بررسی چالشهای محیط زیستی ناشی از حج

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر گشته، بررسی چالشهای محیط زیستی ناشی از حج صورت گرفت.

همزمان با حج پروفسور «محمد خواجه قطب الدین» عضو هیأت علمی دانشگاه حیدرآباد هند که به مدت 15 سال به دانشجویان کارشناسی ارشد در مورد پایداری و اخلاق تجاری آموزش داده است، مقاله ای را با عنوان «حج پایدار؛ برای هموار کردن راه به منظور زیارتی دوستدار محیط زیست چه میتوان کرد؟» به نگارش درآورده که «سید حمید هاشمی»، دکترای مدیریت گردشگری و عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی آن را ترجمه کرده است.

در این نوشتار آمد: «با نزدیک شدن به زمان برگزاری کنگره سالانه حج در سال 2023 میلادی و 1444 هجری قمری که یک مناسک «عبادی سیاسی» شناخته می شود، برای بسیاری از افراد مهم است تا درباره تأثیرات محیط زیستی این گردهمایی عظیم اسلامی فکر کنیم و به دنبال راه حل های پایدار برای اطمینان از مناسک و زیارت سبزتر و دوستدار محیط زیست باشیم. در این مقاله، بررسی چالشهای محیط زیستی ناشی از حج را انجام می دهیم، راه حل های بالقوه پیشنهاد می شود و بر اهمیت حفظ سیاره مان برای نسل های آینده تأکید می کنیم.

در مراسم عید قربان، قربانی کردن حیوانات در حج، برای مسلمانان سراسر جهان اهمیت زیادی دارد. در سال 2019، بیش از یک میلیون رأس دام برای قربانی آماده شد تا حجاج و زائران استفاده کنند. با این حال، مهم است که اثرات محیط زیستی پسماندهای حیوانی تولید شده را در طول این فرآیند بشناسید. دفع نادرست پسماندهای حیوانات قربانی می تواند به آلودگی، آلودگی آب و انتشار گازهای مضر منجر شود. برای کاهش این اثرات، اجرای شیوه های مناسب مدیریت پسماند، مانند کمپوست سازی یا تولید بیوگاز ضروری است تا اطمینان حاصل شود که زباله ها به منابع ارزشمند تبدیل می شوند.

علاوه بر این، هنگام توزیع گوشت در بین افراد کم برخوردار و فقیر، استفاده از بسته بندی هایی با مواد سازگار با محیط زیست ضروری است. انتخاب بسته بندی با مواد پایدار می تواند به حداقل رساندن ردپای محیطی زیستی مرتبط با حمل و نقل و شبکه توزیع کمک کند و با اصول پایداری و نظارت مسئولانه از زمین هماهنگ باشد. با اتخاذ چنین اقداماتی می توانیم حرمت قربانی کردن را گرامی بداریم و در عین حال از محیط طبیعی خود نیز محافظت کنیم.

چالشی که لازم است مورد توجه قرار گیرد، شامل:

1 ـ «مدیریت پسماند» تعداد پرشمار حجاج و زائران در مراسم عظیم حج منجر به تولید ضایعات پسماندهای بسیار زیادی از جمله بطری های پلاستیکی، بسته بندی مواد غذایی و سایر اقلام دورریختنی می شود. دفع نادرست پسماند و زباله ها می تواند محیط زیست و حتی منابع آب را آلوده کند و به حیات وحش آسیب برساند.

2 ـ «مصرف آب»؛ حج به آب قابل توجهی به منظور مصرف برای وضو، بهداشت و دیگر موارد نیاز دارد. تقاضای بسیار زیاد آب در سفر حج بر منابع آب محلی بویژه در منطقه خشک مکه و مدینه فشار وارد می کند.

3 ـ «مصرف انرژی»؛ حمل و نقل زائران از طریق هواپیما منجر به انتشار گازهای گلخانه ای می شود، از طرفی مصرف انرژی برای اسکان، حمل و نقل و سایر زیرساختها در اماکن زیارتی نقش مؤثری در انتشار این گازها دارد.

