نخستین موزه نساجی شمال کشور در روستای قاسم آباد رودسر راه اندازی شد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، نخستین موزه نساجی شمال کشور در روستای قاسم آباد رودسر راه اندازی شد.

مناطق روستایی گیلان دارای اصالت و فرهنگ ناب و فراموش نشدنی است که هر کدام یک تاریخ، هویت و تمدن را به تصویر میکشد.

موقعیتهای فرهنگی و تاریخی، اصالت، سنت، دست سازه ها، هنرهای دستی و ذوق های هنری برخاسته از دل روستاهای گیلان همانند پازلی خوش آب و رنگ با پیوست گیلانی متمدن، با اصالت و تاریخی را تشکیل می دهد.

در این گزارش بنا داریم شما را به یکی از این روستاهای خوش آب و هوا، تاریخی و متمدن ببریم که در آن لباسها و نوع پوشش مردمان این سامان شهرت جهانی دارد، روستایی که قرار است صاحب نخستین موزه «نساجی» شمال کشور شود، آری نام این روستای پر رنگ و لعاب و با اصالت «قاسم آباد» است.

قاسم آباد از روستاهای اصیل ایران، واقع در شرق گیلان و از توابع شهرستان رودسر است. «قاسم آباد» را با لباس و دامن محلی، صنایع دستی و طبیعت بکر آن می شناسند؛ روستایی که مناظر زیبا و دلفریبش چشم هر بیننده ای را به خود متحیر می کند.

قاسم آباد روستایی برای پیاده روی است. قدم زدن کنار رودخانه و جویبارهای متنوعی که از کنار شالیزارها و مزارع و باغات چای، پرتقال، کیوی و گذرهای جنگلی میگذرد، موقعیت ممتازی برای گردشگری روستایی فراهم کرده است. چشم اندازهای جنگل و دریا بر زیبایی های قاسم آباد افزوده است.

«قاسم آباد» به عنوان روستای ملی چادر شب بافی، دومین روستا پس از فشتکه خمام (با نشان ملی حصیر بافی) است که از گیلان به ثبت ملی رسیده است. نام قاسم آباد بواسطه لباس قاسم آبادی شهرتی جهانی دارد و پای ثابت جشنواره های بین المللی است.

«قاسم آباد» در کنار لباسهای چین چین دار، رنگ به رنگ و گلدار، چای، برنج، پرتقال، نارنگی، نارنج، کیوی و… از صنایع دستی آن چادرشب از شهرت ویژه برخوردار است.

این روستا از توابع بخش چابکسر شهرستان رودسر بوده و در دهستان اوشیان واقع است و از دو بخش قاسم آباد علیا و قاسم آباد سفلی تشکیل شده است. بخش غربی قاسم آباد موسوم به قاسم آباد علیا شامل محلاتی چون بندبن، جور محله، جیرمحله، کرد محله، آغوزکله، روکو، ملکمیان، خانسر، توسکا محله و بیجارپس است و بخش شرقی آن موسوم به قاسم آباد سفلی شامل محلات چایخانسر، گالش محله، کلافه محله می باشد.

نزدیکی قاسم آباد با دریا و همسایگی با جنگل، تأثیری مثبت در فرهنگ و ترکیبی از جذابیتهای فرهنگی ایجاد کرده است که هر گردشگر و رهگذری را مجاب می کند تا چند صباحی را در این روستا سپری کند و از این جذابیتهای طبیعی، فرهنگی و سنتی لذت ببرد.

از صنایع دستی مهم قاسم آباد میتوان به چادر شب اشاره کرد، برای بافت این پارچه از دستگاه بافندگی که خود آن را می سازند استفاده می شود، در اصطلاح محلی به آن «دستگاه» می گویند.

چادرشب بافی، نوعی بافت پارچه محلی در طرحهای شانه گل، قالی گل، گلیم گل، سرو گل، چهل چراغ، طرح پرند، بوته چرخ و طرح های دیگر است که از نخ های پنبه ای، پشم و ابریشمی بافته می شود، اکثر زنان هنگام شالی کاری چادرشب بر کمر خویش می بندند.

