راهنمای سفر به جزیره خارک؛ مرواریدی بر سینه خلیج فارس

گاهی اوقات بدون اینکه از گذشته مکانی که در آن قدم گذاشته ایم خبر داشته باشیم، به پرسه زنی و گشت و گذار در دلش پرداخته و خاطراتی جاودانه را برای خود رقم می زنیم. یکی از مکانهایی که در ایران مملو از تاریخ است، خلیج فارس بوده که با آبهای نیلگون و گاه فیروزه ای خود، درخشش و زیبایی منحصر بفردی را به کشور بخشیده است. امروز، به یکی از جزایر کوچک ولی پراهمیت خلیج فارس سفر خواهیم کرد که همگی با نامش آشنایی داریم؛ جزیره خارک. با ما در راهنمای سفر به جزیره خارک همراه باشید تا کمی شما را با حال و هوا و معروف ترین جاذبه های دیدنی جزیره خارک آشنا کنیم.

معرفی کلی

با توجه به تحقیقات صورت گرفته، مشخص شد که خاک این جزیره از دو بخش نرم و سخت تشکیل شده که بخش سختش مربوط به قسمت بالایی و بخش نرمش مربوط به بخش زیرینش می شود. همین ساختار و ویژگی باعث شد تا گهگاهی در گوشه کنار این جزیره بر اثر عوامل مختلف، بخش پایینی از بین رفته و باعث فرو ریختن بخش بالایی شود. برای درک بهتر جنس و ویژگی های ظاهری این جزیره میتوان گفت که در مساحتی به طول 8 کیلومتر و عرض 4 کیلومتر، اجساد جانداران کوچک و بزرگ دریایی در سیمان قرار گرفته اند. ویژگی بعدی، در اصل تابعیتش بوده که خود را از توابع بوشهر می داند.

جزیره خارک قدمتی دیرینه از خود در میان مردم به جای گذاشته که این قدمت حدود 14000 سال هست. در گذشته های دور که صنعت نفت به این میزان در میان مردم رواج نیافته بود، منطقه خارک مناظر بی مانند و وجد آوری را در دل خود جای داد که هر انسانی را به سمت خود جذب می کردند. این مناظر امروزه به دلایل مختلف کمتر شده، ولی باز هم ابهت و شکوه خود را حفظ کرده اند.

یکی دیگر از مسائلی که در راهنمای سفر به جزیره خارک بدان پرداخته شد، نامش هست. به راحتی میتوان ادعا کرد که تلفظ خارگ و هم خارک از زبان بومیان و غیر بومیان این منطقه شنیده می شود. نکته ای که در این میان بچشم می خورد،م شکل نوشتاری نام این جزیره تاریخی بوده که به شکل خارک دیده می شود. ریشه نام خارک کاملا فارسی بوده و از دیگر کشورها و ملیت ها نشأت نگرفته است. معنی خارک نیز نوعی خرمای زرد و خشک بوده که البته در لغت نامه دهخدا به معنای تصغیر خار بکار رفت.

یکی از برجسته ترین ویژگی های این جزیره تاریخی که از گذشته های دور زبانزد عام و خاص بوده، صخره هایش در بین تنوع گیاهی و جانوری هست. جنس این صخره های زیبا از مرجان بوده که همین امر باعث شد تا برای انواع ساخت و سازها حتی در دیگر شهرها و بنادر ایران مورد استفاده قرار گیرند. همانطور که می دانید، یکی از ویژگی های بارز خلیج فارس آب شور جزیره هایش بوده که این ویژگی در مورد خارک صدق نمی کند؛ جزیره ای تاریخی که از سنوات دور آب شیرین فراوانی را در دل خود جای داده است. برای اکثر ما جای سوال هست که منبع تأمین این همه آب شیرین در جزیره ای به این کوچکی کجاست؟!

در جواب این سوال باید گفت که در ایجاد آب شیرین این منطقه عواملی نظیر حفر قنات، گودالهای طبیعی و بارندگی ها نقش داشته اند. با قدم گذاشتن در دل جزیره، شاهد راه آب ها و چاله های کوچک و بزرگی خواهیم بود که همگی دست به دست هم داده اند تا آب شیرین این منطقه را از گذشته تا به امروز تأمین و حفظ کنند. البته، فواید این چاه ها فقط در تأمین آب آشامیدنی مردمان و بومیان خارک نیست، بلکه در تأمین آب مورد نیاز برای رشد درختان این منطقه نیز نقش بسزایی را ایفا می کنند.

