خراسان جنوبی روستاهای شگفتی ساز و بی نظیری دارد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده و گزارشات منتشر شده، خراسان جنوبی روستاهای شگفتی ساز و بی نظیری دارد.

روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی با نمایش قدمت و معماری زیبا جلوه ای از اعجاز طبیعت و تاریخ را در معرض دید گردشگران قرار می دهند.

روستاهای هدف گردشگری استان با وجود جاذبه های بکر و طبیعی شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است. از محیط طبیعی منحصر بفرد برخی روستاها گرفته تا نحوه پوشش و آداب و رسوم و آب و هوای مطبوع موجب شده گردشگران زیادی جذب این مناطق شوند. همچنین همراهی مردم ساکن در روستاها برای تسهیل حضور گردشگران از عوامل موثر در جذب و ماندگاری و سفر دوباره آنان است.

روستای افین یکی از زیباترین روستاهای استان خراسان جنوبی است. همه ساله گردشگران بسیاری با تهیه بلیط اتوبوس قاین به این شهر سفر می کنند. در واقع امری که باعث شهرت و محبوبیت روستای افین در میان مردم شده است، طبیعت زیبا و خانه های قدیمی که هنوز هم بافت تاریخی شان حفظ شده است. روستای افین یک ترکیب بسیار زیبا از همزیستی طبیعت و انسان را پدید آورده و جالب است بدانید که در سال 1384 توانست رتبه پنجمین روستای گردشگری استان خراسان را به خود اختصاص داده است.

تمامی روستاهایی که در استان خراسان جنوبی قرار دارند ظرفیتی بالا داشته و از لحاظ گردشگری بسیار پیشرفت کرده اند، این روزها مهاجرت اهالی روستا به حداقل رسیده و مردمی که در آن زندگی می کنند با هدف اینکه روستایشان به جایی آباد و زیبا تبدیل شود تلاش های بسیاری می کنند. تقریباً زمانی که نام روستای افین به زبان می آید، اکثر مردم که از آن دیدن کردند و یا حداقل اسمش را شنیدند، به یاد زرشک سرخ و خوش عطر و طعمش می افتند.

در واقع این روستا یکی از بزرگترین محل های تولید زرشک ایران است. ظاهر و خانه های روستای افین به دو بخش قدیمی و جدید تقسیم بندی شده که در بافت قدیمی آن اماکن و جاذبه های تاریخی بسیاری وجود دارند که در حالت فشرده و متمرکز جای گرفته اند. براساس تحقیقات باستان شناسی و تاریخ به جای مانده باستان شناسان روستای افین را این گونه توصیف می کنند که افین در گذشته یک شهر بسیار بزرگ با مردمانی با فرهنگ بوده که همگی از لحاظ مالی بسیار مرفه بودند.

آلفونس گابریل یکی از نویسندگان معروف اتریشی در سفر خود به ایران و بازدید از این روستا میگوید که افین در گذشته یک شهر بزرگ بوده است؛ براساس نقل قول های موجود در گذشته با نام قرماسین مشهور بوده است. او میگوید که در منطقه افین یک مسجد بسیار قدیمی با خشتهایی که هنوز هم در آن جا پابرجا هستند وجود داشته است. همچنین از وجود یک نهر با سه آسیاب میگوید که اطراف آن را آبشارهای متعدد احاطه کرده اند. این آبشارها از روی صخره هایی به رنگ سفید و صورتی سرازیر میشده اند. اسکندر کبیر در هنگامی که قوای خود را از هرات میگذراند، از شهر افین هم گذر می کند.

فورگ یکی از قدیمی ترین روستاهای شهرستان درمیان است و بافت آن قدیمی است. این روستا روی کوه و دور تا دور قلعه ای بزرگ شکل گرفته که به قلعه فورگ مشهور است. کوچه های تنگ، ساباط های بیشمار، معماری کوهستانی، معماری پلکانی با مصالح سنگ وخشت و آجر، ایوان، ورودی های تعریف شده از ویژگی های خاص این روستای زیبا است.