در روزگار جدید این نوع پارچه با کاربردهای جدید برای رو تختی و رومیزی، طراحی لباسهای امروزی و…مورد استفاده قرار گرفته و در جهیزیه دختران قرار می گیرد. در سال 1396 این روستا نشان جغرافیایی چادرشب بافی را دریافت کرده است. این روستا که با لباس قاسم آبادی در طول قرنها پر آوازه شده بود، با چادرشب بافی نیز به عنوان روستای ملی چادرشب بافی به ثبت رسید.

قاسم آباد را بیشتر با هنر و پوشش قاسم آبادی ها می شناسند. لباس و دامن قاسم آبادی که شهرت زیادی دارد، با دامن های چین چین و دور تا دور نوار دوزی شده رنگارنگ و بزرگ. هنوز هم خیاطان و زنان این روستا دامن های قاسم آبادی می دوزند و آن را به شهرهای دیگر می فرستند و حتی برای نمایشگاه های مختلف این لباس را آماده می کنند.

لباس قاسم آبادی که به دلیل تنوع رنگی زیاد و جذابیت بالا بسیار معروف است و نشانه هایی از این لباس در نقاط دیگر جلگه شرق گیلان نیز دیده می شود، از قدیمی ترین و اصیل ترین لباس های ایران و خاور است که در جشنواره های بین المللی مختلف مد و لباس حائز جوایز ویژه شده است.

این لباس شامل یک روسری زیرین به نام (مندیل) است که به جای آن از کلاه نیز استفاده شده و با تعداد زیادی سکه در قسمت پیشانی تزئین می شود. البته این کلاه مختص قاسم آباد نیست، جلیقه این لباس مانند جلیقه های دیگر بوده با فرق اینکه با سکه تزئین شده است.

پیراهن لباس قاسم آبادی تفاوت خاصی با پیراهن های نقاط مختلف گیلان دارد. دامن آن از پارچه ساده و یا گلدار که روی آن با فرم استانداردی نوار دوزی شده تشکیل می شود. البته این فرم نواردوزی در روستاهای مختلف متفاوت است و در واقع تکمیل دهنده لباس های مجلسی روستاهای همجوار قاسم آباد شده است.

در آخر روسری سفید توری نیز بر سر می کنند که به آن در زبان محلی «تور دسمال» می گویند. همچنین، مردان قاسم آبادی، با لباسی مرکب از پیراهن قرمز جگری و شلوار سیاه، در مسابقات کشتی گیله مردی شرکت می کنند. رقص قاسم آبادی که به همراه موسیقی ویژه این دیار شهرت فراوان یافته است، بخش عمده ای از شهرت ملی و بین المللی خود را مدیون چنین لباس فاخر و زیبایی است.

«ولی جهانی» مدیر کل میراث فرهنگی گیلان اظهار کرد: قاسم آباد از جمله روستاهای فاخر، با اصالت و تاریخی گیلان است که آوازه اش به آن سوی مرزها رسیده است.

وی با بیان اینکه روستاهای گیلان در بخشهای مختلف دارای ویژگی خاص و منحصر هستند، افزود: «قاسم آباد» را بیشتر در نوع لباس محلی، چادر شب بافی، حصیربافی و همچنین برخی از جاذبه های تاریخی می شناسند.

مدیر کل میراث فرهنگی گیلان از بهره برداری فاز اول موزه نساجی شمال کشور در روستای جهانی قاسم آباد خبر داد و گفت: فاز اول موزه نساجی که تنها موزه نساجی شمال کشور است، می تواند در شناخت صنعت نساجی گیلان نقش مهمی ایفا کند.

وی با اشاره به وجود حدود 30 موزه در گیلان اضافه کرد: نیمی از موزه های گیلان طی دو سال اخیر به بهره برداری رسیده اند و در تلاش هستیم تعداد آن موزه ها را افزایش دهیم.

جهانی به نقش و اهمیت موزه ها در باز تعریف جذابیتهای گردشگری و تاریخی گیلان اشاره کرد و افزود: احداث یا احیای موزه ها می تواند در شناخت تاریخ، فرهنگ و تمدن و نیز معرفی جاذبه های گردشگری گیلان برای گردشگران نقش مؤثری داشته باشد.