تنوع گیاهی و جانوری جزیره

به علت شرایط زیستی و اقلیمی سخت خارک، جانوران و حیات وحش وسیع و متنوعی را در این منطقه شاهد نخواهیم بود. فقط میتوان گونه هایی از آهو، مار و پرندگان را در این خطه مشاهده کرد که آمار این گونه ها نیز کم هست. کسانی که به جزیره خارک سفر کرده اند، شاهد درختان تنومند و زیبایی بوده اند که نام لور یا انجیر معابد را به خود اختصاص داده اند. از شگفتی این درختان میتوان به رشد و سازگاری آنها در خاکهایی سخن گفت که مرغوب بودنشان زبانزد است!

اگر در این جزیره به قدم زدن بپردازیم، به احتمال زیاد حجم وسیعی از سایه توجه ما را به خود جلب خواهد کرد. این سایه ها نشأت گرفته از برگ و شاخه های درختان لور یا انجیر معابد بوده و تصویر زیبایی را به جزیره بخشیده اند. از دیگر زیبایی های این منطقه تاریخی که قدرت خداوند را در برابر چشمان حقیر انسان نمایان می کند، شکل این درختان بوده که ریشه های بیرون زده از خاک به دور شاخه ها پیچیده و به صورت آویزان از درخت بچشم می خورند!

موقعیت جغرافیایی

هیچ منطقه ای در جهان نیست که عرض و طول جغرافیایی یا به عبارت دیگر موقعیت جغرافیایی ثبت شده نداشته باشد. خارک نیز منطقه ای است با عرض جغرافیایی شمالی 29 درجه و 15 دقیقه و 25 ثانیه و با طول شرقی 50 درجه و 20 دقیقه و 29 ثانیه نسبت به نصف النهار گرینویچ.

جاذبه های گردشگری

آتشکده ای از زمان ساسانیان

یکی از ویژگی های بارز خارک، دارا بودن مکانهایی است که هر یک یادگاری از دوران بسیار دور بوده و حال و هوای خاصی را به خود اختصاص داده اند. یکی از معروف ترین جاذبه های دیدنی جزیره خارک، آتشکده ای است که از دوران حکومت ساسانیان در این منطقه تاریخی به جای ماند. این آتشکده را در قسمتهای مملو از کوه این منطقه میتوان مشاهده کرد که یکی از زیبایی های منطقه کوهستانی بشمار می رود. البته، ناگفته نماند که امروزه با سفر به این ناحیه، به جای آتشکده بنایی را خواهیم دید که تمام خدمات مربوط به حوادث زلزله در آنجا انجام می شوند.

گور معبدهایی به نام پالمیران

یکی از معروف ترین جاذبه های دیدنی جزیره خارک، گور معبد های پالمیران نام دارند که در اصل یادگاری از دوران حکومت زرتشتیان بشمار می روند. برای لمس حس و حال خاص و عجیب این گورستان زرتشتی باید خود را به کوهستان های این جزیره تاریخی برسانید. اگر خود را به این منطقه برسانید، علامت صلیب بر روی این گورها توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. طبق شواهد و تحقیقات، نتیجه ای مبتنی بر دفن افراد مسیحی در این گورستان بدست آمد که در حال حاضر نیز می توان مدارک موجود در این گورستان پر رمز و راز را مشاهده کرد. قدم زدن در لا به لای قبرهایی با ارتفاع کم و قدیمی می تواند خوف زیبا و تکرار نشدنی را به سفرمان هدیه دهد؛ لمس ترسی رمزآلود در یکی از معروف ترین جاذبه های دیدنی جزیره خارک.