سنگ نوشته کهنی در فورگ یافته اند که در آن نامی از (مظفر کیقباد) برده شده است. شاید اشاره ای به کیقباد، شهریار کیانی است. گفته اند این روستا را در گذشته های دور (پور کیقباد) می نامیدند و سپس فور کیقباد گفتند و برای آن که آسان تر به زبان بیابد، فورگ نامیدند. شاید درست تر آن است که فورگ نام نیای خاندانی ایرانی بوده که در زمانی بسیار دور، بر آن گستره فرمان می راندند.

فورگ را بیشتر به خاطر قلعه فورگ که یکی از زیباترین قلعه های ایرانی است می شناسند. قلعه فورگ بعد از قلعه الموت مهمترین مقر حضور فدائیان اسماعیلیه بوده است. ساخت این قلعه در زمان میرزا بقاخان حاکم منطقهای که از سوی نادر شاه به این سمت گمارده شده بود، آغاز شد. بعد از وی پسرش میرزا رفیع خان ساختن قله را تمام کرد. سنگ، آجر، خشت ،گچ، آهک و ساروج از مصالح به کار رفته در ساخت این بنا است.

دژ فورگ یکی از دست نخورده ترین دژهای ایران است. آن را در نیمه دوم سده دوازدهم قمری ساخته اند. در سالیانی که نادرشاه افشار بر ایران فرمان می راند. این دژ روی صخره ای طبیعی برپا شده است و هیچ "پی" یا بنیادی ندارد. ویژگی جغرافیایی آنجا، ساختن دژی بلند و گسترده را بدون پی ریختن شدنی میساخته است. اندکی بیش از 9 هزار مترمربع نیز گستردگی آن است و از 3 بخش مرکزی که به آن کهن دژ می گفتند، شارسان که جای زندگی دژنشینان بود و رَبض یا باروی دژ شکل گرفته است.

این دژ راهروهایی باریک و برج و باروهایی بلند دارد. هرچند در سالهای گذشته چند برج از برج های هجده گانه دژ فروریخت. به آن برج و باروها دو حصار درهم تنیده را هم باید افزود. زمانی که نادرشاه کشته شد و آشوب سراسر ایران را درنوردید، دژ فورگ جایی برای کشمکش ها و زدوخوردهای بسیار بود. در فورگ نشانه های تاریخی و گردشگری دیگری نیز یافت می شود مانند؛ گرمابه و حوض میرزا و چند خانه دیرینه.

خور نیز روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان خوسف که دو روستای نوغاب و سروباد جزو آن هستند. بافت تاریخی روستای خور متأثر از شرایط اقلیمی و جغرافیایی محیط خود است. خانه های گلی، پوشش گنبدی، حیاط مرکزی، بادگیرها، اتاق های دور تا دور حیاط، هشتی ها و دهلیزها، دیوارهای قطور، حوض و باغچه وسط حیاط به صورت هماهنگ و یکنواخت از ویژگی های معماری خانه های روستای خور بوده که مطابق با اقلیم منطقه بوجود آمده است.

براساس مقاله خراسان جنوبی روستاهای شگفتی ساز و بی نظیری دارد، باید بدانید که تراکم خانه ها و کوچه های پرپیچ و خم و همچنین بادگیرها از شاخص های عمده روستایی خور بوده که جهت مقابله با اوضاع اقلیمی منطقه بوجود آمده است، در بافت خور بناهایی همچون قلعه، آب انبار، مسجد، حسینیه، حمام و خانه های قدیمی وجود دارد که اکثراً متعلق به دوره صفویه است. قلعه خور از قلعه های بسیار قدیمی استان خراسان جنوبی است و نبردهای زیادی را به چشم خود دیده است.

روستای کریمو از توابع بخش مرکزی شهرستان سرایان در 30 کیلومتری شمال شهر سرایان واقع شده است. این روستا از شمال به کوه سفید و از شمال شرقی به کوه بیم محدود می شود و اقلیم معتدل و نیمه خشک دارد. آب و هوای این روستا در بهار و تابستان و اوایل پاییز، مطبوع و دلپذیر و در زمستانها سرد است. رودخانه کال سبز کاخک از کنار روستا میگذرد. نام روستای کریمو نیز که در ابتدا کریمان بوده و بعدها به لهجه محلی کریمو نامیده شده از نام امامزاده روستا گرفته شده است.

