آیا سخنان رئیس جمهور درباره افزایش گردشگران خارجی اشتباه بود؟

ایرنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست رسیده، این پرسش مطرح می گردد که آیا سخنان رئیس جمهور درباره افزایش گردشگران خارجی اشتباه بود؟

کاهش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی برای اداره امور جاری یکی از سیاست های بالادستی نظام جمهوری اسلامی است که همواره از سوی رهبر معظم انقلاب در برنامه های توسعه کشور مورد تأکید قرار گرفته است.
این مساله در حدود 30 ماه گذشته از دوران دولت سیزدهم یکی از راهبردهای اصلی سیاست های اقتصادی دولت مردمی در طرح های مختلف از جمله بودجه ریزی کشور بوده است.

از جمله راهکارهای اصلی ارائه شده از سوی کارشناسان برای کاهش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی میتوان به افزایش درآمدهای مالیاتی، افزایش ارزش افزوده کالاها و خدمات صادراتی، افزایش بهره وری و کاهش هزینه های غیر ضروری اشاره کرد. همچنین با توجه به ظرفیت های کشور در حوزه های مختلف گردشگری، جذب گردشگر خارجی نیز می تواند درآمد قابل توجهی برای کشور به همراه داشته باشد.

بررسی تعداد گردشگران ورودی به کشور در 30 ماه گذشته بیانگر افزایش این اعداد در دولت سیزدهم است. در همین رابطه رئیس جمهور در آیین افتتاح هفدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری و صنایع وابسته گفت: «تأکید بسیار کشورهای مختلف نسبت به توسعه و فعال شدن گردشگری برای این است که گردشگری پیشران و شتاب دهنده اقتصادی است. جمهوری اسلامی ایران دارای میراثی گرانقدر تمدنی و طبیعت چهار فصل زیباست که ظرفیت های بسیاری برای گردشگری دارد؛ گردشگری طبیعی، فرهنگی و نگاه به این تمدن کهن و میراث گرانقدر بسیار اهمیت دارد. در سال جاری شاهد افزایش 50 درصدی تعداد گردشگران در کشور بودیم.»

اما یک پایگاه خبری در گزارشی با تیتر «آمار جدید رئیسی اشتباه از آب درآمد/ تغییر واقعی تعداد گردشگران چقدر است؟» و با استناد به آمارهای بین المللی و اظهارات «حرمت الله رفیعی» رئیس انجمن دفاتر مسافرت هواپیمایی و جهانگردی آمار ارائه شده از سوی رئیس جمهور را اشتباه دانست اما ماجرا از چه قرار است؟

این پایگاه خبری به نقل از رفیعی نوشت: برداشت من این بوده که آقای رئیسی میخواسته بگوید تعداد گردشگران ما 50 درصد افزایش خواهد داشت؛ ما افزایش 50 درصدی گردشگر نداشتیم. 50 درصد یعنی اینکه سال گذشته حدود پنج میلیون گردشگر داشتیم و حالا امسال حدود 10 میلیون نفر شده باشند که چنین چیزی نداریم.»

همچنین در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «گزارش سازمان جهانی گردشگری نشان می دهد که ایران در سال 2022 حدود 4.1 میلیون نفر گردشگر خارجی داشت. همچنین در سه ماه نخست سال 2023 نیز حدود 870 هزار گردشگر به ایران وارد شد.»

برای روشن شدن موضوع پیش از پاسخ به استدلال های مورد اشاره این پایگاه خبری، آمارهای ارائه شده از سوی مسئولان و نهادهای بین المللی در خصوص تعداد گردشگر خارجی را مورد بررسی قرار می دهیم. متأسفانه آمار رسمی و دقیقی در خصوص تعداد گردشگران خارجی حوزه های مختلف اعم از سیاحت و تفریح، زیارت، بهداشت و درمان از سوی مرکز آمار منتشر نمی شود و فقط در گزارشی با عنوان «وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران»، تعداد بازدید کنندگان خارجی از موزه ها و اماکن فرهنگی و تاریخی کشور اعلام می شود.

