شهرستان محمودآباد 9 اثر تاریخی دارد که به ثبت ملی رسیده است

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های بدست رسیده، شهرستان محمودآباد 9 اثر تاریخی دارد که به ثبت ملی رسیده است.

گردشگری تاریخی یا گردشگری میراث به معنای سفر با هدف کاوش در تاریخ و میراث یک مکان یا مقصد است و مقاصدی که در خود آثار تاریخی و باستانی دارند و در عین حال زیرساختهای گردشگری مناسبی را طراحی کرده اند تا بتوانند به نیازهای تمام گردشگران پاسخ دهند، در دسته محبوب ترین مقاصد گردشگری قرار می گیرند.

شهرستان محمودآباد از استان مازندران علاوه بر اینکه در مجاورت دریای کاسپین قرار گرفته و با سابقه کهن بندری، جانشین تمدن منطقه ای به نام اهلم در تاریخ است و بنا به گزارش محققین، تا قبل از سلطنت ناصر الدین شاه قاجار محمودآباد قصبه ای از مالکان تلیکسری بود و تا به امروز هیچ نوع شاهد تاریخی در رابطه با زمان نامگذاری این منطقه وجود ندارد.

محمد حسن خان امین الضرب اصفهانی با هدف ایجاد یک راه آهن و بندرگاه این منطقه را از مالکین تلیکسری خریداری کرده و به نام فرزند خود (محمود) محمودآباد نامگذاری کرده است که این رویداد به سال 1247 هجری قمری یعنی 170 سال پیش بر می گردد.

در سال 1308 هجری قمری با دستور ناصرالدین شاه، راه آهنی به طول 21 کیلومتر بین آمل و محمودآباد دایر شد و هدف نهایی امین الضرب، برقراری ارتباط راه اقتصادی با تهران بود که در کتب تاریخی هم به آن اشاره شده است و البته ناگفته نماند که این راه آهن از قدیمی ترین راه آهن های تاریخی کشور است.

در پی احداث خط آهن آمل محمودآباد، خواسته اصلی امین الضرب که تاسیس بندر بود تحقق پیدا کرد و وی قصد داشت مواد خام کوههای البرز را از طریق این بندر به جمهوری آذربایجان فعلی بفرستد.

اسکله بزرگی در قسمت مرکز کنونی شهر احداث و این اسکله که راه آهن آمل محمودآباد به آن منتهی میشد، برای بارگیری کشتی های روسی آماده شد.

پس از آن امین الضرب در قطعه زمینی که اکنون محل تقریبی آن در کنار مزار شهدای آهو محله است، ساختمان بزرگ مسکونی و تجاری بنا نمود و در محل فعلی دبیرستان امام خمینی (ره) انبار کالایی بود که فعلاً اثری از آن نیست.

منطقه آمل از لحاظ فرهنگی و اجتماعی استعداد پذیرش چنین تمدنی را در آن موقعیت نداشت و مالکان منطقه، راه آهن را با منافع خود در تضاد می دیدند؛ در نتیجه امین السلطان شاه را ترغیب به لغو امتیاز کردند و به دنبال آن امتیاز استخراج معادن آهن هم لغو شد.

با از بین رفتن طرح خط آهن، امور بندری در محمودآباد از بین نرفت و این امر تا زمان رضاخان ادامه داشته اما در سال 1320 به دلیل برکناری رضاخان از سلطنت در ایران، مبادلات بندر کاهش یافت و رونق اقتصادی گذشته این شهر دچار رکود شد.

با توجه به سابقه بندری محمودآباد و کوتاهی مسافت آن تا پایتخت به نظر می رسد این منطقه پذیرش تأسیس و یا به زبان دیگر احیای بندر گذشته را دارد.

براساس مقاله شهرستان محمودآباد 9 اثر تاریخی دارد که به ثبت ملی رسیده است، باید بدانید که سقانفار علی آباد در روستای علی آباد بخش سرخ رود شهرستان محمودآباد و در بخش میانی روستای مذکور قرار دارد و متعلق به اواخر دوران قاجاریه بوده و که ثبت در فهرست آثار ملی به شماره ثبت 17805 مورخ 14/12/1385 است.

