بررسی تشکیل فهرست معیارهای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در ایران

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، بررسی تشکیل فهرست معیارهای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در ایران صورت گرفت.

دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان « گزارش نظارتی بر تشکیل فهرست آثار واجد ارزش و معیارهای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی و ارائه بسته تقنین» آورد که فرآیند ثبت و تهیه فهرست از آثار ملی به موجب «قانون راجع به حفظ آثار ملی» مصوب سال 1309 آغاز شد اما به واسطه نیازهای اجرایی این حوزه دو دستورالعمل «تعیین آثار واجد ارزش تاریخی فرهنگی» و «معیارهای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول» در سالهای 1398 و 1399 ابلاغ شد.

بررسی ها نشان می دهد دستورالعمل های مذکور موجب شکل گیری فهرست ثانویه ای شده اند که دارای حمایت های قانونی نیستند، ظرفیت ایجاد فساد دارند، به تپه و محوطه ها زیان زده اند و لازم است تا ابعاد و حدود آن مورد بررسی قرار گیرد.

این گزارش بیان می کند که بکارگیری عبارت واجد ارزش برای فهرست دوم ثبت آثار، به جهت آنکه تمامی آثار ملی دارای ارزش هستند، نامناسب ارزیابی می شود. تپه و محوطه های شاخص در حالی که به موجب ارزش فرهنگی تاریخی باید ثبت ملی شوند، اما در تعریف آثار واجد ارزش، کاندیدای ثبت در فهرست دوم قرار گرفته و فاقد حمایت های قانونی خواهند بود. فقدان معیار و ملاک برای طبقه بندی و ارزش گذاری موجب شده تا معیارهای ثبت، فرصت مناسبی برای دسته بندی آثار فراهم نکند و در این حوزه به ابهامات بیفزاید.

این گزارش ادامه می دهد که درخصوص طرح های مرمت، بهسازی و حفاظت میراث فرهنگی آثار واجد ارزش اقدام عملی و قانونی صورت نگرفته است و این حوزه در خطر قرار دارد. نظرات فردی و غلبه شورا، تکیه بر مدیران استانی و بی توجهی به نظرات کارشناسی و جلب رضایت مقامات بالادستی، فرآیند ثبت و درج در فهرست آثار ملی و یا آثار واجد ارزش را با مشکل روبرو کرده است.

این گزارش مطرح می کند که در راستای رفع ابهام از دو دستورالعمل بررسی شده لازم است تا پیش نویس قانونی برای طبقه بندی ثبت آثار صورت گیرد. این فهرست می تواند در سه طبقه بندی جداگانه تعریف گشته و براساس معیارهایی چون قدمت، جایگاه، در خطر تخریب قرار داشتن، جایگاه ملی و منطقه ای و...و با تاکید بر بخش بندی های مربوط به تپه و محوطه و بنا ارائه شود.