مدیر کل میراث فرهنگی گیلان از راه اندازی موزه خانه خلاقیت چادر شب خبر داد و اضافه کرد: در خانه خلاقیت چادر شب روستای قاسم آباد محصولات چادر شب نشان داده می شود و هنرمندان صنایع دستی به صورت زنده به بافت چادرشب پرداخته و محصولات خود را به فروش می رسانند.

جهانی با اشاره به اهمیت راه اندازی موزه نساجی در قاسم آباد بیان کرد: رشته های صنایع دستی و هنرهای سنتی در 18 گروه هنرهایی مثل چادر شب، دارایی بافی، جاجیم بافی، قدک بافی و شال بافی از شاخه های نساجی سنتی محسوب می شوند.

وی با بیان اینکه «نساجی» ریسندگی یا بافندگی است، افزود: در این هنر برای تولید پارچه از دو مجموعه مجزا یعنی نخ و رشته ها (تار و پود) و یا با دستگاه های 2 وردی یا 4 وردی و یا 8 وردی ساخته می شود و در این رشته از مواد اولیه مثل پشم و پنبه و نخ ابریشم و همچنین رنگرزی طبیعی استفاده می شود که منجر به تولید پارچه که در زندگی مردم به صورت کاربردی برای دکوراسیون منزل و پوشاک و…کاربرد دارد.

مدیر کل میراث فرهنگی گیلان از نگهداری حدود 200 قلم شی و ادوات و آلات نساجی سنتی در فاز نخست موزه نساجی خبر داد و اضافه کرد: این مجموعه به ابعاد 200 متر مربع و زمینی به مساحت 1200 متر مربع در فاز نخست به بهره برداری رسید.

جهانی با اشاره به اهداف راه اندازی موزه نساجی در گیلان بیان کرد: حفظ و احیای رشته های منسوخ شده و در حال منسوخ مثل دارایی بافی، قدک بافی، ابریشم کشی سنتی، چادر شب بافی ابریشمی و جاجیم بافی از اهداف اصلی راه اندازی این موزه است.

وی با بیان اینکه راه اندازی موزه نساجی، «چادر شب بافی» قاسم آباد را به جهانی شدن نزدیک می کند، افزود: ایجاد این موزه کمکی به ایجاد اشتغال پایدار، رونق اقتصادی، ارز آوری و ایجاد زیرساختهای عمرانی و جذب گردشگر داخلی و خارجی خواهد بود.

مدیر کل میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه شهرستان رودسر حدود 1000 هنرمند صنایع دستی و هنرهای سنتی دارد، گفت: حدود 600 نفر از هنرمندان چادر شب باف هستند که بالغ بر 80 درصد آنها در روستای قاسم آباد فعالیت می کنند.

جهانی از برپایی نمایشگاه محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی در جوار موزه نساجی خبر داد و اضافه کرد: بیش از 400 میلیون تومان برای اجرای پروژه موزه نساجی در قاسم آباد هزینه شده که با افتتاح این موزه 3 نفر به صورت مستقیم و 15 نفر به صورت غیر مستقیم مشغول به کار می شوند و در آینده با افتتاح بازارچه صنایع دستی این اشتغال زایی بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به فعالیت 27 هزار هنرمند در حوزه صنایع دستی و دست سازه های سنتی در گیلان افزود: طی شش ماه اول سال بیش از 20 میلیارد تومان تسهیلات ارزان قیمت در اختیار هنرمندان گیلانی قرار گرفته است.

مدیر کل میراث فرهنگی گیلان پیرامون اینکه نخستین موزه نساجی شمال کشور در روستای قاسم آباد رودسر راه اندازی شد، بیان کرد: این موزه با مشارکت دهیاری پایین محله قاسم آباد علیا در داخل مدرسه ای متروکه که بعد از مرمتهای لازم تبدیل به موزه نساجی سنتی شمال کشور شد، ایجاد گشت.

جهانی با بیان اینکه بیش از نیمی از بانوان قاسم آبادی به شغل چادر بافی مشغول هستند، گفت: روستای جهانی قاسم آباد تنها روستا در کل کشور است که دارای 2 موزه و یک موزه دیگر در دست اقدام دارد که به معرفی فرهنگ و تمدن، فرهنگ کشاورزی، میراث معنوی و…می پردازد.