نگاهی به سفرنامه ریلی از تهران تا کربلا

خبرگزاری مهر/ این خبر پیرامون نگاهی به سفرنامه ریلی از تهران تا کربلا برای شما مخاطبان گرامی نوشته شده است.

راه اندازی قطار تهران کربلا برای خیلی از مشتاقان عتبات عالیات، خبر خوشی بود که امسال از سوی شرکت راه آهن اعلام شد چون سفر با قطار سختی های اتوبوس و گرانی هواپیما را ندارد.

چند باری از سوی شرکت راه آهن کلیاتی درباره این قطار اعلام شد اما اطلاعات در این باره محدود به مصاحبه های متولیان راه آهن درباره زمان راه اندازی قطار بود و هیچ تصویر و گزارشی از کیفیت سفر ریلی به کربلا وجود نداشت، اینکه چه امکاناتی در انتظار زائران هست، چه کاستی هایی وجود دارد و خیلی سوال های دیگر. همین شد که عزمم را برای رفتن به این سفر زمینی جزم کردم تا ببینم سفر ریلی چطور انجام می شود و پاسخگوی خیلی از افرادی باشم که می خواهند از این قطار برای سفر زیارتی به عتبات استفاده کنند.

سفر با قطار برای برخی ممکن است سخت باشد اما خیلی از افراد هم آن را به اتوبوس ترجیح می دهند. داشتن تختی برای استراحت و خواب شب، محلی برای غذا خوردن و سرویس بهداشتی مهمترین مولفه هایی است که مسافران اتوبوس را به سمت قطار سوق می دهد حتی اگر زمان رسیدن تا مقصد طولانی باشد.

پرواز مستقیم از تهران به کربلا و برعکس وجود ندارد و باید برای رفتن به کربلا سوار هواپیمای نجف شد و یک ساعت بعد از نجف با تاکسی به کربلا رسید. در حال حاضر شرکتهای هوایی پروازهای نجف را از حدود 4 تا 6 میلیون تومان برای یک مسیر می فروشند تا زمان ایام اربعین که این رقم بالاتر هم می رود.

مسیری 30 ساعته در انتظار مسافران

برای رفتن به سفر ریلی کربلا، تنها اطلاعاتی که توانستم درباره قطار تهران کربلا بدست بیاورم، از صحبت های میعاد صالحی مدیر عامل شرکت راه آهن بود که می گفت: این قطار به صورت ترکیبی از تهران تا شلمچه با قطار چهار ستاره، سپس طی مسیر 30 کیلومتری با اتوبوس از شلمچه تا بصره و بعد با قطار عراقی از بصره تا کربلا هر هفته شنبه ها حرکت می کند.

این قطار 18 ساعت در خاک ایران خواهد بود. مدت 2 ساعت برای تشریفات گذرنامه زمان لازم است سپس زوار 30 کیلومتر را با اتوبوس تا بصره طی می کنند، بعد از آن به مدت هشت ساعت در قطار بصره تا کربلا خواهند بود.

محل پرداخت عوارض خروج از کشور

با احتساب صحبت های صالحی باید حدود 30 ساعت در راه باشم. نگاهی به تقویم کردم. شنبه ها تنها انتخابم برای این سفر ریلی بود. سری به سایت راه آهن زدم. بلیت قطار بسته به کیفیتش از یک میلیون و 750 هزار تومان تا یک میلیون و 200 هزار تومان متغیر بود. منتها تخفیف زده و این نرخ را حدود 200 هزار تومانی کاهش داده بود.

قطاری که با این حدود قیمت در نظر گرفته شده بن ریل چهار ستاره است که در سایت راه آهن نوشته؛ صندلی های آن، دارای شرایط متفاوتی است. آنچه از این وبسایت برداشت کردم این بود که قطار ایران 4 تخته است و قطار عراقی، دو تخته، چهار تخته، اتوبوسی ویژه و اتوبوسی است و ساعت 11 و 40 دقیقه از تهران حرکت خواهد کرد.

