کتیبه نادری کلات نادری در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، کتیبه نادری کلات نادری در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

محمود طغرایی اظهار کرد: کتیبه نادری سنگ نوشته ای باستانی به زبان ترکی خراسانی است که در مدخل ورودی قدیم شهر کبود گنبد کلات نادری موسوم به دربند ارغون شاه و در فاصله 100 متری برج ارغون شاه، در ارتفاع 15 متری از کف رودخانه ژرف رود حجاری شده است.

رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ادامه داد: این کتیبه به دستور نادر شاه افشار در تاریخ 1155 هجری قمری، در متنی با 24 بیت شعر و به خط نستعلیق نگاشته شده تا رهگذران بتوانند از فاصله دور آن را ببینند.

وی بیان کرد: به این منظور ابتدا چارچوبی از نقوش زیبای اسلیمی را بر بدنه سنگی تراشیده و طرح های ختایی های یکسان متشکل از گل های پنج پر نقش اندازی کرده تا تمام کتیبه را در بر بگیرد. سپس در میان این چارچوب، قاب بندی محرابی شکل را حجاری و متن کتیبه را در آن نگاشته اند.

بیدخوری تصریح کرد: فضای میان طاق محراب (سرلوحه) و قاب پیرامون را با اسلیمی های دهان اژدری پر کرده و پیرامون قاب محرابی را نیز با گل های لاله شاه عباسی زینت داده اند. به نظر می رسد پس از نصب کتیبه می خواستند در پایین آن چیز دیگری نیز به این کتیبه بیافزایند که هرگز کامل نشده است و تنها سطح صخره را صاف کرده اند.

رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: این کتیبه با عبارت «و هو الأعلی / بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز می شود و عبارات شعری در 4 ردیف عرضی و 12 ردیف طولی تنظیم شده اند. موضوع این کتیبه مشتمل بر شعری از گلبن افشار از شاعران گمنام دربار نادر شاه است که به مدح و ثنای خداوندگار و پیامبر اسلام و نادرشاه سروده است. بیت نخست این قصیده به زبان فارسی است و مابقی آن به زبان ترکی خراسانی است. البته امروزه برخی از کلمات کتیبه محو شده است.

وی افزود: این اثر بسیار ارزشمند به عنوان یک سند تاریخی فوق العاده از نظر شناخت تاریخ فرهنگی خطه کلات نادری قابل توجه است. همچنین اشعار موجود در آن بخش مهمی از ادبیات ترکی خراسانی در قلمرو ایران دوره افشاری را نیز نشان می دهد و از منظر تاریخ هنر نگارش خط و خوشنویسی و بکارگیری هنر طراحی نقوش اسلیمی نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

بیدخوری در پایان یادآور شد: کتیبه نادری کلات نادری به شماره 33973 به تاریخ 11/ 05/ 1402‬ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.