فرصتها و چالشهای گردشگری قم با حضور کارشناسان بررسی شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، فرصتها و چالشهای گردشگری قم با حضور کارشناسان بررسی شد.

جلسه 483 بنیاد قم پژوهی با موضوع " فرصتها و چالشهای گردشگری قم" با حضور فعالان و کارشناسان گردشگری در دانشگاه طلوع مهر برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام میرفندرسکی، مدیر مؤسسه آوای فطرت قم و از کارشناسان گردشگری دینی گفت: در قم با وجود دارا بودن ظرفیتهای گردشگری متنوع از جمله زیارتی، تاریخی و فرهنگی نه تنها برای گردشگران، بلکه برای زائران این شهر هم برنامه نداریم. زائران غیر ایرانی در بحث صنعت گردشگری می توانند رونق آفرین باشند. اغلب افراد گردشگری که به قم می آیند به این شهر علاقه دارند. ما می توانیم برای این دست افراد پیش از اینکه به قم بیایند برنامه داشته باشیم و از این فرصت برای معرفی قم استفاده کنیم، ولی این مهم انجام نمی شود که ما باید این واقعیت را بپذیریم که گردشگری چه زیارتی، چه غیر زیارتی در استان قم در اولویت قرار ندارد.

وی تصریح کرد: جوامع میزبان باید با گردشگری همراه شوند، چون اگر اهالی یک شهر یا یک مقصد گردشگری با گردشگر مفاهمه نکرد، اهمیت گردشگری را لمس نکرد، از مزایا و معایبش مطلع نشد و در کنارش مهارت لازم را یاد نگرفت که از گردشگری چگونه استفاده کند، این جامعه میزبان نمی تواند گردشگری را در درون خودش اولویت قرار بدهد. بنابراین لازمه اش ارتقا یافتن سواد گردشگری در جامعه میزبان است.

وی بیان کرد: باید به جرات بگویم که به آموزش عمومی گردشگری در شهر ما اهمیت داده نمی شود، یعنی ما به فکر تاسیسات گردشگری هستیم به فکر مباحث اقامتگاه هستیم که اینها لازم است، اما زیرساخت اصلی نیست. زیرساخت اصلی دانش مردم و جامعه میزبان نسبت به گردشگری است که از طریق آموزش، همراهی و مطالبه گری مردم نسبت به منافع گردشگری را در پی خواهد داشت. این شناخت مردم است که باعث می شود گردشگری ضرورت شود و ما این را در قم نیاز داریم.

این کارشناس گردشگری دینی تصریح کرد: برای بحث آموزش در قم تمام مسیرها مشخص است. در کشور نمونه استانهایی داریم که پیشگام هستند و در کار گردشگری توانسته اند موفق شوند. باید از تجربیات آن شهرها استفاده کنیم؛ به عنوان مثال شهر یزد الگوی خوبی برای قم است.

وی افزود: نکته دیگر اینکه در شهر ما کارها جزیره ای است، به همین علت در گردشگری نتیجه لازم حاصل نمی شود. ما به یک متولی نیاز داریم تا بخشهای مختلف را به هم متصل کند تا کارها به سرانجام برسد.

حجت الاسلام میرفندرسکی اظهار داشت: شهر قم ظرفیت خیلی زیادی در گردشگری دارد ولی محصولی خروجی ندارد. فرآیند تبدیل پتانسیل به محصول در حوزه گردشگری به کارهای متعددی نیاز دارد. برای مثال در بخش گردشگری زیارتی، من باید به گردشگر یک بروشور شهر قم را بدهم و اماکن قم را به او معرفی کنم اما همین بروشور هم نیست.

در ادامه حسین موسوی اصل، رئیس انجمن صنفی و حرفهای راهنمایان گردشگری قم گفت: ما سالهاست در استان قم فعالیت می کنیم و کار اساسی این است که یک متولی واحد داشته باشیم. در جلسات متعدد استانی قم فریاد می زنم که متولی گردشگری کیست؟ در کاشان و قزوین زمانی که یک اتفاق ویژه ای برای استان می افتد، تمام متولیان استان اعم از استانداری، فرمانداری، میراث فرهنگی، شورای شهر و هر ارگانی که لازم است پای کار می آید. ما هم در قم به این نوع همکاری نیاز داریم تا گردشگری ما رونق بگیرد.

موسوی اصل بیان کرد: هنوز استان قم به عنوان مقصد گردشگری تعریف نشده است. در زمان کرونا یک جلسه ای داشتیم، این اتفاق نظر شکل گرفت که توسط وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، قم محور گردشگری شود، ولی متاسفانه فراموش شد. ما باید قبل از زمانی که مسافر از کشور خودش حرکت می کند، تعریف کنیم شهری به نام «قم» هست. یکسری زیرساختها نیاز هست که در قم زیرساختهای خوبی داریم ولی تعریف خوبی از پتانسیل های استان نداریم. استان قم بخش های تاریخی، فرهنگی، زیارتی و طبیعی فراوان دارد. اگر بخش طبیعی ثبت ملی و جهانی می شود پس چرا برایش مسیر تعریف نمی کنیم؟ باید متولی ها پای کار بیایند.

