که از پدیده گسترده قاچاق در این مناطق جلوگیری خواهد کرد و همزمان با ایجاد زیرساختهای مختلف، نظیر جاده و شبکه حمل و نقل و ایجاد تسهیلات برای گردشگران، رشد اقتصادی کشور افزایش و کیفیت زندگی سکنه بومی ارتقا خواهد یافت و از سوی دیگر، رشد و شکوفایی گردشگری، زمینه افزایش اطلاعات و آگاهی اجتماعی ساکنان، حفظ محیط زیست و میراث طبیعی کشور و همچنین ارزآوری و اشتغال زایی را فراهم می آورد.

نویسنده: مهدی احمدی