عوارض خروج از کشور را به صورت آنلاین پرداخت کردم تا در مرز، با ازدحام جمعیت معطل نمانم. زائران عتبات برای بار اول 12 هزار و 500 تومان و بار دوم و سوم باید 15 هزار تومان عوارض بدهند.

جابجایی با چمدان های سفر یک هفته ای

چمدانم را بستم و تلاش کردم سبک باشد چون طبق گفته رئیس راه آهن؛ قطار یک سره تا کربلا نمی رفت و باید در چند مقصد جابجا می شدیم. با راه آهن تماس گرفتم و مطمئن شدم قرار نیست روی بلیت، غذا هم داده شود به همین دلیل برای سه وعده، غذاهای سرد بردم که بتوانم در فضای داخل کوپه قطار استفاده کنم. در سایت اعلام کرده بودند این قطار چهار ستاره است یعنی حداقل از نظر نظافت و تمیزی در حد عالی است ولی خب!

به ایستگاه راه آهن رفتم زودتر از زمان های دیگری که به سفرهای داخلی می رفتم. خط 11 قطار تهران کربلا با پرچم و ازدحام جمعیت مواجه بود. بلیت را از روی گوشی همراه نشان دادم و با سلام و صلوات همراهان هدایت شدم به سمت قطار کربلا.

قطاری که 4 ستاره حمل می کرد

کوپه قطار هیچ فرقی با قطارهای دیگر بین شهری که تا کنون بارها سوار شده بودم، نداشت جز اینکه آثاری از خوراکی های خورده شده مسافران قبلی در قطار مانده بود!

به کوپه چهار تخته من، سه مسافر دیگر هم وارد شدند. بارشان زیاد بود. داخل کوپه جا نمیشد. چمدان ها را بیرون گذاشتند و هر مسافری که رد میشد آن را داخل می کشاندند تا مسافر عبور کند! نفسی تازه کردند و تصمیم گرفتند چمدان ها را جابجا کنند. یکی از آنها وقتی قطار راه افتاد درخواست کرد به دلیل بزرگی چمدانش، به کوپه دیگری که تنها دو نفر در آن نشسته بودند، برود. رئیس قطار موافقت کرد.

عذرا احدی و نجمه دوستش همسفرانم تا کربلا بودند. آنها به همراه 5 نفر دیگر که از تبریز بلیت کربلا را خریده بودند؛ شب قبل را در قطار گذارنده بودند و ساعت 7 صبح به تهران رسیده و از ایستگاه بیرون نیامدند تا ساعت 11 صبح که دوباره سوار قطار تهران کربلا شوند. آنها قصد داشتند یک هفته در کربلا و نجف اقامت کنند بنابراین بارشان زیاد بود.

گمرک ایران و عراق

خانم احدی پیرامون نگاهی به سفرنامه ریلی از تهران تا کربلا میگفت: فکر می کردم مثل قطارهای ترکیه، بارمان را در تهران تحویل می گیرند و در کربلا بر می گردانند. من نمی دانستم باز هم باید قطار عوض کنیم. با این حجم بار کجا بخوابیم و چطور آنها را جابجا کنیم. مسافران این قطار حداقل یک هفته در عراق می مانند بنابراین وسایلشان کم نیست. بهتر بود چمدان ها را در توشه قطار نگه می داشتند.

درست میگفت. مسافرانی که در ایستگاه قم وارد قطار شدند نیز همین بساط را داشتند. آنها با کاروان آمده بودند و بارشان زیاد بود و می خواستند شنبه هفته دیگر با همین قطار برگردند. کاروان دیگری از قوچان آمده بود. یک گروه از پاکستانی ها هم در کوپه های قطار به همراه تعدادی عراقی حضور داشتند. اما بیشتر مسافران قطار در این مسیر خانم هایی بودند که یا با دوستانشان یا با گروه و کاروان مشرف شده بودند.

