کاروانسرای فرسفج یکی از بناهای مربوط به دوره صفوی است

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، کاروانسرای فرسفج یکی از بناهای مربوط به دوره صفوی است.

کاروانسرای فرسفج با مساحت تقریبی 4000 مترمربع متشکل از یک حیاط بزرگ مربع شکل است که اطراف آن اتاق های متعدد متصل به هم با ایوان ها و فرش اندازهایی مناسب برای اقامت مسافران وجود دارد.

کاروانسرای شاه عباسی فرسفج دارای 14 اتاق و چهار اصطبل است و در آن انبارهای متعددی برای ذخیره و نگهداری علوفه ساخته شده است. تمامی بنا از آجر ساخته شده و با داشتن دیوارهای قطور و سقف های طاق ضربی آجری از استحکام فوق العاده ای برخوردار است. از سوی دیگر در چهارگوشه آن برج های آجری استوانه ای ساخته شده که بدنه آن با آجرهای تراشیده و ظریفی پوشیده شده است.

بنای مذکور محل مناسبی برای بیتوته مسافران محسوب میشده و در داخل بنا نیز در قسمت فوقانی برج ها چند ردیف آجرکاری کنگره شکل اجرا شده و نیز در سطح جانبی و سقف های بهارخواب ها و ایوان های جلوی حجرات آجرکاری ظریف بچشم میخورد. مدخل و سردر ورودی این کاروانسرا با چند ردیف طاق جناغی شکل و ردیف هایی از تزئینات آجری ساخته شده است.

پس از ورود به کاروانسرا با حجره ها و اتاق های متعدد متصل به هم با ایوان ها و فرش اندازهای مناسب برای اقامت و استراحت مسافران مواجه میشویم که بهارخواب یا ایوان جلو اتاق ها به طرز مناسبی برای استفاده مسافران در فصول گرم ساخته شده است. حجره هایی که در چهار طرف این بنا قرار دارد به وسیله راهرویی سرتاسری به یکدیگر راه دارند.

نکته جالب در زمینه وضع ساختمانی کاروانسرای شاه عباسی تویسرکان که در خور توجه است و آن را از کاروانسراهای دیگر متمایز میسازد، این است که این کاروانسرا دارای برج و بارو بوده و این نشان می دهد که احتمالاً این بنای بزرگ علاوه بر اینکه محلی برای اقامت و محافظت و استراحت کاروانیان و مسافران بوده، جنبه نظامی نیز داشته است.

نزدیک به 50 سال از ایده یونسکو برای ثبت جهانی آثار ارزشمند فرهنگی بشر میگذرد و به طور خلاصه میتوان گفت رونق اقتصاد گردشگری و معرفی پیشینه تاریخی و تمدن جوامع از دلایل حائز اهمیت ثبت ابنیه و آثار تاریخی و میراث فرهنگی و استقبال کشورهای جهان از این ایده یونسکو است.

کارکرد اصلی ثبت جهانی آثار که بسیاری از سیاستمداران را علاقمند به این موضوع می کند، بعد از گردشگری این است تا ثابت کنند کشورشان کشوری ریشه دار است و در تأسیس تاریخ بشریت نقش داشته اما گردشگری و درآمدزایی مهمترین منفعت از ثبت آثار جهانی به شمار می آید.

با توجه به ثبت جهانی کاروانسرای شاه عباسی فرسفج تویسرکان با مسئولان مربوطه گپ و گفتی داشتیم تا از چند و چون ماجرا مطلع شویم.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تویسرکان گفت: پروپوزال ثبت جهانی این اثر تاریخی در سال 1397 توسط میراث فرهنگی برای یونسکو ارسال شد که پس از بررسی اولیه پذیرفته شد؛ روال کار بدین صورت است که ابتدا ما پیشنهاد خود را برای ثبت جهانی به یونسکو می دهیم و وقتی پروپوزال پذیرفته شد، به مرحله راستی آزمایی می رسد که برای این کار به محل و مکان پیشنهاد شده مراجعه می شود.

اسحاق ترکاشوند افزود: در رابطه با پرونده جهانی این کاروانسرا در مهر 1400 میزبان کارشناسان یونسکو بودیم و در نهایت در چهل و پنجمین اجلاس یونسکو که در ریاض عربستان برگزار شد، 54 کاروانسرای ایرانی که خوشبختانه کاروانسرای فرسفج هم جزو آنها بود، به ثبت جهانی رسید.

وی درباره تأثیر ثبت جهانی کاروانسرای فرسفج در رونق گردشگری و جذب توریست و رونق اقتصادی منطقه اظهار کرد: زمانی که بحث ثبت جهانی کاروانسرا پیش آمد و ما اعلام کردیم که نامزد ثبت جهانی هستیم، گردشگران مراجعه کننده به منطقه به طرز چشمگیری افزایش یافت بطوریکه حتی با وجود کرونا بیشترین آمار گردشگر را داشتیم و چندین جشنواره نوروزی و جشنواره غذا در این محل برگزار شد.

