کاروانسرای تی تی یکی از بناهای تاریخی استان گیلان است

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست رسیده، کاروانسرای تی تی یکی از بناهای تاریخی استان گیلان است.

بنایی واقع در یکی از مناطق مرتفع و خوش آب و هوای سیاهکل که با بازدید از آن میتوان به گذشته سفر کرد. بسیاری از گردشگران پس از بازدید از این کاروانسرا آن را شبیه به قلعه های تاریخی و خزه گرفته اروپا توصیف می کنند؛ زیرا تمام دیوارها از قلوه سنگ هایی ساخته شده اند که امروزه بین آنها را خزه پر کرده است.

براساس مقاله کاروانسرای تی تی یکی از بناهای تاریخی استان گیلان است، باید بدانید که «کاروانسرای تی تی» در گذشته پناهگاه مسافران لاهیجان به دیلمان بود و نام این کاروانسرای سنگی و آجری در فهرست آثار ملی ایران نیز بچشم میخورد.

کاروانسرای تی تی به احتمال زیاد در دوره صفوی ساخته شده است. روایتها و داستانهای بسیاری درباره کاروانسرای تی تی وجود دارد و مشخص نیست که کدام یک به واقعیت نزدیکتر است. به گفته بسیاری از منابع، قدمت ساخت این کاروانسرا به دوره صفویان باز می گردد. طبق یکی از روایتها، «تی تی» نام عمه یکی از پادشاهان دوره صفوی بوده است.

«تی تی» مشتاق بود در منطقه سیاهکل یک کاروانسرای زیبا به نام خود بسازد؛ به همین دلیل دستور ساخت این بنا را داد. البته طبق روایتی دیگر، کاروانسرای تی تی به دستور یکی از حاکمان محلی کیایی ساخته شده است؛ فردی که در عصر تیموریان بر خطه لاهیجان حکومت میکرد. طبق این داستان، صفویان این کاروانسرا را ویران کردند و به همین دلیل آثار به جا مانده از آن به دوره صفوی نسبت داده می شود.

کاروانسرای تی تی در گذشته در مسیر اصلی کاروانهایی بود که از مسیر لاهیجان به دیلمان و طالقان می رفتند. این بنا در تاریخ 12 آذر 1375 با شماره 1784 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در مقایسه با تعدد کاروانسراهای مناطق کویری، کاروانسراهای اندکی در اقلیم معتدل و مرطوب ایران احداث شده اند؛ زیرا در گذشته در سواحل دریا به دلیل بارندگی زیاد، شرایط آب و هوایی معتدل و فراوانی منابع، جمعیت نسبتا زیاد و نزدیک بودن مراکز جمعیت نیاز چندانی به این بناهای بین راهی احساس نمیشد.

کاروانسرای تی تی یکی از معدود کاروانسراهای شمال کشور است. به همین دلیل، آن را به عنوان یک بنای با موقعیت استراتژیک و راهبردی می شناختند. ایران در گذشته یکی از قطبهای تولید ابریشم بود؛ محصولی که عمدتاً در شمال کشور تولید شده و به بخشهای مرکزی فرستاده میشد؛ به همین علت، وجود کاروانسرایی مانند تی تی برای اتراق کاروان ها و حفظ امنیت جاده اهمیت بسیاری داشت.

البته کاروانسرای تی تی در سالهای اخیر لوکیشن فیلمبرداری فیلم و سریالهایی «قانون مورفی» و «خاتون» بوده و از این رو نام آن بر سر زبانها افتاده است.

واژه «تی تی» در زبان گیلکی به معنی «شکوفه» است؛ به همین دلیل، تی تی کاروانسرا یا کاروانسرای تی تی را میتوان همان کاروانسرای شکوفه دانست. جالب است بدانید که در زبان گیلکی جای صفت و موصوف با هم عوض می شود؛ از همین رو گیلانی ها این کاروانسرا را «تی تی کاروانسرا» می نامند.

کاروانسرای تی تی سیاهکل از نوع کاروانسراهای برون شهری و معماری آن به صورت دو ایوانی است. اصل تقارن در ساخت این بنا به خوبی رعایت شده است؛ به طوری که بنای کاروانسرا دارای محور تقارن در جهت طولی است.