قطار حرکت کرد و مسافران جابجا شده بودند. در ساعت هایی از روز صدای روضه و نوحه خوانی شنیده می شد گاهی صدای خنده و صحبت های تلفنی بیرون از کوپه های قطار. دوستی هایی که با چندین ساعت همسفری شکل می گرفت و تبادل غذا و بوی خوراکی های مختلف از هر کوپه به مشام می رسید.

برای بررسی وضعیت قطار، سری به کوپه ها زدم. مهماندار می گفت نمی دانم این مسافران به کربلا می روند یا نه. برای ما، همان مسافران شلمچه هستند. ما آنها را تا خوزستان همراهی می کنیم و بر می گردیم. مثل همیشه.

مسافران بلیت قطار تهران به کربلا را به قیمت یکسانی خریده بودند جز آنها که از قوچان آمدند و قرار بود قطار عراقی آنها اتوبوسی باشد. صدای آقای تات رئیس کاروان شنیده میشد که در رستوران دور گرفته بود. به سر مهماندار اعتراض می کرد که چرا قطار چهار ستاره نیست و به من گفته نشده غذا روی بلیت قطار نیست. حالا باید چطور غذای 70 نفر را تأمین کنم؟

دلگرمی خادمان قطار کربلا

بعدازظهر شده بود که چهار نفر به هر کوپه ای سر زدند و گفتند از خادمان سفر ریلی به کربلا هستند. به هر کوپه بسته ای شامل تنقلات، یک چفیه، آب معدنی و دستمال دادند تا مسافران از آن در قطار عراقی استفاده کنند. آقای ثقفی یکی از خادمان اطمینان خاطر می داد که تا پایان سفر و تا زمان رسیدن به کربلای معلی، همراه همه زائران هستند تا کسی از سفر جا نماند.

او توضیح می داد که پس از پیاده شدن از قطار در شلمچه، نگاهی دقیق تر به داخل کوپه انداخته شود تا چیزی جا نماند. در مدتی که افراد داخل کوپه هستند، مدارکشان را در دسترس نگه دارند تا هنگام بررسی دچار مشکل نشوند. همگی یک جا جمع شوند و کسی پراکنده نشود.

کشیدن بار توسط زائران در فاصله قطار تا گمرک

ثقفی پیرامون نگاهی به سفرنامه ریلی از تهران تا کربلا گفت که جای نگرانی نیست و بلیت قطار عراقی را در گمرک به همه مسافران می دهد. حتی اگر مسافری، جایی برای ماندن نداشته باشد، می تواند اقامتگاه هایی را به آنها معرفی کند. بنابراین هر ساعتی از شبانه روز کسی مشکلی یا سوالی داشت می تواند به کوپه آنها مراجعه کند. در نهایت هم آرزوی خیر می کرد و به کوپه های دیگر می رفت.

ساعت 8 صبح روز بعد یعنی بعد از حدود 20 ساعت به شلمچه رسیدیم. دوباره همان چمدان ها و وسایل از قطار بیرون آمد. این بار باید فاصله ای 500 متری از قطار تا ورودی گمرک شلمچه را طی می کردیم.

جوانترها تلاش می کردند باربر یا چرخ پیدا کنند. اما گفتند باید تا ورودی گمرک برویم. بنابراین هر کسی بار خودش را جلوتر می برد گوشه ای می گذاشت و به سالمندانی که نمی توانستند چمدان ها را بکشند، کمک می کرد تا جلوتر بیایند.

بالاخره به ورودی گمرک رسیدیم و توانستیم چمدان ها را به قیمت 50 هزار تومان روی چرخ بگذاریم. همین جا افرادی بودند که فریاد می زدند، هر دینار را به قیمت 35 هزار تومان می فروشند. پاسپورت را نشان دادیم و وارد محوطه گمرک شدیم.

زائرانی که عوارض پرداخت نکرده بودند در صف ماندند و بقیه رفتند تا از آقای ثقفی و خادمان دیگر، بلیت قطار عراقی را بگیرند. اسمشان که خوانده میشد در صف کنترل گذرنامه می ایستادند. اینجا دیگر نمیشد چرخ را به داخل برد. چون راهی که برای ورود باز کرده بودند باریک بود و چرخ رد نمیشد.