روستای کریمو از روستاهای قدیمی و تاریخی خراسان جنوبی است. بافت قدیمی و بنای امامزاده سلطان کریم شاه از قدمت و پیشینه کهن روستا حکایت دارند. مردم روستای کریمو به زبان فارسی با گویش خراسانی سخن می گویند. روستای کریمو در کوهپایه استقرار یافته و بافت مسکونی متمرکز و متراکمی دارد. خانه های روستا اغلب در یک طبقه با سقف های مسطح و با در و پنجره های کوچک ساخته شده اند. کوچه های روستا اغلب پیچ درپیچ است. مسیر رودخانه کال، بافت مسکونی روستا را به دو بخش تقسیم کرده است. مصالح بکار رفته در خانه های قدیمی روستا مشتمل بر مصالح خشت، گل، سنگ و چوب است. در بافت جدید، خانه های مستحکم و مقاومی با استفاده از مصالح آهن، آجر، سیمان و مانند آن احداث شده است.

در 15 کیلومتری شمال شرقی شهرستان فردوس روستایی ییلاقی و خوش آب و هوا به نام روستای باغستان علیا قرار دارد. این روستا به دلیل داشتن باغات زیاد از ایام قدیم، جاده سر سبز منتهی به روستا، خوش منظره و خوش آب و هوا بودن از روستاهای مشهور استان خراسان جنوبی است. همچنین دارای آب و هوای 4 فصل است.

روستای اصفهک در طبس یکی از مناطق تاریخی در استان خراسان جنوبی است که دارای بافتی از خشت و گل بوده و به عنوان یک مقصد گردشگری جذاب و تاریخی میزبان مسافران زیادی است. این روستا چشم اندازهای زیبایی را داراست و این تنها بخشی از جاذبه های بجا مانده از زلزله طبس در سال 1357 است. آب و هوای روستای اصفهک در طبس به دلیل همجواری آن با کوهستانها نسبتا معتدل تر و خنک تر است و از لحاظ پوشش گیاهی باید گفت که انواع خاصی از گیاهان در این منطقه رشد می کنند، وجود درختان نارنج و زمین های کشت زعفران در اطفهک تجربه ای جدید برای شما خلق می کند. جالب است بدانید که یکی از رصدخانه های کویری ایران در این روستا قرار دارد.

این روستا در 38 کیلومتری شرق شهر طبس در خراسان جنوبی قرار دارد و به خاطر بافت تاریخی و زیبایی که دارد بسیار مشهور شده است. زمین های کرت بندی شده ای در روستای اصفهک در طبس وجود دارد که به دلیل آب و هوای معتدل و خنک آن در آنها زعفران و پونه های بومی کشت می شود. علاوه بر این درختان نخل و نارنج به صورت نامنظم دور تا دور روستا را احاطه کرده است. دلیل رشد این درختان خودرو وجود چند قنات پر آب نظیر عباس آباد، توکل آباد، ده نو و اسکندر آباد در اطراف آن است.

روستای ازمیغان در شرق بخش مرکزی شهرستان طبس قرار گرفته است و با طبس 40 کیلومتر فاصله دارد. این روستای زیبا از ییلاقات طبس است که به دلیل آب و هوای بسیار خوب، از بهترین مقاصد برای تفریح و گشت وگذار محسوب می شود. در جاده طبس به مشهد، تابلوی ازمیغان بعد از طی 50 کیلومتر قابل مشاهده است. روستای ازمیغان در ارتفاع هزار متری از سطح دریا قرار دارد و آب و هوای فوق العاده آن به دلیل وجود همین ویژگی است. روستای کوهپایه ای و کم عمق ازمیغان، رودخانه های خروشان و پرآبی در دل طبیعت کویری خود دارد. این روستا با وجود رودخانه هایی پرآب، از دو نوع آب و هوای گرم و مرطوب و گرم و خشک برخوردار است. وجود شالیزارهای برنج در دل نخلستان های زیبای ازمیغان، آشتی تضادهای طبیعت را نمایش می دهد.