ترکاشوند ادامه داد: با توجه به اینکه یونسکو مرجعی برای گردشگری بین المللی است، به طور قطع زمانی که توریست های خارجی قصد مسافرت به کشورمان را خواهند داشت، به سایت یونسکو مراجعه می کنند و اماکن گردشگری و بناهای تاریخی که به ثبت جهانی رسیده است را جویا خواهند شد و این اماکن را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب خواهند کرد. بنابراین حتماً گردشگران خارجی کاروانسرای فرسفج را به عنوان یکی از مقاصد گردشگری انتخاب می کنند و این موضوع به طور یقین می تواند افزایش سرانه ملی و رونق اقتصادی این منطقه را به دنبال داشته باشد.

وی درباره برنامه میراث فرهنگی برای کاروانسرا توضیح داد: یکی از برنامه های اصلی میراث فرهنگی احیاء و واگذاری بناهای تاریخی است تا این بناها به مراکز گردشگری تبدیل شوند. با توجه به ویژگی کاروانسرای فرسفج که دارای 14 اتاق و چهار اصطبل است، قابلیت تبدیل شدن به مرکز اقامتی را دارد و در آینده نزدیک برنامه واگذاری این مرکز را به عنوان یک هتل سنتی در دستور کار قرار خواهیم داد و به طور قطع پس از انتخاب سرمایه گذار مناسب، به یک هتل سنتی تبدیل می شود تا گردشگران بیشتری را به منطقه جذب کند.

ترکاشوند درباره اینکه آیا ورود گردشگر موجب آسیب دیدگی بنا نمی شود، پاسخ داد: با توجه به اینکه تجربه نمونه مشابه را در سطح کشور داریم، حتماً طرح مرمت در شورای فنی آماده می شود و در نهایت نظارت های میراث فرهنگی به طور مرتب انجام می گیرد تا در کنار رونق گردشگری، اصالت نما نیز حفظ شود.

وی در بخش دیگری در پاسخ به این سوال که قرار بود قلعه اشتران به هتل سنتی تبدیل شود، کار به کجا رسید؟ گفت: با توجه به اینکه قلعه اشتران مالک خصوصی دارد و بین وراث است و از طرف مالکان یک نفر به عنوان نماینده به ما معرفی نشد. بنابراین در حال حاضر امکان تبدیل این قلعه به مرکز گردشگری وجود ندارد و در صورتی که مالکان یک نفر را به عنوان نماینده معرفی کنند، ما آمادگی هر گونه همکاری در این زمینه را داریم تا با توجه به آماده بودن طرح مرمت، این بنای تاریخی نیز مورد بهره برداری قرار گیرد که حتماً به عنوان یکی از هتل های سنتی کشور مطرح و شناخته خواهد شد.

فرماندار شهرستان تویسرکان نیز به دنبال ثبت جهانی کاروانسرای فرسفج اظهار کرد: ثبت جهانی کاروانسرای شاه عباسی فرسفج در مجموعه کاروانسراهای ایرانی، کام همشهریان فرهیخته، علاقمندان و دلسوزان تاریخ و فرهنگ غنی کهن دیار تویسرکان را شیرین و قلب همشهریان فرهنگ دوست را مملو از شادی کرد.

حسین افشاری با بیان اینکه کاروانسرای تاریخی فرسفج از مهمترین آثار تاریخی ملی به شمار می آید که از این پس در عرصه جهانی نیز شهرت خواهد یافت، افزود: این بنای فاخر با تلاش های مستمر و بی دریغ عزیزان در مجموعه وزارت میراث فرهنگی به نحوی شایسته طی چند دهه مرمت و بازسازی شده و به عنوان یکی از 54 کاروانسرای واجد ارزش در زنجیره کاروانسراهای ایرانی به ثبت جهانی رسید.

وی با تأکید بر اینکه جهانی شدن این اثر ارزشمند می تواند محرک مؤثری در جریان توسعه گردشگری تویسرکان و به ویژه شهر فرسفج باشد، اظهار کرد: مجموعه مدیریت شهرستان تلاش خواهد کرد ضمن حفاظت و صیانت از این بنای باشکوه، ترتیبی اتخاذ شود تا همگان به ویژه همشهریان عزیزمان از منافع آن منتفع شوند.

وی پیرامون اینکه کاروانسرای فرسفج یکی از بناهای مربوط به دوره صفوی است، یادآور شد: این موفقیت فرهنگی در عرصه جهانی حاصل حمایت های استاندار، پیگیری های نماینده شهرستان و نیز تلاش های خستگی ناپذیر مدیران پیشین و فعلی و همچنین تعامل و همکاری همه بخش های مرتبط در شهرستان است و در این راه مساعدت های مردم خوب و نجیب شهرستان به ویژه شهر فرسفج، اصحاب رسانه، سازمان های مردم نهاد و دوستداران میراث فرهنگی نیز بسیار مؤثر بوده و موجبات تحقق این امر را فراهم کرده است.