عقربه های ساعت های عمارت بلدیه رشت از کار افتاده اند

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، عقربه های ساعت های عمارت بلدیه رشت از کار افتاده اند.

وقتی زمان متوقف می شود، انگار زندگی پیش نمی رود. هر روز تکراری است، همانند عقربه های ساعت که هر روز در یک مسیر تکراری به دور خود می گردد. حالا اما ساعت بزرگ شهر رشت از کار افتاده و گویی زمان در این شهر متوقف شده است.

درست از روزی که حصارهای فلزی دور عمارت بلدیه رشت کشیده شد، دیگر کسی صدای دنگ دنگ چهار ساعت برج بلدیه را نشنیده است. فاز نخست پروژه مرمت عمارت بلدیه از سال گذشته آغاز شده و فاز دوم نیز از مهر کلید خورده است.

مردم رشت عمارت زیبا و تاریخی بلدیه را با برج ساعت آن می شناسند و اگر کسی بخواهد آدرس بدهد، می گوید: برج ساعت و کمتر کسی با نام کاملاش یعنی عمارت بلدیه، خطابش می کند. برج ساعت حدود یکصد سال است که به عنوان مهمترین نماد شهر رشت شناخته می شود.

یکصد سال از ساخت عمارت بلدیه رشت می گذرد. عمارت باشکوهی که حالا جزء بناهای میراثی کشور است و از نیمه دوم امسال فاز دوم مرمت آن نیز از سوی سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری رشت در حال اجراست.

عمارت شهرداری رشت با برج ساعت معروف آن هر بیینده ای را مجذوب می کند. ایجاد برج های ساعت در بسیاری از شهرهای کشور در اوایل این قرن نمادی از تجددخواهی بود تا اهمیت وقت و زمان را برای توسعه یادآور شود.

اگرچه عمارت بلدیه رشت از ابتدا دارای برج بود، ولی برج بلدیه ابتدا برج دیده بانی کاربری داشت و در زمان ساخت ساعتی بر بالای برج وجود نداشت. برج دیده بانی عمارت بلدیه رشت سه سال پس از تاسیس تبدیل به برج ساعت شد. ساعتهای قرار گرفته در بالای برج بلدیه رشت به نحوی بود که بسیاری از شهروندان می توانستند زمان را با آن بسنجند، زیرا در گذشته تا این اندازه ساختمان ها بلند مرتبه سازی نشده بود و از چهار جهت میشد، برج ساعت و عقربه های بزرگ چهار ساعت را در چهار جهت اصلی دید. این ساعتها حدود 97 سال حرکت کرد و با گردش هر 60 دقیقه عقربه های دقیقه شمار آهنگ زیبایی را می نواخت تا از دست رفتن زمان را یادآور شود.

حالا مدتی است صدای دنگ دنگ زنگ ساعتهای برج بلدیه شنیده نمی شود. انگار سرعت تغییرات در جامعه ای که در حال پوست اندازی است، موجب شده مردم متوجه از کار افتادن عقربه ساعت های برج بلدیه نشوند.

آنچه امروز درباره مجموعه بناهای تاریخی میدان شهرداری رشت می دانیم، محدود به اطلاعات پراکنده ای است که به صورت خبر احداث و یا افتتاح آنها در معدود روزنامه های یومیه چاپ رشت آن زمان درج شده و بیش از آن مستندات قابل اتکایی در دست نیست.

مهندس روبرت واهانیان، پژوهشگر تاریخ رشت در این باره می گوید: «کلنگ احداث ساختمان اداری بلدیه در سال 1302 خورشیدی به زمین زده شد و مهندسی ارمنی به نام «آرتم سرداراف» از ارامنه ی روسیه مقیم رشت کار طراحی و نظارت بر ساختمان را بر عهده گرفت.

اداره بلدیه از اول فروردین سرداراف را به سمت مهندس بلدیه رشت با ماهی هفتاد تومان حقوق استخدام کرد. وی هفته ای سه روز در بلدیه حاضر میشد و وظایف خود را انجام می داد.