خاک روستای ازمیغان حاصلخیز است. وجود رودخانه ها و حاصلخیزی خاک سبب کشت شالیزارهای برنج و پرورش باغ های میوه در آب و هوای کویری و گرم روستا می شود. شاهکار طبیعت در روستای زیبا و خوش آب و هوای ازمیغان کنار شالیزارهای برنج نمایان است.

با سفر به روستای ازمیغان گویی از دو منطقه با ویژگی هایی متضاد بازدید می کنید که در دل هم قرار دارند. این برای گردشگران بسیار هیجان انگیز است که از یک سو استشمام بوی شالیزارهای برنج، حس و حال طبیعت شمال ایران را برای آنها تداعی کند و از سوی دیگر، درختان سر به فلک کشیده نخل را ببینند و حال و هوای جنوب کشور بر آنها غلبه کند.

روستای نایبند در طبس قرار دارد که در دامنه کوهستان و مشرف بر کویر لوت در جنوب شهرستان طبس و با نزدیکترین فاصله از شهر دیهوک نیز قرار گرفته است. روستایی در دل کویر که وقتی به آن وارد می شوید باورتان نمی شود اینجا کویر باشد، کشتزارهای گندم و جو، نخلستان های زیبا و باغ های مرکبات جلوه گری زیبایی دارد و مناظری بکر آفریده است. روستای نایبند در طبس جز روستاهای پلکانی کشورمان قرار گرفته و عنوان ماسوله کویری را به خود اختصاص داده است. این روستا همچون جزیره ای سبز در میان کویر به نظر می رسد و جلوه ای شگفت انگیز دارد. قدمت روستای نایبند در طبس به قرون اولیه تاریخ اسلام بر می گردد.

به منظور سفر به روستای نایبند در طبس بهترین زمان می تواند پاییز و زمستان باشد و همینطور در اوایل بهار هم می توانید به سمت آن سفر کنید، چرا که این منطقه دارای شرایط بیابانی است و گرمای شدیدی در آن برقرار است. از همین رو توجه داشته باشید که همراه خودتان حتما وسایلی نظیر ضد آفتاب، عینک آفتابی و کلاه آفتابگیر را ببرید.

روستای سرند از توابع بخش مرکزی شهرستان فردوس است که در20 کیلومتر شمال شرق شهر فردوس واقع شده و دارای جمعیتی حدود 600 نفر است. ساکنین این روستا مردمی زحمتکش هستند که اکثریت آنان به شغل کشاورزی و تعداد معدودی نیز به شغل دامپروری اشتغال دارند. اهالی روستای سرند تا سال 1347با یک رشته قنات موجود به شغل کشاورزی اشتغال داشته اند، آب این رشته قنات از حوالی روستای مصعبی که در بالادست روستای سرند قراردارد سرچشمه گرفته و پس از طی مسیری حدود 15 کیلومتر به روستای سرند رسیده و جهت کشاورزی مورد استفاده قرار می گرفته است.

آب قنات روستای سرند در طول مسیر، باغات و اشجار زیادی را نیز سیراب کرده و موجبات آبادانی مسیر را فراهم نموده است. مسیر آب قنات روستا در بالادست روستا به آغالون بالا معروف است. چند سال پیش آب زلال قنات در مسیر فوق و در جوی خاکی و شنی طی طریق میکرد و درختان بسیار زیادی را سیراب میکرد و اکنون روستای سرند تقریبا از تمامی امکانات رفاهی برخوردار است.

روستای ملوند دارای سابقه تاریخی بسیار طولانی است و قدمت آن به عهد حکومت سلجوقیان بر می گردد و در بخش دستگردان شهرستان طبس قرار دارد. روستای ملوند با وسعتی بالغ بر900 کیلومتر مربع دارای چشم اندازها و مناظر بسیار زیبای طبیعی همچون نگینی سر سبز در میان کوههای سر به فلک کشیده می درخشد.