از شلمچه تا بصره با اتوبوس

بقیه افراد وارد خاک عراق شدند و مهر ورود در پاسپورتشان زده شد. معطل ماندیم تا به سمت اتوبوس هایی که قرار بود ما را 40 دقیقه ای به بصره برساند، برویم. با همراهی خادمان به سمت اتوبوس ها رفتیم و چمدان ها را غیر از صندوق اتوبوس، بین صندلی ها هم جا دادیم. مسافران قوچانی کلافه بودند از اینکه صبحانه نخوردند و کسی به آنها یک لیوان آب هم نداده و از بس سرویس بهداشتی گمرک کثیف بوده نتوانسته بودند از آن استفاده کنند.

معطلی زیاد ما در اینجا به دلیل جا ماندن مسافران پاکستانی بود که عراق به آنها ویزا نمی داد و یک نفر که تاریخ گذرنامه اش تمام شده و اجازه ورود نداشت و دو نفر که مهر ورود در پاسپورتشان زده نشده بود.

ساعت یک ربع به 11 صبح از شلمچه به بصره راه افتادیم. زمان در عراق نیم ساعت عقب تر از ایران بود. پیام هایی گرفتیم که نشان می داد وارد حوزه رومینگ شده ایم و باید ساعت محلی را مدنظر قرار دهیم.

ساعت 11 و 20 دقیقه به ایستگاه راه آهن بصره وارد شدیم. تمام چمدان ها، کوله پشتی و ساک ها را پشت سر هم جلوی پلیس های عراقی در یک خط صاف گذاشتیم و عقب تر منتظر ماندیم. سگی تربیت شده، تمام ساک ها را بو کشید. چند بار این کار تکرار شد و رفت. ظهر شد. برخی از افراد همان کنار قطار جانماز پهن کرده و نماز خواندند.

سفر با قطار عراقی طولانی تر شد

ساعت 12 و 30 دقیقه وارد قطاری که منتظرمان بود شدیم. کسی نمی دانست کجا بنشیند و در کدام کوپه برود چون واگن ها و صندلی های قطار عراقی شماره نداشتند. قطار عراقی چهار تخته و برخی از کوپه های آن دو تخته بود اما خیلی از کوپه های دو تخته بسته بود و باز نمی شدند.

بنابراین هر کسی هر جایی که می توانست می نشست بدون آنکه مشخص باشد کجا باید برود حتی آن کسی که پول کوپه دو تخته را داده بود مجبور شد در کوپه چهار تخته برود چون جای دیگری پیدا نمی کرد.

کوپه دو تخته قطار عراقی

به نظر می رسید قطار عراقی جدید باشد کوپه دو نفره ای که من در واگن آخر پیدا کردم دارای دو تخت روی هم، تلویزیون، روشویی، آینه، کمد و چوب لباسی و جای چمدان بود. اما هیچکدام کار نمی کرد.

آبی از روشویی نمی آمد. یخچال و تلویزیون خاموش بودند. در کمد بسته نمی شد و برای خودش تاب می خورد گاهی محکم به در ورودی می خورد و تلاش های من برای بسته نگه داشتن آن بی فایده بود!

از کنار کوپه ها که رد می شدم، بوی الکل می آمد. بعضی از زائران با دستمال و الکل در و دیوار کوپه را پاک می کردند و برخی الکل روی صندلی ها می زدند تا بتوانند بنشینند. نمناک بودن برخی از صندلی ها موجب شده بود، تعدادی از کوپه ها خالی بماند و کسی داخل نرود.

صندلی واگن اتوبوسی قطار عراقی

روکش قرمز صندلی ها، به رنگ سیاه درآمده بود. در کوپه های چهار تخته جز صندلی چیز دیگری نبود و مسافران برای رفتن به تخت بالایی، نردبان نداشتند و در طول مدت سفر، هیچ ملافه ای به زائران داده نشد. در ساعاتی از سفر، آب سرویس های بهداشتی قطع شد. درب سرویس های بهداشتی بسته نمی شد. بوی نامطبوع، مسافران را کلافه کرده بود.

