آشنایی با تعدادی از بهترین قصرها و قلعه های قدیمی افغانستان

افغانستان فارغ از تحولات سیاسی و جنگهایی که در آن اتفاق افتاده، دارای جاذبه های گردشگری و تاریخی بسیار زیادی است. در این کشور قلعه ها و قصرهای قدیمی وجود داشته که برخی از آنها متعلق به زمانهای بسیار دور هستند. گذر زمان باعث شده که بخشهایی از این بناها تخریب شوند اما همچنان قلعه ها و دژهایی وجود دارند که توانسته اند تا عصر حاضر دوام بیاورند. با ما در مقاله مشهورترین قصرها و قلعه های قدیمی افغانستان همراه شده تا شما را با تعدادی از بهترین قصرها و قلعه های قدیمی افغانستان آشنا نماییم.

قصر جهان نما

این قصر در شهر خلم واقع شده و یکی از قصرهای نسبتا جدید بشمار می آید. معماری هندو ایرانی این قصر باعث شده که جذابیت فوق العاده ای داشته باشد. در واقع، طراحی این قصر به گونه ای است که برای زندگی شاهانه مناسب است. نام این اثر تاریخی در فهرست میراث ملی این کشور نیز بچشم میخورد. براساس گفته ها و شنیده ها، این قصر که بالای کوه هندکی قرار دارد، توسط عالمگیر دوم برای اقامت دخترش ساخته شده بود. مدتی بعد یعنی در سال 1260 هجری شمسی، نام این قصر تغییر پیدا کرد و پس از آن با نام چهل ستون معروف شد. این تغییر نام در دوره امیر عبدالرحمان خان صورت گرفت. پس از مدتی هم حبیب الله خان کارهای مرمت و بازسازی این قصر را انجام داد.

پس از او نیز ظاهر خان قصر جهان آرا را مورد مرمت قرار داد. برای مدتی هم از این قصر به عنوان مهمانخانه دولتی استفاده میشد و پس از آن، مدتی به عنوان خوابگاه دبیرستان رشیدیه بحساب می آمد. حتی، در یک بازه زمانی در اختیار موسسات دولتی و اداری قرار داشت. قصر جهان آرا افغانستان برای مدت زمان خاصی به عنوان قرارگاه نیروهای جهادی نیز مورد استفاده قرار میگرفت. سپس، این قصر در اختیار وزارت اطلاعات و فرهنگ جای گرفت. در این بازه زمانی، به همت این وزارتخانه موزه ای در قصر جهان آرا ایجاد گردید. در این موزه آثار ارزشمند و تاریخی که به دوران گذشته تعلق داشتند، در معرض دید مردم قرار گرفتند.

قصر دارالامان

قصر دارالامان در پایتخت این کشور یعنی شهر کابل قرار دارد. ساخت و طراحی این قصر توسط معماران آلمانی صورت گرفته است. با اینکه مدت زمان زیادی از احداث این قصر نمیگذرد اما بخشهای وسیعی از آن در اثر آتش سوزی و حملات از بین رفت. این ساختمان در زمانی که شاه امان الله خان حکمرانی میکرد، قرار بود که به عنوان ساختمان پارلمانی افغانستان مورد استفاده قرار گیرد. اما، پس از اینکه دولت شاه امان الله خان سقوط کرد و دچار فروپاشی شد، سرنوشت این قصر نیز به گونه دیگری رقم خورد. در واقع، در این بازه زمانی از این ساختمان برای سنگر گرفتن در طول جنگهای مختلف استفاده می کردند.

پس از سقوط دولت شاه امان الله خان، این ساختمان در اختیار وزارت دفاع افغانستان قرار گرفت. در این قصر 150 اتاق بزرگ و کوچک وجود داشت. در سال 2005 میلادی هم تصمیم گرفته شد که این قصر را تحت عنوان یکی از جاذبه های گردشگری معرفی نمایند و کارهای مرمت آن را انجام دهند. اکنون از این قصر در کابل هیچ گونه استفاده ای نمی شود.

بالاحصار کابل

در زمانهای گذشته، برای اینکه از شهر در مقابل دشمنان دفاع کنند، بالاحصارهای زیادی را می ساختند. اکنون نیز میتوان در شهرهای مختلف بالاحصارهای زیادی را پیدا کرد. البته، بسیاری از آنها در طول تاریخ آسیب دیده اند و قسمت وسیعی از آنها از بین رفته است که از جمله آنها می توانیم بالاحصار بلخ را نام ببریم. اگر بخواهیم مقایسه ای بین بالاحصار بلخ و کابل داشته باشیم، باید بگوییم که از زمان ساخت بالاحصار کابل زمان چندان زیادی نمیگذرد و تقریبا جدید است.