وجود مستحکم ترین دژ فرقه اسماعیلیه در ارتفاعات جنوبی این روستا و نامگذاری مناطق مختلف این روستا با نامهایی همچون مغول دختر، عرب گریز و نقوا نشانه قدمت بسیار بالای حیات اجتماعی و سیاسی روستاست. در مورد وجه تسمیه نظرات متنوع و گوناگونی وجود دارد. بعضی معتقدند که کلمه ملوند از ملون به معنای رنگارنگ گرفته شده است و به دلیل اینکه در این روستا گل و گیاه فراوان می روید ملوند نام گرفته است.

در روستای پیرحاجات که یکی از روستاهای گردشگرپذیر شهرستان طبس است، جاذبه های بیشماری داریم و کمتر پیش می آید گردشگران و بازدیدکنندگان ناراضی از این روستا برگردند. قلعه قدیمی پیرحاجات معروف به قلعه «روت» قبرستان قدیمی با ظروف سفالین، سرسبزی روستا، بافت جالب روستایی، کوچه باغ ها، گل های زیبای نرگس در فصل پاییز، کنار هم قرار گرفتن آب، کویر و کوهستان، محیط آرام روستا و منطقه شکار ممنوع پیرحاجات از جمله جاذبه های پیرحاجات هستند.

قلعه پیرحاجات متعلق به قبل از اسلام است. این قلعه محل سکونت مردمان قدیمی روستا بوده و هیچ گاه استفاده نظامی نداشته است. قلعه روی تپه ای در مرکز روستا قرار گرفته و عملا معماری چند طبقه دارد که بسیار جذاب و حیرت آور است. موقعیت این بنا به گونه ای است که از فاصله دور دیده و شناسایی می شود. اگر با صبر و حوصله و با دیدی باز در اطراف قلعه جستجو کنید به خوبی مراحل توسعه این بافت با ارزش را مشاهده خواهید کرد. سرتاسر بخش مرکزی قلعه روی دیواره ای سنگی گلی ساخته شده که در بافت جدیدتر اثری از این دیواره دیده نمی شود. همچنین گچ بری هایی که در بخش هایی از این قلعه دیده می شود بر زیبایی آن افزوده است.

در اطراف این قلعه و در چند نقطه دیگر در اطراف روستا به نشانه هایی بر می خوریم که حکایت از تاریخ کهن پیرحاجات دارد. از مردم ساکن روستا نقل قول شده که در کنار اجساد مدفون در قبرستان اطراف روستا کوزه های پر از عسل و حتی ابزار فلزی از زیر خاک درآورده اند. در روی تپه ای مسطح با فاصله 550 متری در شمال قلعه معروف به «دوبِ بِکَندا»، تعداد زیادی از قبرهای قدیمی دیده می شود که گفته شد متعلق به گبرهاست که قبل از اسلام در پیرحاجات می زیسته اند. این تپه با قسمتی از منطقه اطراف آن که شامل زمین های کشاورزی روستا نیز می شود در سال 1397 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور علامت گذاری شده و هر گونه عملیات عمرانی و حفاری غیرمجاز است.

هرچند ممکن است که با شنیدن نام ماخونیک اولین چیزی که ذهنتان می رسد، روستایی باشد که مردمان آن قدی کوتاه دارند و به روستای آدم کوتوله ها معروف شده است؛ اما قطعا بیشتر تعجب خواهید اگر با فرهنگ و باورهای خاص و عجیب و غریب اهالی ماخونیک آشنا شوید.

ماخونیک روستای شگفت انگیز و دورافتاده و پنهان در میان کوههاست. روستایی که به خاطر آداب و رسوم و فرهنگی که مردمان زحمت کش و مهربانش دارند، نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز معروف شده است. روستای ماخونیک در منطقه ماخونیک و در نزدیکی مرز افغانستان قرار دارد.

