فصل دوم کاوش باستان شناسی آتشکده ارفع ده سوادکوه پایان یافت

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، فصل دوم کاوش باستان شناسی آتشکده ارفع ده سوادکوه پایان یافت.

بخشی از فضاهای جانبی بنای باستانی آتشکده ارفع ده سوادکوه در فصل دوم کاوش باستان شناسی این اثر که اخیرا به سرپرستی عبدالرضا مهاجری نژاد باستان شناس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد، از زیر خاک بیرون آمد و ساختار ظاهری این اثر تاریخی بجا مانده از دوران ساسانیان در سوادکوه کامل تر شد.

به گفته سرپرست گروه اجرای فصل دوم کاوش باستان شناسی این بنا، در فصل نخست کاوش که 2 سال پیش انجام شد، بخش هایی از پلان چلیپایی آتشکده و آتشدان و ورودی یافت شده بود و در فصل دوم کاوش که طی هفته جاری به پایان رسید، فضاهای جانبی شامل بخشی از راهروی طواف، پاطاق آتشکده، فضای بیرونی و الحاقاتی که در قرون اولیه اسلامی به این آتشکده اضافه شده بود، پس از حدود 10 سده آزادسازی شد.

عبدالرضا مهاجری نژاد گفت: آثار یافت شده در این آتشکده مانند آتشدان سالمی که در فصل نخست کاوش از زیر خاک بیرون آورده شد و همچنین ساختار باقیمانده بنا نشان می دهد که این آتشکده در دوره ساسانی ساخته شد و تا سده های 4 یا 5 هجری نیز پابرجا بود و به مرور متروکه شد، زیرا اثری از تخریب عمدی در این بنا دیده نمی شود و آتشدان نیز سالم بدست آمده است.

وی اظهار کرد: در فصل دوم کاوش نیز یکسری الحاقات که در دوران اسلامی به بنا اضافه شد، بدست آمد. معمولا اضافه شدن فضا به یک بنا یا حذف بخشی از بنا با توجه به اقتضای زمان یا نیاز به فضای جدید امری عادی است که در مود این بنا نیز مشاهده می شود. اما کاربری آن طی دوران پابرجا بودن به عنوان آتشکده اثبات شده است.

به گفته مهاجری نژاد، برنامه ریزی هایی برای حفاظت و مرمت این اثر نیز انجام شده است. آتشکده روستای ارفع ده شهرستان سوادکوه که به آتشکده مسجد سر نیز شهرت دارد، در منطقه تپه کلا و مرکز بافت این روستا قرار دارد و خرداد و تیر 1400 در کاوش های باستان شناسی این تپه کشف شد.

بنای کشف شده در این کاوش حدود 300 متر مربع مساحت دارد که با پلان مشابه با چهارطاقی های زمان ساسانیان با مصالح سنگ و آجرهایی به ابعاد 38×38×8 سانتیمتر ساخته شده است.

در مرکز این بنا یک آتشدان با تزیینات گچی کشف شد که کاربرد مذهبی این بنا را به اثبات می رساند. با توجه به شواهد معماری و سفالین، این آتشکده تا قرن سوم هجری قمری مورد استفاده قرار گرفته و در چندین مرحله الحاقاتی به آن افزوده شده است.

در متون تاریخی به چندین آتشکده در مازندران مانند آتشکده کوسان در بهشهر یا مکان فعلی مسجد جامع ساری و آتشکده آمل اشاره شد. ولی از این آثار مدرک و دلیلی دال بر کاربری آتشکده بدست نیامد یا چنین کاربری نداشتند و فقط به این نام معروف بودند.

این محوطه باستانی در دهه های 50 و 60 توسط دکتر ستوده و آقای یزدان نورانی کوتنایی از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران بازدید و گزارش شده بود و جزو آثار حفاظتی شهرستان بوده است.

این اثر در فاصله پنج کیلومتری غار اسپهبد خورشید قرار گرفته و بخشی از مجموعه بناهای مربوط به اسپهبدان تبرستان در این منطقه است.