در این بالاحصار قسمتهای مختلفی همچون معابد بودایی، مساجد، باغ ها، کلیسا و ساختمانهایی وجود دارند که متعلق به دوره های مختلف تاریخی هستند. زمان ساخت و احداث این بالاحصار به قرن پنجم میلادی باز می گردد. نکته مهمی که در اینجا بد نیست به آن اشاره ای داشته باشیم، مربوط به اهمیت این قلعه در طول تاریخ است. در واقع، این قلعه از موقعیت استراتژیک بسیار خوبی برخوردار بوده و همین موضوع باعث شده که دارای اهمیت نظامی نیز باشد.

براساس گفته ها، این قلعه در گذشته یکی مهمترین مراکز بوداییان در کشور افغانستان بشمار می آمد. در گذشته و در زمان جنگ، این بالاحصار محلی برای مستقر شدن پادشاهان محسوب میشد. این قلعه حوادث مختلف و جنگهای زیادی را به خود دیده است. نادر شاه افشار هم آخرین کسی بود که دستور داد این قلعه را مورد مرمت و بازسازی قرار دهند تا از بین نرود.

قلعه اختیار الدین

این قلعه را با نام دیگری تحت عنوان ارگ هرات نیز می شناسند و برخی آن را منسوب به اسکندر مقدونی می دانند. در طول تاریخ برخی از حوادث طبیعی و جنگهای زیاد باعث شده که بخشهای وسیعی از این قلعه آسیب ببیند و از بین برود. این قلعه که چیزی نزدیک به 5000 متر مربع وسعت داشت، شامل قرارگاه نظامیان و حرمسرا بود. برخی از مورخان بر این باورند که قلعه اختیار الدین که در شمال هرات و بر روی تپه ای واقع شده، در واقع بقایای شهر قدیمی آرتاگوانا بشمار می آید.

در دوره آل کارت شخصی که ملک فخرالدین نام داشت، کارهای مرمت و بازسازی آن را انجام داد. اختیار الدین نیز یکی از کسانی بود که در احیای این قلعه نقش قابل توجهی داشت و کارهای فراوانی را برای آن انجام داد. در نهایت، به پاس قدردانی از زحمات و کمکهای او نام این قلعه را اختیار الدین گذاشتند. در دوره تیموریان نیز کارهای زیادی برای حفظ این قلعه انجام شد. شاهرخ تیموری این قلعه را به یک مرکز نظامی و فرهنگی مبدل ساخت و حصاری از آهک و خشت پخته را اطراف آن ایجاد کرد.

در حال حاضر، این مورد از بهترین قصرها و قلعه های قدیمی افغانستان یکی از آثار گردشگری و تاریخی بوده و امکان بازدید از آن برای عموم مردم وجود دارد. موزه هرات که در درون این قلعه واقع شده، دارای آثار تاریخی زیادی از دوران مختلف است. آثاری که در این موزه از آنها نگهداری می شود، متعلق به دوران صفویان، غزنویان، تیموریان، ملکوک کرت و غوریان هستند.

قلعه فریدون یا شهر کهنه

فراه نام ولایتی در کشور افغانستان بوده که در آن یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی این کشور یعنی قلعه فریدون وجود دارد. گفته شده که قدمت این قلعه تاریخی به چیزی بیشتر از 2000 سال می رسد. برخی از مردم افغانستان معتقدند که قلعه فریدون در این کشور توسط فریدون اساطیری ایجاد شده است. گروهی دیگر نیز آن را منسوب به اسکندر مقدونی می دانند. اما مورخان نظر کاملا متفاوتی در مورد این قلعه داشته و بر این باور هستند که این مورد از مشهورترین قصرها و قلعه های قدیمی افغانستان توسط داریوش بنایی احداث شده است.

براساس نظر مورخان، این منطقه و قلعه قدمت بسیار زیادی داشته و در دوران قبل تر از اسکندر ایجاد شده اند. قلعه فریدون از 2 دروازه و 99 برج تشکیل شده و در ساخت این قلعه از موادی همچون خشت خام و گل استفاده کرده اند. قلعه فریدون دو دروازه بزرگ دارد که نام یکی از آنها هرات و دیگری قندهار است. بنای کوچکی در شمال شرق این قلعه مشاهده می شود که همچون یک قلعه طراحی شده است. در گذشته، از این مکان برای نگهداری مهمات جنگی و سلاح ها استفاده می کردند. البته گروهی دیگر اعتقاد دارند که این قلعه کوچک در گذشته محلی برای استراحت فریدون بود. در حال حاضر، قلعه فریدون در افغانستان را مکانی برای عبادت می دانند و آن را تحت عنوان ارگ و استادیوم ورزشی نیز معرفی می کنند.