براساس مقاله خراسان جنوبی روستاهای شگفتی ساز و بی نظیری دارد، باید بدانید که همین دور بودن ماخونیک عاملی برای انزوا و تاثیرپذیری کمتر آن از محیط بیرونی شده است؛ به گونه ای که مسافران و سیاحانی که در قرن 19 میلادی از این روستا دیدن کردند، از انزوای مردمان آن حیرت زده شدند. ماخونیک حتی تا 40 سال پیش ارتباط بسیار محدودی با جامعه بیرون داشت و از دهه های اخیر است که این روستا به برخی از امکانات رفاهی دست پیدا کرده است.

روستای چنشت در فاصله 60 کیلومتری جنوب شرق بیرجند قرار دارد و با جاذبه های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می کند. از جمله این جاذبه ها میتوان به غار چهل چاه و غار چنشت اشاره کرد که عبور از آنها کار ساده ای نیست. امامزاده سید حامد علوی نیز از مکان های مذهبی روستا به شمار می رود که ظاهرا از فرزندان امام جعفر صادق (ع) بوده و جالب اینکه چنشت به لحاظ پوشش محلی مردمانش به سرزمین رنگهای ایران معروف شده است. همه این عوامل دست به دست هم داده اند تا این روستا به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری استان خراسان جنوبی شناخته شود. این روستا از آب و هوای معتدل کوهستانی برخوردار است و تابستان های خنک و زمستان های سردی دارد.

مردم روستا بویژه زنان و دختران اغلب از پوشاک محلی و سنتی استفاده می کنند. لباس زنان یکی از جاذبه های خاص روستا به شمار می رود و چنان تنوع رنگی دارد که باعث شده است به این روستا لقب سرزمین رنگ ها داده شود. این لباس ها از سه قسمت چارقد قرمز یا آبی گلدار، کلاه نقره ای و نقره دوزی شده و پیراهن زنانه به رنگهای سبز و قرمز یا آبی تشکیل شده اند. دختران چنشتی از لباسهای بلندی مانند دامن پرچین، قبای بلند، روسری و سربند و شلیته های خراسانی استفاده می کنند که بیشتر خاص مراسم است. علاوه بر این، تزیینات منازل مانند در، پنجره و پرده بیشتر با رنگهای شاد انجام می شود.

تنوع رنگ در لباس های محلی مردم روستا چنان خیره کننده و زیباست که به روستا لقب سرزمین رنگها داده اند. البته لباس مردان در چند سال اخیر به لباس سایر مردم منطقه شبیه شده، اما بزرگان و پیران از لباس دیگری استفاده می کنند که شامل یک پالتوی بلند که تمام بدن را می پوشاند و شال سر و در برخی مواقع کلاه معمولی است. جالب اینحاست که تمام اهالی ساکن روستا از کودکی این لباس ها را که نشانگر طبیعت روستاست را برتن می کنند.

مرتضی عربی، معاون گردشگری، سرمایه گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در مورد ظرفیت این روستاهای گردشگری به رسانه های گروهی گفت: در استان 14 روستای هدف گردشگری دیده می شود.

وی با بیان اینکه از ابتدای امسال حداقل 500 هزار نفر از روستاهای هدف گردشگری استان بازدید کرده اند، افزود: این روستاها دارای بافتهای تاریخی ارزشمند، آثار تاریخی و فرهنگی شاخص، آداب و رسوم منحصر بفرد، چشم اندازهای طبیعی، تفرجگاه ها، مزارع و آبشارها هستند.

عربی با اشاره به آموزش گردشگری ادامه داد: همچنین سرفصل های جدیدی مانند بلدهای محلی و راهنمایان فرهنگی و تاریخی برنامه ریزی شده و در آینده نزدیک اجرا خواهد شد که علاقمندان در سراسر استان می توانند در این دوره های آموزشی ثبت نام کنند.

وی پیرامون اینکه خراسان جنوبی روستاهای شگفتی ساز و بی نظیری دارد، یادآور شد: دوره های آموزشی توانمندسازی جوامع محلی با عناوین توسعه پایدار، آشنایی با صنعت گردشگری، مبانی مدیریت کیفیت در صنعت گردشگری، نوآوری و فناوری های جدید در گردشگری طی سالهای اخیر برای بیش از 150 نفر از دست اندرکاران صنعت گردشگری روستاهای هدف برگزار شده است.