پلان این بنا به صورت مستطیل شکل و فاقد هر نوع نقش، تزیین و کتیبه است و مصالح اصلی به کار رفته در بنا از چوب است که با میخ به یکدیگر متصل شده اند و این اثر یک مرتبه توسط اداره کل میراث مرمت گردید.

سقانفار عبدالله آباد در روستای عبدالله آباد در بخش سرخ رود شهرستان محمودآباد و در بخش میانی روستای مذکور قرار دارد و متعلق به اواخر دوران قاجاریه بوده که ثبت در فهرست آثار ملی شهرستان به شماره ثبت 18694 مورخ 28/12/1385 است.

پلان این بنا به صورت مستطیل شکل و فاقد هر نوع نقش، تزیین و کتیبه است و مصالح اصلی به کار رفته در بنا از چوب است که با میخ به یکدیگر متصل شده اند.

تپه قلاکتی در روستای گل محله بخش سرخ رود شهرستان محمودآباد و در فاصله 2 کیلومتری شمال روستای مذکور قرار دارد.

تپه گل محله به صورت دو برآمدگی همجوار دیده می شود که در بررسی های به عمل آمده هر دو تپه در اصل یکی بوده و به مرور زمان از یکدیگر مهجور مانده اند و مردم منطقه به تپه مرتفع تر (شاه نشین) و به تپه کوتاه تر (قلاکش) می گویند.

تپه گل محله به شماره 30743 به تاریخ 8/10/1390 ثبت در فهرست آثار ملی می باشد و براساس گمانه زنی و دو فصل کاوش از تپه مذکور آثار معماری ارزشمندی از دوران تاریخی (ساسانی و اشکانی) و دوران اسلامی بدست آمده است.

سقانفار اورطشت در بخش میانی روستای اورطشت بخش سرخ رود شهرستان محمودآباد قرار گرفته و قدمت بنا متعلق به دوران قاجار بوده و به شماره 17794 مورخ 14/12/1385 ثبت در فهرست آثار ملی شهرستان قرار گرفت .

مصالح به کار رفته در بنا چوب است که با میخ و پرچ های فلزی به یکدیگر متصل شده اند و سقانفار اورطشت در زمره سقانفارهای منقوش است و نقوش بکار رفته در آن عبارتند از اشکال گیاهی، جانوری، هندسی، ترکیبی و صور انسانی که با الوان زرد، قرمز، سیاه و قهوه ای مزین شده اند.

سقانفار گلیرد در روستای گلیرد بخش مرکزی شهرستان محمودآباد، در جوار امامزاده عبدالله و در یک محوطه نسبتاً وسیعی در داخل روستا واقع شده است.

از نقطه نظر معماری و قدمت بنا، سقانفار گلیرد به دو دوره کاملاً مجزا تقسیم می شود که بخش غربی که قدیمی تر است و تاریخ احداث آن به دوران قاجار برمی گردد و بخش شرقی که جدیدتر است و در سالهای اخیر به آن افزوده شده است.

سقانفار گلیرد جزء آن دسته از سقانفارهای منقوش منطقه است، که طرح و نقش های نوشتاری در آن دیده نمی شود و فاقد هرگونه نوشتار است و مصالح این بنا از چوب است که با میخ و بست ها فلزی به یکدیگر متصل شده اند.

طرح و نقش های به کار رفته در بنا شامل نقوش هندسی، گل و گیاه ترکیبی است و با رنگ های زرد، سبز، سیاه، قهوه ای و قرمز منقوش شده اند و سقانفار گلیرد به شماره 17803 در تاریخ 14/12/1385 به ثبت آثار ملی رسیده است.