آب جوش و آب آشامیدنی تا ساعت های طولانی وجود نداشت. اعتراض زائران منجر به آن شد که عده ای بتوانند از آشپزخانه تعطیل قطار استفاده کنند. رئیس کاروان قوچانی توانست غذای کاروان را گرم کند. زائران به او انتقاد کردند که در وضعیت مناسب و بهداشتی قرار ندارند و غذای داده شده را از روی اجبار می خورند.

یک تکه مرغ آب پز با سیب زمینی با پوست و یک نان لواش غذای آنها بود. هر کدام دو پرتقال و یک سیب هم گرفتند و به واگن اتوبوسی رفتند. واگن اتوبوسی این قطار از اتوبوس های بین راهی دهه 60 تهران قم هم کثیف تر بود. بعضی از زائران دلشان نمی آمد روی صندلی ها بنشینند بنابراین فضای رستوران را اشغال کردند.

اعتراض به رئیس قطار

رئیس قطار پیرمردی عراقی بود که به مسافران معترض به زبان عربی توضیح می داد و یک نفر برای آنها ترجمه میکرد و می گفت تنها وظیفه اش رساندن این قطار به مقصد است و تمیز کردن قطار کار شرکت دیگری است اما چون بودجه نگرفته اند مدتهاست قطار را تمیز نکرده اند و او بی تقصیر است!

طبق برنامه قطار باید ساعت 18 به کربلا می رسیدیم. نقشه را از روی موبایل نگاه کردم هنوز در المهاویل بودیم. قطار 40 دقیقه در چند قدمی ایستگاه متوقف مانده بود. مأموران قطار در حال رفت و آمد بودند و با بی سیم کسی را صدا می زدند. بیرون آمدم یکی از زائران که با مسئولان قطار، به زبان عربی صحبت میکرد گفت: لوکوموتیوران خارج از برنامه بدون هماهنگی با مدیر قطار به بیرون از کابین رفته است. الان مشکل حل می شود. عراقی ها زیاد از قطار استفاده نمی کنند به همین دلیل مقید به زمان بندی و استفاده درست از قطار هم نیستند.

قرار بود قطار عراقی 8 ساعته ما را از بصره به کربلا برساند اما سفرمان 12 ساعت طول کشیده بود تعدادی از مسافرانی که متوجه شده بودند، خبرنگار هستم می گفتند بلیت قطار برگشت را استرداد کردند تا با هواپیما یا اتوبوس برگردند.

عادل افشاری پور، داوطلب هلال احمر و از مسافران ایرانی عراقی به من پیرامون نگاهی به سفرنامه ریلی از تهران تا کربلا می گفت: مطالبه مسافران از مسئولان قطار عراقی موجب خواهد شد، امکانات بهتری در اختیار مسافران قرار گیرد. باید این قطار آنقدر برود و بیاید تا مشکلاتش حل شود.

ساعت 23 و 20 دقیقه شب، یعنی فردای روزی که از تهران حرکت کرده بودیم به ایستگاه قطار کربلا در 8 کیلومتری بین الحرمین رسیدیم. باز هم چمدان ها و همه وسایل را بیرون گذاشتیم تا سگها آنها را بگردند. مسافران کاروان سوار خودروهایی که در انتظارشان بود شدند. زائرانی که دو روز اخیر را با هم گذرانده بودند، از هم حلالیت می گرفتند و التماس دعا داشتند.

به آن طرف خیابان رفتم و به همراه سه نفر دیگر سوار تاکسی شدیم و نفری یک و نیم دینار تا بین الحرمین دادیم. هنوز وسایلم را در اتاق نگذاشته بودم که حاج عباس گنجی میزبانم با کیک و شکلات به استقبال آمد. دیدن گنبد حضرت اباالفضل (ع) و امام حسین (ع) خستگی سختی های سفر را از یادم برد.