کتاب میراث کوچ شاهانه منتشر شده است

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین گزارش های منتشر گشته، کتاب میراث کوچ شاهانه منتشر شده است.

سفرنامه ها و گزارشهایی که جهانگردان در ادوار گذشته در سفر به ایران نگاشته اند، منبع مهم و ارزشمندی برای شناخت ایران زمین و تاریخ و فرهنگ و هنر و اجتماع آن به شمار می رود. شهر اصفهان به جهت جایگاه برجسته و اهمیت بالایی که در ادوار مختلف بویژه از دوره صفویه به بعد داشته، یکی از مقاصد سفر جهانگردان بوده و گزارشهای متعددی از آن در سفرنامه های آنها آمده است.

یکی از کتابهایی که به جمع آوری گزارش و سفرنامه جهانگردان پرداخته «اصفهان در حدیث دیگران» است که در هر جلد آن محله ها یا بناهای تاریخی این شهر از نگاه جهانگردان معرفی شده است.

کتاب هفتم از سری کتابهای «اصفهان در حدیث دیگران» با عنوان میراث کوچه شاهانه درباره منطقه جلفا و ارامنه اصفهان به روایت جهانگردان خارجی است که پژوهش و تألیف آن توسط دفتر مطالعات سرو به سفارش اداره گردشگری سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان انجام شده است.

مجموعه «اصفهان در حدیث دیگران» تلاشی است برای دست یافتن به تصاویری از گذشته پر افتخار اصفهان از خلال مرور و بررسی گزارش ها و روایت های سفرنامه نویسان و جهانگردان خارجی.

جمعاً در این کتاب 60 گزارش از جلفا و ارامنه آمده که نخستین آنها به برادران شرلی در دوره شاه عباس اول متعلق است و آخرین به والتر هینتس ایران شناس آلمانی معاصر از دوره پهلوی دوم تعلق دارد.

علاوه بر این گزارش های مکتوب، در کتاب حاضر 38 سند تصویری اعم از عکس و گراور و نقاشی نیز از منابع مذکور آورده شده است.

در مقدمه این کتاب آمد: اصفهان را میتوان شهر ادیان نامید شهری که در آن پیروان ادیان مختلف مسلمان و مسیحی، یهودی و زرتشتی از قرن ها پیش تاکنون همزیستی مسالمت آمیز دارند.

بعد از مسلمانان پرجمعیت ترین و مهم ترین گروه دینی در اصفهان مسیحیان ساکن این شهر هستند. مسیحیانی که عمدتاً در محله جلفا سکونت دارند محله ای تاریخی که اجداد و نیاکانشان 4 قرن پیش به آنجا کوچانده شده و در آن سکونت گزیده بودند.

قدمت شهرک جلفا که در آغاز شهرکی در حومه شهر اصفهان بوده و امروز به یکی از محلات مهم شهر تبدیل شده است، به سالهای نخست قرن هفدهم میلادی می رسد. نام جلفا با نام شاه مقتدر صفوی، شاه عباس اول پیوند خورده و باید او را بنیان گذار این شهرک دانست.

طبق گزارش مورخان، شاه عباس با اهداف سیاسی و تجاری، هم برای تضعیف عثمانی و هم تقویت پایتخت جدید خود و بهره گیری از توانایی و هنر ارامنه در تجارت، ارمنیان ساکن شهر جلفا در منطقه نخجوان را در چند نوبت به حومه اصفهان کوچاند و در محله ای که ارامنه آن را به یاد موطن پیشین خود جلفا نامیدند، اسکان داد.

او به آنها آزادی های مذهبی و اجتماعی بخشید و با اعطای وام و امکانات و امتیازات فراوان، آنها را به فعالیتهای تجاری و تولیدی سوق داد.

در دوره شاه عباس دوم نیز مجدداً محله جلفا توسعه یافت و گروه جدید در آن سکنی گزیدند. اما در اواخر دوره صفوی به تدریج فشارهایی بر ارامنه وارد آمد. فشارهایی که در دوره نادرشاه به اوج خود رسید و زمینه ساز مهاجرت بسیاری از اهالی جلفا به هند و نهایتاً افول این محله انجامید. شرایطی که تا میانه دوره قاجار ادامه یافت.

در کتاب حاضر منتخبی از گزارشهای جهانگردان و سیاحان اغلب اروپایی که از دوره صفویه تا زمان معاصر به اصفهان سفر کرده اند را از جلفا و ارامنه و دیگر مسیحیان ساکن اصفهان می خوانید.

اغلب این سیاحان خود مسیحی بوده اند (البته از مذاهب مختلف) و طبعاً گزارش و توصیف آنها نوعاً همدلانه است. از خلال این گزارش ها، علاوه بر آشنایی با شهرک جلفا و کلیساها، مدارس و منازل و دیگر ابنیه واقع در آن میتوان به تصویری از فرهنگ و ویژگی های اجتماعی ارامنه ساکن اصفهان و اجمالی از تاریخ حیات مسیحیت در ایران نیز دست یافت.

همچنین گزارشهای سیاحان از گورستان ارامنه نیز به جهت ارتباط موضوعی در این کتاب آورده شده است.