وی گفت: یکی از مشکلات ما در حوزه گردشگری طبیعی، عدم آموزش جامعه محلی است. جامعه محلی ما تا وقتی که آموزش نبیند و از مزایای گردشگر مطلع نشود اتفاقی رخ نمی دهد.

موسوی اصل افزود: سالهاست سر قضیه زائر و توریست مشکل داریم؛ اگر این نگاه تغییر نکند ما به جایی نخواهیم رسید. باید این نگاه تغییر کند. ما تابلوی گردشگری در استان قم نداریم.

در ادامه محمد آقازاده، کارشناس و مدرس گردشگری گفت: منابع گردشگری در قم به صورت پراکنده هستند و ظرفیت بسیار فوق العاده ای وجود دارد. در قسمت شمالی استان نگاه بکنید گردشگر عشایر را داریم، در قسمتهای غرب نگاه کنیم گردشگری کشاورزی را داریم، در قسمتهای جنوب نگاه کنیم گردشگری باغداری را داریم، در کل استان هم بحث گردشگری تاریخی و فرهنگی را داریم و داخل شهر هم پر از ظرفیتهای گردشگری است.

وی افزود: با این همه انتظار می رود گردشگری محور باشد، اما در قم ما یک تابلو در سطح شهر نداریم که گردشگر را هدایت کند. منشاء این مشکل کجاست؟ در حالی که شش ماه اول سال 120 درصد ظرفیت اقامتگاه های ما تکمیل است. مشکل ما یک مشکل بنیادی است ما چالش های بنیادی و تفکری در قم داریم، اینها هستند که ما را اذیت می کنند. ما از نظر گردشگر مشکل نداریم مشکلی که داریم این است که سازمانهای ما هیچ موقع احساس نیاز اقتصادی از گردشگری نکردند.

وی افزود: تا چند سال پیش میراث فرهنگی را بحساب نمی آوردند. الان هم افراد و سازمانهای دیگری برای میراث فرهنگی قم تصمیم می گیرند. امروز اقتصاد گردشگری در کل دنیا در حال رونق گرفتن است. همین کشورهای همسایه ایران را وقتی آنالیز و تحلیل می کنیم به این نتیجه می رسیم. ما کجای دنیا هستیم؟ در گردشگری قم چالش و ظرفیت را در کنار هم داریم باید از دل مشکلات فرصتها را شناسایی و عملیاتی کنیم تا گردشگری قم رونق را تجربه کند.

در ادامه لهام نداف نیا، فعال و مدرس گردشگری قم یکی از پاشنه های آشیل گردشگری قم را بی توجهی به آموزش دانست و افزود: عمده مشکلی که در گردشگری قم وجود دارد عدم هماهنگی بین گروههای گردشگری است، چون متاسفانه همه خود را سردمدار گردشگری می دانند.

وی گفت: درد بی درمان ما این است که قم معرفی شده ولی بلد نیستیم برای آن ساختار تدوین کنیم و ارائه بدهیم. در بحث مارکتینگ، تقاضا پیشتازتر از عرضه ماست. ما همیشه عقب هستیم. آقای حسین صادقی یک کتابی دارند به اسم " قم نگین در دل کویر " در این کتاب صحبتهای جهانگردهای خارجی و ایرانی که به قم سفر کرده اند را آنجا تدوین کرده اند. در قرن پانزدهم، شانزدهم میلادی، سیاحان قم را پرزنت کرده اند ولی ما در قرن 21 میلادی هستیم اما هنوز نمی توانیم بازاریابی کنیم، چون همیشه صد قدم از از دنیای عرضه در مارکتینگ عقب هستیم. هنوز نمی دانیم مخاطب را چطور باید مدیریت کنیم.

وی افزود: از سال 97 که همایش تمدن 7000 ساله را برگزار کردیم نگرش ها به قم متفاوت شد. متاسفانه ما در تعریف گردشگر مانده ایم! یعنی کسی که برای دیدن قم می آید به او عنوان توریست، گردشگر یا زائر بدهیم.

این مدرس گردشگری بیان کرد: مسیر توسعه گردشگری قم یک راه بیشتر ندارد؛ سرمایه گذاری سبز! اگر کل دنیا به آن فکر می کند ما این را ملموس باهاش دست و پنجه نرم کردیم و راه آن فقط و فقط " آموزش" است.

حسین صادقی، کارشناس و فعال گردشگری قم گفت: سیاحان زیادی از قم بازدید داشتند. دون گارسیا فیگورای اسپانیایی سفیر کبیر اسپانیا دو روز در قم توقف می کند و از کثرت طبیعت شهر می گوید و شخصیتهای دیگر از توماس هربرت اسپانیایی که گفته در این شهر 2000خانه وجود دارد که غالب آن زیبا و خوشنما است. ولی متاسفانه ما امروز بافت تاریخی را با طرحهای تعریض خیابان خراب کردیم. خوشبختانه قم منابع گسترده ای دارد و مطالعاتی انجام دادم. حاصل آن کتابی با عنوان «قم نگینی در دل کویر» است.

