بخش ناچیزی از سیمهای آویزان در بازار تبریز ساماندهی شده است

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، بخش ناچیزی از سیمهای آویزان در بازار تبریز ساماندهی شده است.

بازار تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده قدیمی در سطح ایران و جهان است که در مرداد سال 1389 خورشیدی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. اغلب تیمچه ها و سرای ها بازار تبریز سه طبقه هستند که طبقه زیرین مخصوص انبار کالا، طبقه دوم تجارتخانه و محل کار و طبقه سوم جهت استراحت و آسایش طراحی شده است. راسته های اصلی توسط راسته های فرعی به هم متصل شده اند و در فضاهای بین آنها تیمچه ها و سراها بنا شده است. تقاطع راسته ها در سه راهی ها و چهار راهی ها را طاق های آجری گنبدی پوشانده که بزرگترین گنبد بازار، گنبد تیمچه امیر و زیباترین نوع معماری آن تیمچه مظفریه است.

بعد از ثبت بازار تبریز در فهرست میراث جهانی توجهات به آن بیشتر جلب شد و هر سال پروژه های پژوهشی و مرمتی ویژه برای آن تعریف می شود؛ ناصر زواری (مدیر پایگاه جهانی بازار تبریز) گفت: امسال علاوه بر قراردادهای امانی، سه قرارداد پیمانی در بازار تبریز درحال اجراست که از آن جمله میتوان به تکمیل و بهره برداری از فاز نخست مجموعه حسن پادشاه اشاره کرد که به مدرسه و مسجد قدیمی معروف است و در محوطه بازار شتربان و میدان صاحب امر واقع شده است، احتمالا تا 3 ماه آینده به پایان خواهد رسید و مورد بازدید عموم قرار خواهد گرفت. این مجموعه با بودجه ای حدود 750 میلیون تومان آماده شد.

او ادامه داد: همچنین تکمیل مرمت محوطه و بنای چهار منار (چارمنار) گنبد پیر داوود شاه که عموم آن ها را گنبد مزار سلطان محمود و ایاز می دانند که یکی از آن سلطان محمود بن سلطان محمد بن سلطان ملکشاه سلجوقی و دیگری مزار سلطان مسعود بن قلیچ ارسلان سلجوقی است را در دست داریم که طی 3 ماه آینده مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت و برای بازدید عموم بازگشایی خواهند شد. اعتباری که برای این بخش در نظر گرفته شده بود حدود 300 میلیون تومان بود.

به گفته زواری، سومین پروژه مرمتی پیمانی در بازار تبریز در بازارچه سرخاب انجام می شود، چرا که طی چند سال اخیر اولویتها و اعتبارات موجود اجازه ورود به این بخش را نمیداد اما امسال دروازه سرخاب که یکی از 8 دروازه قدیمی شهر تبریز است، مرمت شده و طاق بالایی آن که ریخته بود، احیا شد. دیوارها مرمت و سردر برای این بخش ایجاد شد و به عنوان در دوم بازارچه سرخاب معرفی شد. همچنین کمکهایی برای بهسازی و مناسب سازی فضاهای کتابخانه تاریخی جعفریه که در مسجد جامع تبریز قرار دارد، انجام دادیم. این مجموعه نیز با اعتبار 650 میلیون تومان مرمت شد.

مدیر پایگاه جهانی بازار تبریز درخصوص پروژه های امانی گفت: بخشهای داخلی بازار همچون طاق ها که درحال ریزش هستند و نیازمند تعمیر هستند در این بخش جای می گیرند. البته در پروژه مرمت حسن پادشاه بخش داخلی مجموعه توسط پیمانکار انجام شد و بخش بیرونی که دارای ریزه کاری است، توسط خود ما انجام می شود. بیشتر نیروهای امانی ما در این دو پروژه فعال هستند. البته در بخشهای گچ کاری و ریزه کاری های چارمنار هم بخش امانی فعال هستند.

او همچنین از صدور پروانه های تعمیراتی و مرمتی برای بازاریان خبر داد و گفت: تقریبا هر سال حدود 300 پروانه در این بخش صادر می شود که افراد مختلف برای تعمیر، بازسازی و احیای مغازه های داخل بازار دریافت می کنند. همچنین هر روز استعلامات لازم را برای انجام بازسازی ها و تجهیز بنا توسط ارگان ها و دستگاه های مختلف اعم شهرداری، برق، آب، گاز و…انجام می دهیم.