گور دلمن

یکی از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری براساس راهنمای سفر به جزیره خارک مربوط به دو تخته سنگ بوده که قدمتشان به هزاران سال پیش زمانی قبل از میلاد حضرت مسیح باز می گردد. مشاهده گوری که مربوط به هزاران سال پیش بوده، می تواند تجربه ای تکرار نشدنی در طول زندگی هر انسانی باشد. موقعیت این گورها نیز در بخش کوهستانی این ناحیه از کشور پهناور ایران به ثبت رسیده است. یکی از عقاید و باورهای بومیان این منطقه در مورد این دو گور، این هست که تخته سنگ ها در اصل انسانهایی هستند با جنسیت مؤنث که بصورت سنگ درآمده اند. این دو زن نسبت خواهری با یکدیگر داشته، در آن زمان به سبب حملات و آشوب های موجود در منطقه به آرزوی خود که سنگ شدن بود، رسیدند.

امامزاده میر محمد

پس از گشت و گذار در دل انواع جاذبه های گردشگری جزیره خارک، وقت آن رسیده تا کمی حال و هوای معنوی به سفر خود ببخشیم. برای این کار، کافی است تا خود را به امامزاده میر محمد حنیفه برسانیم. موقعیت جغرافیایی این جاذبه گردشگری تاریخی پرطرفدار در جنوب غربی خارک به ثبت رسیده است. با قدم گذاشتن در این آرامگاه به راحتی به دوران حکومت سلجوقیان در خارک سفر خواهیم کرد، چرا که این بنا یادگاری از آن دوران بوده و تا عصر امروز حفظ شده است. از دیگر ویژگی های این یادگاری تاریخی میتوان به نمای داخلی آن اشاره کرد که به زیبایی هرچه تمام تر کاشیکاری و تزئینات خاص خود را در معرض دید همگان قرار داده است.

از آنجایی که بر روی این آرامگاه تحقیقات بسیاری را بعمل آورده اند، مشخص شد که قدمت آن به سال 738 هجری قمری باز می گردد. در صورت سفر به جزیره خارک دیدن از این آرامگاه را در اولویت های گردشگری خود قرار دهید تا شیفته حال و هوای خاص و تزئینات نابش شوید. شخصی که در اینجا آرامیده، به گفته عده کثیری از مردم فرزند حضرت علی علیه السلام هست و علت فوتش طبق نقل و قول های بر جای مانده از دوران کهن، مسمومیت بود.

خارک، نگین بنادر صادراتی نفت در ایران

برای بالا بردن اطلاعات شما در این زمینه میتوان گفت که بقدری این جزیره از سنوات دور در زمینه صادرات نفت مهم و فعال بوده که کشورهای بیگانه به هر بهانه ای سعی در از بین بردن این منطقه داشتند. مساحت این جزیره در بین دیگر بنادر کشور ایران بقدری بزرگ است که لقب بزرگ ترین بندر صادراتی نفت را از آن خود کرد. سفر و خلق خاطرات در منطقه ای با این شکوه و عظمت یکی از جاودانه های زندگی هر شخصی خواهد بود. از دیگر دستاوردهای مهم بشر در این جزیره تاریخی، میتوان به راه آهنی اشاره کرد که از اطراف آرامگاه پیر علمدار تا اسکله احداث شد.

ساخت این خط آهن کمک های بسیاری را در زمینه های مختلف به گونه بشر نمود. این دستاورد با ارزش تراوشات ذهنی فردی به نام کاپیتان تامسون بود که تاکنون اهمیت خود را حفظ کرده است. با توجه به وسعت و مساحت زیاد این منطقه، شاهد انواع شرکت های نفتی و پتروشیمی، نیروگاه ها، انواع پارک ها و جاذبه های تاریخی و مدرن برای گردشگری بوده که هر کدام به نحوی برای کشورمان در حال خدمت رسانی هستند.

سخن آخر

اکنون که نگاهی به اطلاعات کسب شده براساس راهنمای سفر به جزیره خارک بیندازید، متوجه این موضوع خواهید شد که در صورت انتخاب این منطقه از خلیج فارس برای مقصد گردشگری با شناختی کامل از ریشه نام، تنوع گیاهی و جانوری جزیره خارک، پوشش گیاهی و جاذبه های گردشگری به گشت و گذار در آن خواهید پرداخت. با این تفاسیر، به این نتیجه می رسیم که جزیره تاریخی خارک در خلیج فارس یکی از بهترین مقاصد برای گردشگری و خلق خاطراتی جاودانه از گذشتگان و نیاکان خواهد بود.