آشنایی با موزه باستان شناسی زنجان | خانه ذوالفقاری، بنایی ارزشمند

خانه ذوالفقاری زنجان یکی از بناهای ارزشمند و تاریخی این شهر است که قدمت آن به دوران قاجار و در حدود 100 سال پیش باز می گردد. این عمارت باشکوه امروزه در خیابان طالقانی شهر زنجان در قسمت شمالی سبزه میدان و مسجد جامع این شهر و در محله دالان آلتی که جزو محلات قدیمی شهر زنجان می باشد، قرار دارد. امروزه این عمارت به عنوان موزه باستان شناسی زنجان شناخته می شود که طی شماره ثبت 1852 در سال 1375 و در تاریخ 25 اسفند ماه این سال به عنوان یک اثر ملی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تاریخچه خانه ذوالفقاری زنجان

اموزه باستان شناسی زنجان که در واقع خانه یکی از بزرگ ترین و معروف ترین و پر نفوذترین خاندان شهر زنجان یعنی ذوالفقاری می باشد، در دوره های پایانی حکومت قاجاریان بر ایران توسط سردار اسعد الدوله ساخته شده و به عنوان عمارت محمود خان ذوالفقاری که در واقع پسر سردار اسعد الدوله می باشد، شناخته می شود. بنای عمارت باشکوه ذوالفقاری از قسمت های اندرونی و بیرونی تشکیل شده است و به عنوان محل سکونت و حکمرانی حاکم زنجان در زمان قاجار به شمار می رفته است. جالب است بدانید که سه مرد نمکی کشف شده در زنجان هم در این موزه نگهداری می شود. عمارت های باشکوه دیگری هم مانند این عمارت در محله دالان آلتی وجود دارد که سبک معماری آنها نیز مانند خانه ذوالفقاری می باشد که شامل خانه خدیوی، خانه وزیری و عمارت دارایی و ...می باشد.

تخریب بنای ذوالفقاری

متاسفانه قسمت هایی از بنای ذوالفقاری زنجان به مرور زمان به دلایل مختلف از بین رفته است. برای نمونه می توان به تخریب کامل سردر ورودی این ساختمان به دلیل تعریض و توسعه خیابان طالقانی اشاره کرد. محله ای که عمارت بی نظیر ذوالفقاری درآن واقع شده، در زمان قاجاریه به عنوان یکی از محله های اعیان نشین به شمار می رفته است. خوشبختانه میراث فرهنگی استان زنجان مرمت و بازسازی این بنا را از سال 1379 به مرور انجام داده است و تلاش های زیادی برای تبدیل آن به موزه باستان شناسی صورت داد و توانست در سال 88 به عنوان اولین موزه باستان شناسی زنجان این عمارت باشکوه و بی نظیر را به مردم معرفی کند و با افتتاح آن چشم هر بیننده ای را به دوران تاریخ با شکوه ایران باز کند.

معماری و سبک بنای خانه ذوالفقاری زنجان

این بنا جزو نخستین نمونه های پوشش شیروانی در زنجان بوده است. در واقع می توان تلفیقی از معماری سنتی ایران قدیم را با معماری غربی در این بنا مشاهده کرد. بنایی که دارای دو طبقه است و در زمینی به مساحت 1176 متر مربع احداث گردیده و در زمان های گذشته حصاری به دور خود داشت و شامل بخش مسکونی، حیاط، ورودی زیبا و بخش اداری بوده است که بخش اداری این بنا در قسمت همکف دایر بوده و طبقه اول آن نیز به عنوان بخش مسکونی استفاده می شده است. خانه ذوالفقاری دارای تزیینات زیبا و چشم نوازی از قبیل تزیینات گچی، چوبی، آهنی، کاشی و فلزی بوده و می توان شاهد کلاه فرنگی در قسمت مرکزی سقف بود که به صورت نور گیر زیبایی درست شده است. از نظر تزیینات داخلی بنای این عمارت اگر بخواهیم بررسی داشته باشیم باید خدمت شما همراهان عزیز مجله همگردی عرض کنیم که شما می توانید بر روی دیوارهای همکف این بنا شاهد کاشی کاری های برجسته و به رنگ های قرمز و زرد و قهوه ای باشید و ستون هایی که در این قسمت از عمارت مشاهده می کنید، به زیبایی هر چه تمام تر با تزیینات گچی و سنگی آراسته شده اند که البته در ستون هایی که در طبقه اول و در ورودی بنا هم قرار دارند، می توان شاهد این تزئینات زیبا بود. همچنین شما می توانید لمبه های چوبی را که به زیبایی بر روی سقف اتاق ها کار شده اند، مشاهده نمایید. پنجره های اتاق های بنا دارای شیشه های رنگی مشبک بوده و غالبا هم دو لنگه می باشند و کنتراست بسیار زیبایی از رنگ به واسطه به کار بردن این شیشه های مشبک و رنگی در داخل اتاق ها به وجود آمده است و خبر های جدیدی که در مورد این بنای تاریخی و بی نظیر به گوش می رسد این است که گفته می شود بر حسب توافقات صورت گرفته با اداره میراث فرهنگی زنجان قرار است تا باغ این عمارت دوباره به سبک اولیه خود طراحی گردد و کاربری این بنا هم به کاربری اداری تبدیل شود.