زواری با تاکید برآنکه یکی از مشکلات اصلی بازار جهانی تبریز ساماندهی سیم های برق و مخابرات و…است، گفت: تیمچه ها را ملزم به ساماندهی این سیم ها کرده ایم، چرا که مالکهای خصوصی دارند و کسبه مشخص هستند و در عین حال به این کار علاقمندند. تیمچه خرازی ها از این جمله است که با کمک تیمی از اداره برق این کار را انجام داده اند و با استفاده از سینی های مخصص در اندازه های 10 تا 15 سانت که منظر بصری را نیز مخدوش نکند سیم ها را ساماندهی کردند.

تجهیزات و تاسیسات زیرساختی و سیم ها درون این سینی ها قرار می گیرند و در نهایت رنگ آجری روی آنها زده می شود و نورپردازی روی آن انجام می شود. این کار در بخش های متعدد از بازار تبریز از دالان ها گرفته تا سالن های میانی انجام گرفته اما در راسته اصلی با کم کاری اداره برق روبرو هستیم، چرا که باید اعتباراتی به این مهم اختصاص دهد که می گوید اعتبار ندارد. البته از سینی 30 سانتی در بخش هایی به صورت نامنظم استفاده کرده که عملا سیمای منظری بازار را مخدوش کرد.

او خاطرنشان کرد: اداره برق دلیل این کار را بالا بودن کرکره ها، کولرها و نامناسب بودن شرایط برای نصب کانال های ساماندهی عنوان می کند. این درحالی است که اگر قبل از شروع این کار به ما اطلاع می دادند، اخطارهای لازم جهت جمع آوری کولکرها و ساماندهی و اصلاح کرکره ها را به مغازه داران می دادیم. ما باید به فکر سیمای منظری بازار جهانی باشیم. تاکنون بسیاری از بازاری ها مانند سرای امین در این مهم همکاری داشتند اما به نسبت مساحت 27 هکتاری بازار، نصف هکتار هم ساماندهی نشد. متاسفانه همکاری لازم وجود ندارد. اداره برق می گوید بازاریان سینی را بکشند و آنها اصلاحات و برق کشی را انجام می دهند اما بازاریان یا همت لازم را ندارند یا پیگیری دراین خصوص انجام نمی شود. حتی اداره برق هم پیگیر نمی شود.

به گفته مدیر پایگاه جهانی بازار تبریز، اداره برق می تواند پیمانکاری منصف به بازاریان معرفی کند تا هر مغازه سهم خود را برای ساماندهی پرداخت و کار پیش رود. البته در بخش هایی با انواع سیم کشی های غیرمجاز هم روبرو هستیم که سبب درهم تنیدگی سیم ها شد، چرا که گاها بازاریان از بخش های دیگر برای برق دار کردن مجموعه خود سیم کشیده اند که همین چالش دیگری برای ساماندهی این سیم هاست که به نوعی تبدیل به تارهای عنکبوت در بازار شده و منظر این میراث جهانی را مخدوش کرده اند.

زواری پیرامون اینکه بخش ناچیزی از سیمهای آویزان در بازار تبریز ساماندهی شده است، تاکید کرد: نباید فراموش کرد که یکی از عوامل مهم در اکثر آتش سوزی هایی که اتفاق می افتد ناشی از اتصال در سیم های برق است. سیم های غیرمجاز می توانند مشکل ساز شوند. نیاز است تا تعاملی برای ساماندهی این بخش صورت گیرد. شاید بتوان گفت هزینه ساماندهی این سیم ها برای هر مغازه 300 تا 500 هزار تومان می شود و شاید برای یک راسته بازار در حدود 300 تا 500 میلیون تومان شود در حالی که فواید آن میلیاردی خواهد بود.

او یادآور شد: تمایل داشتیم ساماندهی این سیم ها به صورت زمینی انجام شود اما بعد از بررسی های لازم به این نتیجه رسیدیم که امکانش نیست، چرا که در این صورت باید مدتی بازار تعطیل شود تا بتوان زمین را کند ضمن آنکه مشکلات دیگری درخصوص لوله ها و پروژه های زمینی مانند لوله های آب و…داریم که در زمین کار گذاشته شده اند و نمیتوان دوباره کاری کرد.