کاروانسرای تی تی از نوع کاروانسراهای برون شهری است در فضای ورودی کارونسرای تی تی، واقع در ضلع شمالی بنا، فضایی مشابه هشتی وجود دارد که از طریق دو فضای واسط، واقع در ضلع شرقی و غربی هشتی، وارد میان سرا با دو اتاق به وسعت تقریبی 17 متر مربع می شود. این میانسرا حدود 400 متر مربع وسعت دارد. حیاط مرکزی و دو ایوان در دو طرف هشتی از دیگر فضاهای این مجموعه تاریخی هستند. وسط حیاط کاروانسرا حوض کوچکی قرار دارد.

در هر چهار طرف حیاط بنای کاروانسرای تی تی، اتاقهایی با پلان مربعی به مساحت تقریبی 14 متر مربع واقع شده اند که پیش از ورودی هر کدام از آنها، فضایی نیم هشتی قرار دارد. این اتاقها محل استراحت کاروانها و حفاظت از آنها در برابر راهزنان و حیوانات وحشی بوده اند. شاهنشین کاروانسرا نیز در بخش جنوبی بنا واقع شده و در دو طرف آن دو اتاق مانند قسمت شمالی کاروانسرا دیده می شود.

سنگهای رودخانه ای، ملاط ساروج، گچ و آجر از جمله مصالحی هستند که در ساخت کاروانسرای تی تی بکار رفته اند. طاق های زیبای آجری و شبکه آبرسانی برای انتقال آب به داخل کاروانسرا از مشخصه های جالب بنا به شمار می روند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در گذشته برای انتقال آب به داخل بنای کاروانسرا از لوله های سفالی استفاده می کردند. این لوله ها از چشمه سار کوههای دوردست منطقه با طی مسیری طولانی آب گوارا را به دست ساکنان کاروانسرا می رساندند.

کاروانسرای تی تی در شهرستان سیاهکل، در جنوب شهر سیاهکل، در جنوب شرقی رشت و در جنوب غربی شهر لاهیجان واقع شده است. این بنای تاریخی تا سیاهکل 15 کیلومتر (20 دقیقه)، تا لاهیجان 33 کیلومتر (45 دقیقه) و تا رشت 60 کیلومتر (حدود یک ساعت) فاصله دارد. فاصله کاروانسرای تی تی تا شهر تهران نیز 340 کیلومتر (حدود چهار ساعت) است. کاروانسرای تی تی در نزدیکی جاده سیاهکل دیلمان قرار دارد و به همین دلیل، در سفر به دیلمان می توانید برای بازدید از این بنا نیز برنامه ریزی کنید.

اگر از شهر رشت به کاروانسرای تی تی می روید، خود را به آزادراه رشت - قزوین برسانید. حدود چند کیلومتر در این جاده برانید و قبل از پلیس راه رشت، از خروجی جاده فومن - سراوان به سمت سراوان خارج شوید. مسیر را در خیابان عسگری ادامه دهید تا وارد جاده سراوان - سنگر - سیاهکل شوید. از این جاده از طریق کمربندی سیاهکل یا از خود شهر سیاهکل، خود را به جاده سیاهکل - دیلمان برسانید. این جاده از میدانی به نام دیلمان آغاز می شود.

حدود 14 کیلومتر در جاده سیاهکل - دیلمان برانید تا پس از عبور از اقامتگاه بومگردی تی تی به خروجی روستای بالا رود در سمت چپ خود (مشهور به دو راهی رودخانه بابا کوه و میثم رود) برسید. کمی جلوتر، یک پل آهنی کم عرض کنار مسجد وجود دارد که با عبور از آن به کاروانسرای تی تی در پای تپه ای نسبتاً بلند می رسید.

اگر از شهر لاهیجان به سمت کاروانسرای تی تی حرکت کرده اید، از طریق خیابان انقلاب، خیابان سردار جنگل، بلوار دیلمان و بلوار وحدت به جاده لاهیجان - سیاهکل برسانید. این جاده را تا انتها بروید تا به خیابان امام خمینی شهر سیاهکل برسید. به سمت چپ بپیچید و میدان دیلمان را مستقیم بروید تا وارد جاده سیاهکل - دیلمان شوید.

اگر از تهران به کاروانسرای تی تی می روید، در آزادراه قزوین - رشت و پس از عبور از پلیس راه، از خروجی سنگر خارج شوید تا در جاده سراوان - سنگر - سیاهکل قرار بگیرید. از طریق کمربندی سیاهکل یا از خود شهر سیاهکل، بعد از رسیدن به میدان دیلمان، جاده سیاهکل به دیلمان را در پیش بگیرید تا در کیلومتر 14 آن به کاروانسرا برسید.