خطر حذف بافتهای تاریخی در برخی شهرهای خوزستان

ایلنا/ این خبر پیرامون خطر حذف بافتهای تاریخی در برخی شهرهای خوزستان برای شما نوشته شده است.

سعید محمدپور از فعالان میراث فرهنگی گفت: خطر حذف برخی بافتهای تاریخی و تخریب و تجاوز به تک بناها در مناطق مختلفی از خوزستان جدی است. روندی نگران کننده که در شهرهایی مانند اهواز، هندیجان، مسجد سلیمان، ایذه، دزفول و رامهرمز بارها گزارش شده و باید به سرعت فکری عاجل برای نجات بخشی این مناطق کرد. در غیر این صورت باید فاتحه این محوطه ها و ساختمانهای تاریخی را برای همیشه خواند.

مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان «تاریانا» گفت: طبق قوانین مربوط به حفظ و حراست از آثار و ابنیه تاریخی و ثبت شده، هر گونه ساختمان سازی در اطراف بناهای تاریخی که جزو آثار ملی هستند، به دلیل اینکه حس زیبایی شناسی و هویت این آثار به مخاطره می افتد، ممنوع است که به همین منظور برای آثار تاریخی، محدوده ای توسط متولی اثر و براساس ضوابط قانونی برای حفظ آن تعیین شده که از آن به عنوان حریم اثر تاریخی ثبت شده، نام برده می شود. ضمن اینکه ممانعت از احداث بناهای مرتفعی که باعث اختلال در دید بصری محیط می شوند، در قانون تصریح شده است.

وی افزود: قانون مربوط به حریم آثار و ابنیه تاریخی، حریم حفاظتی شامل جلوگیری از فرو ریختن و آسیب دیدن کل اثر را تعیین کرده است تا در این حریم هر نوع فعالیت، کاربری ها و ساخت و سازهای نامناسب تحت رصد و کنترل قرار بگیرد. براساس مفاد همین قوانین مصوب، حریم بصری با هدف ایجاد ارتباط دیداری دو طرفه بین محیط و اثر تاریخی و حریم کاربردی به منظور پیوستگی اثر تاریخی و محدوده پیوسته به آن نیز برای آثار و خانه های تاریخی و قدیمی تعریف شده است.

محمدپور تصریح کرد: یکی از محوطه های تاریخی شناخته شده در حیات شهری ایذه که همواره و از آغاز کشف، مرمت و ثبت آن در فهرست آثار ملی تاکنون بارها مورد تخریب قرار گرفته، محوطه موسوم به عمارت اتابکان در انتهای خیابان محمد رسول الله است. این محوطه ارزشمند که بنا بر آثار و شواهد، بخش بزرگی از بافت تاریخی ایذه را تشکیل می داده و امروزه به یک تک بنا تبدیل شده، در چندین مرحله به بخشهایی از بنا آسیب وارد شده است. ازجمله این آسیبها میتوان به صدور مجوز ساخت و ساز در حریم شماره یک این اثر، آن هم بدون دریافت استعلام از پایگاه و اداره میراث فرهنگی ایذه اشاره کرد. از سوی دیگر شهرداری اقدام به پی ریزی ساختمانی تحت عنوان کتابخانه روی پیکر بنای موسوم به چهار برجی و بر یک بستر الیمایی نیز کرده است.

مهدی فرجی (مدیر پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر) نیز با تاکید بر اینکه هیچ مجوزی از سوی سازمان میراث فرهنگی برای فعالیت در حریم عمارت منسوب به اتابکان صادر نشده، گفت: شهرداری ایذه زمینهای بسیاری در اختیار دارد، چه لزومی دارد که فضای سبز یک شهر را تبدیل به کتابخانه کند؛ آنهم زمینی که شائبه میراثی بودن آن نیز وجود دارد! در شهری که کمبود فضای سبز وجود دارد، چرا شهرداری به جای افزودن و تقویت فضای سبز، باید به تخریب روی بیاورد؟

وی تاکید کرد: شهرداری ایذه در جریان صدور مجوز فعالیت در حریم عمارت منسوب به اتابکان هیچ گونه مجوزی از ما دریافت نکرده و همین رویه را در پی ریزی یک ساختمان تحت عنوان کتابخانه در چهار برجی نیز ادامه داده است.

داوود اسماعیل وند (عضو شورای اسلامی شهر ایذه) نیز گفت: در جریان دریافت استعلام از میراث فرهنگی برای صدور مجوز ساخت در پارک بهاران «چهار برجی» نیستم. اگر در جانمایی این کتابخانه ایرادی وجود داشته باشد، باید شهرداری پاسخگو باشد. اگر هم این مکان آنگونه که می گویید یک مکان تاریخی است، از طرف میراث فرهنگی نامه ای زده شود تا جلوی کار گرفته شود.

جهانبخش رشیدی (رئیس شورای شهر ایذه) دیگر مسئول شهری است که پیرامون خطر حذف بافتهای تاریخی در برخی شهرهای خوزستان گفت: اگر شهرداری بدون دریافت استعلام اقدام به صدور مجوز کرده باشد، پایگاه میراث فرهنگی برای ما نامه بزند تا جلوی فعالیت در حریم عمارت اتابکان را بگیریم.

مجموعه عمارت منسوب به اتابکان بقایای یک قلعه و کاروانسرای باستانی است که از جنس لاشه سنگ و ملات ساروج ساخته شده است. زیربنای این ساختمان تاریخی که از سنگ ساروج ساخته شده 14 هزار متر مربع است. این بنا در دو طبقه ساخته شد. احتمالاً ورودی اصلی بنا از سمت شرق بوده است و در آن پله منتهی به فضای بالای دروازه بچشم میخورد. درهای چهار طرف طاق طویله ایذه و معماری اعجاب انگیز داخلی آن باستان شناسان را با یکی از بی نظیرترین و پیچیده ترین معماری های دوره ایلخانی روبرو کرده است. پیچیدگی معماری این مجموعه پس از سه فصل کاوش، معماران را در پاسخ به سوالات بیشمار ناکام گذاشت.

گفتنی است باستان شناسان تاکنون هیچ کاربری مشخصی را برای این مجموعه تعریف نکرده اند.

چهار برجی یکی از شناخته شده ترین بناهای تاریخی شهر ایذه است که بر بستری الیمایی در دوران قاجار ساخته شده و در اواخر دوره پهلوی تخریب گردید. تصاویر هوایی از ایذه در سال 1346 نشان می دهد که این مکان همچنان تا این تاریخ پا برجا بوده است. از چهار برجی به عنوان محل اسکان خوانین بختیاری و میهمانانی که از دیگر نقاط به این منطقه سفر می کردند، یاد می گردد.