ثبت جهانی کاروانسراها مایه مباهات و غرور است

خبرگزاری مهر/ براساس سخنان قائم مقام وزیر میراث فرهنگی کشورمان، ثبت جهانی کاروانسراها مایه مباهات و غرور است.

علی دارابی در مراسم پاسداشت ثبت 54 کاروانسرای ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو اظهار کرد: ایرانیان به دلیل قرارگیری شهرها و مراکز جمعیتی در مسیر تجاری، زیارتی، بازرگانی از دیرباز بوده اند. طراحی و ساخت مکانی برای جان پناه آسایش، امنیت، داد و ستد و نیز اطلاع رسانی بنیاد کاروانسراها در فکر و اندیشه نیاکان ما را بوجود آورد. برخی از صاحب نظران چون آرتو پوپ، ایران شناس معروف بر این باورند که بنیاد کاروانسراها در ایران پیروزی بزرگی برای معماری ایران بوده است. «ژان شاردن» جهانگرد معروف فرانسوی هیچ چیز نمی تواند با کاروانسراهای ایران که توسط شاهان صفوی برای آسایش کاروانیان و جهانگردان ساخته شده است، قابل مقایسه باشد.

وی تاکید کرد: در سرزمین بیابانی و کم آب ایران، دوری شهرها و مراکز جمعیتی از یکدیگر، صعب و دشواری راه ها، ایجاد کاروانسراها در آن زمان اهمیت ویژه ای می یابد. به عبارت دیگر کارکرد کاروانسرا در گسترش امنیت و رونق تجارت آنقدر بالا می گیرد که نیاکان ما با نیت امر خیر و باقیات به توسعه کمی و گسترش آن همت می گمارند.

قائم مقام وزیر میراث فرهنگی با بیان اینکه کاروانسراها در ایران نه صرفاً یک مکان که خود دارای هنر بزرگ معماری، شهرسازی و ابنیه است بلکه دارای روح و گفتمان و هویتی معنا دار بوده و راز ماندگاری آن در تلفیق، ترکیب و پیوند کالبد-روح کاروانسراها است، عنوان داشت: ما در ایران عزیز بیش از 1000 کاروانسرا از دوران باستان تا قاجار داریم. 700 کاروانسرا ثبت ملی و از آن میان 54 کاروانسرا در فهرست ثبت جهانی در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی در ریاض عربستان با اجماع جهانی به تصویب رسید. این 54 کاروانسرا نمایندگی از همه ادوار تاریخی ایران دارد و از حیث پراکنش و توزیع جغرافیایی در 24 استان کشور پراکنده اند.

وی افزود: با ثبت کاروانسراها تعداد آثار ثبتی ایران در عرصه جهانی به 27 اثر و از حیث تعداد سایتهای ثبت جهانی (ملموس و طبیعی) به 103 اثر افزایش یافت.

دارابی ادامه داد: ثبت کارونسراها با اجماع جهانی و رأی 21 عضو کمیته همراه بوده. بیش از هزار نفر از حاضران در مراسم از 195 کشور عضو یونسکو برای دقایقی ممتد به افتخار و احترام ایران و ایرانی و فرهنگ و تمدن آن تشویق کردند و تبریک گفتند.

معاون میراث فرهنگی کشور در ادامه به اهمیت ثبت جهانی آثار اشاره کرد و گفت: ثبت جهانی خودنمایی دارایی های فرهنگی یک جامعه در سطح جهانی است که جهانیان را به تعظیم و تکریم فرا میخواند. همچنین ارزش محور است، چرا که آثاری ثبت جهانی می شود که حداقل یکی از ارزش های ده گانه ثبت جهانی را احراز کند. همچنین ثبت جهانی در حقیقت عرضه و معرفی ارزش های یک اثر که از زمینه فرهنگی آن برخاسته اند به جامعه جهانی است، بنابراین تصویری زیبا و شایسته از مردمان آن سرزمین و دستاوردهای تمدن و فرهنگی به جهانیان عرضه می کند.

دارابی با بیان اینکه معنای واقعی ثبت جهانی اثر، پذیرش و تکریم ارزشهای آن توسط جامعه جهانی است و همین موضوع مایه مباهات و غرور است، عنوان داشت: کشورهایی که توانسته اند آثار بیشتری را ثبت کنند، عملاً توانسته اند ارزش های بیشتری به جامعه جهانی معرفی و مورد پذیرش قرار دهند. ثبت جهانی چون ارزش های مؤثر بر ارکان هوی جامعه میزبان اثر را در سطحی جهانی مورد اجماع و مقبولیت قرار می دهد. از این رو برای جوامع میزبان تبدیل به عنصری فرهنگی که موجب " رقاء و بقا" است می شود.

دارابی در بخش دیگری از سخنان خود به فواید و دستاوردهای ثبت جهانی اشاره کرد و توضیح داد: آثار ثبت جهانی مولد رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اند. آثار ثبت جهانی مهمترین عناصر دیپلماسی فرهنگی و حلقه اتصال پیوندهای فرهنگی بین جوامع اند. آثار ثبت جهانی الگوهای مؤثری برای توسعه زیربنایی در اختیار جوامع قرار می دهد. آثار ثبت جهانی ارکان مؤثری برای رشد و توسعه گردشگری و توریسم است.

وی گفت: ثبت جهانی آثار هویت بخش و تشخص و منزلت یک ملت و تمدن آن است.

دارابی در بخش پایانی سخنان خود به برنامه های آینده معاونت میراث فرهنگی اشاره کرد و گفت: تدوین سند چشم انداز 10 ساله در افق 1412، تدوین سند ملی میراث فرهنگی، سند موزه داری کشور، برنامه ده ساله ثبت جهانی، رویکردها، اولویت ها، حضور مؤثر در مجامع کنوانسیون های بین المللی و ارتقا جایگاه ایران در مناسبات فرهنگی دنیا، آغاز به کار انجمن خیرین میراث فرهنگی، نهضت آموزش، روایت گری، معرفی در میراث، عملی کردن طرح توسعه موزه ملی ایران موسوم به میدان مشق به عنوان میدان موزه های ایران، مرجعیت بخشی به میراث فرهنگی، افزایش سواد میراثی جامعه، حمایت و بهره گیری از ظرفیت تشکل های مردم نهاد و استانداردسازی توسعه زیرساختهای حفاظت و گردشگری برنامه های آینده ما در معاونت میراث فرهنگی خواهد بود.