مدیر پایگاه جهانی بازار تبریز درخصوص وضعیت مرمت و بازسازی دالان ها و راسته های این مجموعه نیز گفت: برخی راسته ها کسبه برای مرمت و بازسازی فعال هستند و از رنگهایی که از آجرها درست شده اند برای رنگ آمیزی آجرهایی که سالها روی آن ها دوده نشسته و سیاه شده اند، استفاده می کنند. اما بخشهایی هم در بازار وجود دارد که اینگونه نیست و آجرها همانطور سیاه باقی مانده اند. هرچند ما به لحاظ مرمتی مواقع رنگ آمیزی نیستیم و می گوییم که رنگ و لعاب نزنند و نونوار نکنند اما از طرف دیگر برای نگهداری هم نیاز است کارهایی انجام شود که تراشیدن رویه آجرها کار مناسبی نیست.

از این رو ترجیح بر رنگ زدن توسط رنگ آجر است. سعی می کنیم نظارت داشته باشیم اما با کمبود کارشناس و وسعت بازار روبرو هستیم. از دیگر سو چون بازاریان خودشان هزینه می کنند دوست دارند هر کاری دلشان می خواهد بکنند.

او همچنین از وضعیت مناسب حدود 90 درصد از پشت بامهای مجموعه بازار تبریز خبر داد و گفت: برای مرمت آن بخشهایی که شرایط مناسبی ندارد، مشارکت می کنیم. درحال حاضر در تیمچه شعربافان کوچک این کار انجام می شود. یکی از زیباترین تیمچه های بازار است اما در عین حال یکی از محدوده هایی است که پشت بام آن مشکل دارد. نورگیری های قدیمی را درحال احیا هستیم و قیرگونی ها را درست کردیم تا عایق کاری مناسب برای آن تامین شود. برخی از هزینه ها توسط بازاریان با مشارکت ما انجام می شود.

بنابراین گزارش، طی دو دهه اخیر دو آتش سوزی بزرگ در بازار تبریز اتفاق افتاد. یکی از این آتش سوزی ها در تاریخ 13 آبان 1388 خورشیدی حوالی ساعت 17 و 30 دقیقه به وقوع پیوست. در جریان این حادثه بخش هایی از راسته تاریخی «ایکی قاپیلار» که مرکز فروش انواع پوشاک و لوازم آرایشی می باشد، دچار آتش سوزی شد. آتش سوزی دیگر در 19 اردیبهشت سال 1398 اتفاق افتاد و در شش ساعت آتش سوزی بخشی از سقف گنبدی بازار فروریخت، درها و پنجره های فراوانی شکست و دیوارهای نازک بین ستونها نیز استقامت خود را از دست و بیش از 100 مغازه در شعله های ویران کننده سوخت.

زواری درخصوص آخرین وضعیت این بخش از بازار تبریز بعد از آتش سوزی نیز گفت: مغازه ها کامل بازسازی شده اند و سیم کشی ها درست شده و سعی کردیم از این فرصت استفاده کنیم تا شرایط را مناسب سازی کنیم. بخشی که در سال 1388 دچار آتش سوزی شده بود و کامل ریخته بود با هسته بتنی پایه ریزی و از نو ساخته شده است. در آتش سوزی اخیر هم دیوارهایی که سیاه شده بود بتونه کاری و ساماندهی شد.

او تصریح کرد: مرمت در بازار تبریز مستمر است و هر روز ادامه دارد. البته بخشهایی از بازار و گنبدها طی سالها و صده های گذشته ریخته است که در اولویت مرمت و بازسازی ما قرار دارد. ورودی پشت بازار امیر قبل از انقلاب ریخته که در برنامه مرمت و بازسازی قرار دارد. همچنین چندین گنبد از بازار کلاه فروشان در سیلی که ده ها سال پیش آمده بود ریخت و دیگر بازسازی نشد. الان هم به جای این طاق ها و گنبدها، یونولیت گذاشته اند که منظر جالبی ندارد و نیاز است تا بازسازی شوند. بازارچه رنگی نیز امسال با مشارکت بازاریان مرمت شد.

زواری خاطرنشان کرد: بیشتر بخشهای بازار تبریز که نیازمند بازسازی و مرمت است، قبل از انقلاب ریخته اند و تقریبا از 27 هکتار بازار حدود 1 هکتار نیازمند بازسازی است.