امامزاده هفتاد تن شومیا در روستای شومیا بخش مرکزی شهرستان محمودآباد و با فاصله تقریبی 200 متری شمال شرقی روستا در گوشه محوطه ای که امروزه از آن به عنوان گورستان استفاده می شود، واقع شده است.

امامزاده هفتادتن شومیا فاقد هرگونه نقش و تزئین است و مصالح به کار رفته در بنا آجر و ملات گچ و ساروج است و گنبد بنا 2 پوسته است که از داخل دایره و از بیرون مخروطی از نوع گنبدهای رک است.

طاقچه هایی در بدنه داخلی بنا موجود است و در میان بنا ضریح چوبی وجود دارد که در برخی از قسمتهای آن کندوکاری هایی بچشم میخورد و امامزاده هفتاد تن شومیا فقط از یک فضا تشکیل شده و آن هم فضایی است که ضریح در آن جای دارد و قدمت بنا متعلق به دوران تیموری بوده و این بنا به شماره 17805 در تاریخ 14/12/1385 به ثبت آثار ملی ایران رسید.

حمام شومیا در داخل روستای شومیا، بخش مرکزی شهرستان محمودآباد قرار دارد و پلان بنا که به لحاظ قدمت و نوع معماری در منطقه کم نظیر است، دارای 2 نورگیر مجزا از یکدیگر از سقف است که یکی از آن بخش سربینه و دیگری فضای گرمخانه را روشن میسازد.

مصالح به کار رفته در آن آجر ، ملات گچ و ساروج است و ورود به داخل بنا از یک راهرویی با طاق هلالی و چند پله که رو به پایین است، میسر می شود.

عناصر تشکیل دهنده این حمام عبارتند از ورودی با طاق هلالی و چند پله، سربینه، راهروی ارتباطی با گرمخانه و فضای اصلی گرمخانه و فضای گرمخانه از یک محیط چهارگوش تشکیل شده و حمام شومیا فاقد هرگونه طرح، نقش و همچنین ستون است.

سبک و اسلوب این حمام یادآور حمام های دوره صفوی است و این بنا به شماره 29547 در تاریخ 10/9/1389 به ثبت آثار ملی رسید و این حمام از محل اعتبارات کمیته برنامه ریزی شهرستان طی دو مرحله مرمت گردید اما طرح مرمت آن هنوز به پایان نرسیده است.

مدرسه ندای آزادی لاله های انقلاب در داخل شهر محمودآباد و در ضلع شمال شرقی سه راه این شهر قرار دارد و مصالح به کار رفته در ساختمان بنا عبارتند از آجر، در برخی قسمتها سنگ و ملات سیمان و نوع پوشش سقف مثل دیگر بناهای موجود در این منطقه از چوب است که با حلب و در برخی از موارد با ایرانیت مسقف شده است.

ساختمان این مدرسه که توسط مهندسین آلمانی طراحی و احداث و متعلق به دوران پهلوی اول است به شماره 16695 در تاریخ 3/10/1385 به ثبت آثار ملی رسیده است.

خانه های سازمانی پارک طاهباز در خیابان امام خمینی واقع در پارک طاهباز قرار دارند و 3 واحد ساختمانی با کاربرد مسکونی که بصورت متحدالشکل احداث بنا شده بود و به منظور استراحتگاه و اسکان مهمانان، مهندسان و کارشناسان عمدتا خارجی که برای تعمیرات دستگاه ها یا نظارت بر کارخانه گونی بافی وقت در سال ساخته شده بود.

این بنا به شماره 31212 در تاریخ 18/11/1393 به ثبت آثار ملی رسیده و با پیگیری های به عمل آمده با اعتبار شهرداری محمودآباد در حال مرمت است.

قابل ذکر است مهدی اختیاری شهردار محمودآباد در سوم شهریور 1402 وعده داد تا پایان سال 1402 سه ساختمان مرمت شده به فرهنگسرای کودک و نوجوان، خانه مردم شناسی، کتابخانه محمودآباد شناسی و خانه فرهنگ ، هنر و رسانه اختصاص داده خواهد شد.