این بنا چهارم اردیبهشت سال 1305 خورشیدی افتتاح می شود و طبق خبر درج شده در شماره 135 «روزنامه پرورش» دو ماه بعد یعنی چهارشنبه اول تیر 1305 اداره بلدیه رشت به ساختمان نوساز خود یعنی عمارت تازه ساخت منتقل می شود.

کمتر از سه سال، تغییرات عمده ای در عمارت بلدیه رخ می دهد و برجی که کاربری نگهبانی داشت، تبدیل به برج ساعت می شود.»

واهانیان در این باره می گوید: «در زمان ساخت برج وسط عمارت تنها حکم دیده بانی برای شهر رشت را داشت. برجی که در انتها از چهار سو شیشه داشت و روزانه یک نفر مامور بود تا از بالای برج 22 و نیم متری وضعیت شهر را از چهار طرف رصد نماید. بخصوص در مواقعی که آتش سوزی در شهر رخ می داد، نگهبان سریع زنگ دستی را به صدا در می آورد. در کوچه کناری عمارت و نزدیک به هتل اردیبهشت همیشه یک ماشین آتش نشانی حضور داشت که با تلمبه دست کار می کرد و به محض شنیدن صدای زنگ برج به محل حادثه اعزام می شد.»

وی با اشاره به آگهی روزنامه های یومیه رشت در مورد تغییر کاربری برج دیده بانی یادآور می شود: «سال 1308 بلدیه برای طرح جاگذاری ساعت بر روی برج دیده بانی آگهی چاپ می کند و همان سال قسمت شیشه ای برج دیده بانی برچیده و به جای آن چهار ساعت آلمانی کار گذاشته می شود.»

داستان این تغییرات به همین جا ختم نمی شود و برج ساعت بلدیه برای سومین بار دستخوش تغییر می شود. اواخر بهار 1368 بود که ساعت های برج بلدیه پس از 38 سال کار بی وقفه از کار می افتد و الماسی شهردار وقت دستور می دهد ساعت ها را برای تعمیر پایین بیاورند. ساعت ها هنوز به جای خود بازنگشته بود که زلزله مهیب آخرین روز خرداد 1368 به عمارت بلدیه آسیب می زند و برج فرو می ریزد و ساعت هایی که بعد از تعمیر در انبار حیاط همان عمارت نگهداری میشد، سرنوشتی نامعلوم می یابد.

واهانیان مامور بازسازی عمارت بلدیه می شود. وی در این باره می گوید: «ساعت های اولیه که در سال 1308 کار گذاشته شده بود، ساخت کشور آلمان بود و قبل از زلزله شهرداری آنها را برای تعمیر پایین آورده بود و پس از آن در انبار شهرداری گذاشته بودند. با تخلیه زودهنگام اداره بلدیه برای مرمت عمارتی که در زلزله آسیب دیده بود، متاسفانه ساعت های نخست مفقود و در نهایت شهردار وقت دستور داد ساعت های جدیدی برای برج بلدیه خریداری شود.»

واهانیان توضیح می دهد:« بعد از تکمیل مرمت برج ساعت در پاییز همان سال ساعت های فعلی از شرکت «تیک تاک» نمایندگی «سیتی زن ژاپن» خریداری و بالای برج کار گذاشته می شود.»

مرداد سال 1395 ساعت های تیک تاک هم از کار می افتد و مدتی زمان در مرکز شهر متوقف می شود. چند ماه بعد و با تعمیر دوباره ساعت های سیتی زن، دوباره شهروندان با آغاز یک ساعت کامل صدای ضرباهنگ تیک تاک را می شنیدند.

حالا ساعت ها هستند ولی با آغاز پروژه مرمت عمارت بلدیه رشت عقربه ها از کار افتاده اند و انگار «تیک تاک» رشت متوقف شده است.