آخرین گزارش این نهاد آماری به بهار 1402 مربوط است که اطلاعات آن در خصوص تعداد گردشگران خارجی تا پایان پاییز 1401 بروزرسانی شده و نمیتوان به آن استناد کرد. براساس آخرین اطلاعات موجود در تارنمای سازمان جهانی گردشگری (www.unwto.org) تعداد 1286 میلیون گردشگر تا پایان ماه یازدهم سال 2023 میلادی (9 آذر) به کشورهای مختلف جهان سفر کرده اند؛ از این میزان مقصد حدود 5 میلیون و 300 هزار نفر ایران بوده است.

این آمار نشان می دهد مسافرانی که در سال گذشته میلادی مقصد سفرشان ایران بوده است، 43 درصد افزایش داشت اما همچنان با سالهای پیش از همه گیری کرونا فاصله زیادی دارد. با این وجود میزان افزایش گردشگران خارجی ایران در سال 2023، از میانگین جهانی آن که رشدی 33 درصدی نسبت به سال 2022 داشته، بیشتر است.

اگر براساس اطلاعات سازمان جهانی گردشگری، تعداد گردشگران خارجی ایران که براساس ماه به ثبت رسیده را از ابتدای فروردین تا پایان آبان امسال در نظر بگیریم، به عبارتی هشت ماه امسال را با 8 ماه پارسال مقایسه کنیم، نتایج به شکل زیر خواهد بود.

براساس اعداد و ارقام اعلام شده، تعداد گردشگران خارجی ایران در 8 ماه سال 1402 نسبت به مدت مشابه پارسال رشد 48 درصدی داشته است.

نهادهای داخلی به طور منظم آمار دقیقی از میزان گردشگران خارجی در ایران را منتشر نمی کنند و برای آگاهی از این موضوع باید آمار و اطلاعات را در اظهارات مسئولان حوزه گردشگری جست و جو کرد. در همین رابطه به تازگی «علی اصغر شالبافیان» معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی گفت «در 10 ماه نخست امسال پنج میلیون و 400 هزار گردشگر خارجی به ایران سفر کردند که نسبت به دوره مشابه سال قبل 52 درصد افزایش داشته است.»

براساس آنچه گفته شد، آمارهای بین المللی بیانگر افزایش 43 درصدی گردشگران در سال گذشته میلادی و رشد 48 درصدی در 8 ماه نخست امسال دارد. علاوه بر این، اظهارات مسئولان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری بیانگر رشد 52 درصدی مسافران خارجی تا پایان دی سال جاری دارد؛ بنابراین اعداد و ارقام اعلام شده از سوی رئیس جمهور درست است.

اما در مورد دلایل «تجارت نیوز» برای زیرسؤال بردن آمار ارائه شده از سوی رئیس جمهور باید به این نکته اشاره کرد که رئیس انجمن دفاتر مسافرت هواپیمایی و جهانگردی ایران افزایش 50 درصدی تعداد گردشگران خارجی را معادل افزایش 5 میلیون نفر به 10 میلیون نفر میداند؛ در صورتی که با یک عملیات ساده ریاضی مشخص می شود، وی در مثال خود افزایشی 100 درصدی را در نظر گرفته است.

از طرفی این پایگاه خبری، بدون مقایسه میزان گردشگران ورودی در دو سال اخیر، در خصوص ارائه آمار بین المللی فقط آمار سه ماه نخست سال 2023 را بیان کرده و از آن نتیجه گرفته که افزایش 50 درصدی تعداد گردشگران خارجی ایران نادرست است.

بی تردید ایران تا به امروز نتوانسته به بهترین شکل ممکن از جاذبه های گردشگری خود بهره ببرد اما این امر دلیلی بر زیر سؤال بردن اقدامات دولت و همچنین آمارهای رسمی اعلام شده نیست.