این فعال گردشگری تصریح کرد: قدمت استان قم به 8000 سال باز می گردد. اولین استقرارها در تپه قمرود شکل گرفته، هزاره تقریبا ششم قبل از میلاد و بزرگترین سفال ایران هم که زینت بخش موزه ایران باستان هست از همین کشفیات قمرود بدست آمده همزمان با تپه سیلک کاشان و قدیمی ترین نقش یوز ایرانی در قمرود بدست آمد.

وی افزود: محوطه باستانی قلی درویش لایه های پایینیش حدود هزاره پنجم شروع می شود. قدیمی ترین نیایشگاه مذهبی قبلاً نوشین جان بود که با کشفیاتی که دکتر سرلک انجام داد معلوم شد در عصر آهن یک نیایشگاه بسیار ارزشمند که قم قبل از اسلام و در دوره پیش از تاریخ مذهبی بوده است، ما می توانیم در گردشگری مذهبی هم روی آن کار کنیم. در دوره های تاریخی هم همینطور در دوره مادها زاربلاغ و واسون را داریم که به عنوان یک نیایشگاه مادی تلقی می شود. در دوره های تاریخی؛ اشکانی ها ما قلعه گلی را داریم، در جاده گرمسار و به عنوان یک اثر ارزشمند کاروانسرای دیرگچین را داریم.

صادقی پیرامون اینکه فرصتها و چالشهای گردشگری قم با حضور کارشناسان بررسی شد، افزود: در دوره سلجوقی چند قلعه داریم. قلعه های سلجوقی در مسیر ری بود، چون قم شاهراه ارتباطی جاده شاهراه خراسان بزرگ از گانسوی چین وقتی می آمد از ونیز ایتالیا عبور کرده، به قم و ری که می رسید به چهارسو یک راه می رفت خزر یک راه می رفت جنوب و یک شاخه هم می رفت سمت سوریه و به شرق مدیترانه می رسید.

وی افزود: قم چون شاهراه ارتباطی بوده، این نقش راه ارتباطی منجر شده که تمدنهای مختلف و دوره های تاریخی را ما از هفت و هشت هزار سال پیش به طور مستمر داشته باشیم تا به امروز. قلعه سلجوقی ها بی نظیراست شاید بعضی از استانهای همچین فرم معماری قلعه های را نداشته باشند، قلعه کوه نمک جاده ساوه، جاده گرمسار، جاده سلفچگان متعلق به دوره سلجوقیه هست. حتی در دوره صفویه هم کاروانسرای داریم که در مسیر راه ارتباطی هستند 10 تا 15 تا کاروانسرا و پلهای تاریخی و میلهای باستانی داریم.

این کارشناس گردشگری بیان کرد: برای بازدید داخل شهر، گنبد سبز است. واقعا افسوس که همیشه درب آن بسته است. تیمچه داریم در بازار قم که بسیار زیبا و ارزشمندی است، بازار کهنه را داریم و...از نظر منبع ما مشکل نداریم، ولی متاسفانه زیرساخت نداریم. باید محتوا را زیاد کنیم. با توجه به ورودی های متعدد تابلوی گردشگری نداریم. ما یک گنبد نمکی منحصر بفرد داریم، یکی از زیباترین گنبدهای متقارن جهانه، 230 میلیون سال قدمت داشته هنوزم در حال رشد است. ولی زیرساخت استفاده از این ظرفیت گردشگری طبیعی را نداریم.

در ادامه آذر برقعی، دختر مرحوم اقدس کاظمی که در شهر تورنتوی کانادا مدیر آژانس گردشگری است، گفت: ایران از نظر تاریخی فرهنگی و جاذبه های طبیعی منحصر بفرد است. هر گردشگر خارجی که به ایران سفر می کند عاشق ایران می شود. عاشق مهمانوازی و فرهنگ مردم ایران می شود.

وی پیرامون اینکه فرصتها و چالشهای گردشگری قم با حضور کارشناسان بررسی شد، افزود: یکی از دلایلی که صنعت گردشگری ما رشد لازم را ندارد این است که ما نفت داریم و بنابراین اقتصاد ما وابسته به صنعت گردشگری نیست و کاش ما نفت نداشتیم در آن صورت می توانستیم گردشگری را به رونق برسانیم.

برقعی تصریح کرد: به کشورهای متعددی سفر کرده ام اما ایران از لحاظ جاذبه های گردشگری بی نظیر است.

وی با تاکید بر لزوم تکمیل زیرساختهای گردشگری قم گفت: بتازگی سفری به روستای کرمجگان داشتیم. تابلوی مناسب راهنما و هدایت کننده ای در مسیر نبود. هر چند که گردشگر خارجی پیش از سفر تمام موارد را بررسی می کند تا در سفر سردرگم نشود ولی این وظیفه متولیان گردشگری است که بسترهای لازم را برای پذیرش گردشگر مهیا کنند.