4 ـ «مد سریع»؛ روند مد سریع که لباسهای ارزان قیمت به سرعت تولید می شود و به سرعت دور ریخته می شود، در مناسک حج نیز نفوذ کرده است. بسیاری از زائران لباس های جدیدی را تنها برای این مراسم و زیارت خریداری می کنند که منجر به افزایش پسماندهای نساجی و تخریب محیط زیست می شود.

اما راه حل هایی که پیشنهاد شده است شامل:

1 ـ «کاهش پسماند و بازیافت پیاده سازی»؛ سیستم های جامع مدیریت پسماند که حجاج و زائران را به کاهش، استفاده مجدد و بازیافت تشویق می کند. تهیه سطل های بازیافت، ترویج محصولات دوستدار محیط زیست، و سازماندهی کارزارهای تبلیغاتی و کمپین های آگاهی بخشی برای آموزش زائران درباره اهمیت دفع مسئولانه زباله.

2ـ «حفظ آب»؛ زائران را به استفاده بهینه از آب در طول اقامت خود در مکه و مدینه تشویق کنیم. وسایل مناسب صرفه جویی در مصرف آب نصب شود، اطلاع رسانی و آگاهی برای صرفه جویی در مصرف آب افزایش یابد و فناوری های نوآورانه ای همچون شیرهای هوشمند برای وضو به منظور کاهش مصرف آب بدون ایجاد مشکل و محدودیت برای انجام مناسک مذهبی بکار گرفته و کشف شود.

3 ـ «انرژی های تجدیدپذیر»؛ از منابع انرژی تجدیدپذیر همچون پنل های خورشیدی، توربین های بادی و زیرساختهای کارآمد انرژی برای کاهش چشمگیر ردپای کربن برای مناسک حج استفاده شود. دولتها، برگزار کنندگان و ذی نفعان باید برای راه حل های بکارگیری انرژی های تجدیدپذیر سرمایه گذاری کنند و اجرای این گونه انرژی را در همه اماکن زیارتی رواج دهند.

4 ـ «پوشاک پایدار»؛ برای مقابله با تأثیرات منفی محیط زیستی حجاج و زائران را تشویق کنند تا لباس های بادوام و پایدار انتخاب و استفاده کنند. ترویج استفاده از پارچه های ارگانیک، حمایت از صنعتگران محلی کشور خود و تشویق اهدای لباس به دیگران و امانت گرفتن از زائران قدیم به منظور ترویج فرهنگ مد پایدار این گونه مراسم زیارتی بسیار پسندیده خواهد بود.

«حج پایدار» وظیفه دینی و اخلاقی هر مسلمانان است که از محیط زیست محافظت کند و مراقب زمین و موجودات باشد. اصول پایداری و حفاظت ریشه عمیقی در دین اسلام دارد. قرآن کریم همگان را بر پرهیز از اسراف تأکید می کند: «بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمی دارد» (سوره اعراف، آیه 31)

علاوه بر این، احادیث، اعمال و رفتار پیامبر اسلام (ص) بر حفظ محیط زیست تشویق می کند. در این خصوص در حدیثی آمد: «دنیا زیبا و سرسبز است و خداوند متعال شما را در آن پیشکار و مباشر خود قرار داده و می بیند که چگونه به عهد خود وفا می کنید». این به عنوان یادآور مسئولیت ما برای حفاظت از محیط زیست است.

در حالی که کنگره عظیم حج فرصتی برای روشنگری معنوی فراهم می کند، یادآوری اهمیت اعمال پایدار در این سفر مقدس نیز بسیار مهم است. ما باید برای به حداقل رساندن پسماندها و ضایعات، حفظ منابع، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و انتخاب مسئولانه تلاش کنیم. علاوه بر این، دفع مناسب ضایعات و پسماندهای حیوانات قربانی و استفاده از مواد سازگار با محیط زیست می تواند پیامدهای محیط زیستی مثبتی داشته باشد. با اجرای این راهکارها، میتوان اطمینان حاصل کنیم که حج به الگوی پایداری تبدیل می شود و حجاج و زائران سراسر جهان را تشویق می کند تا شیوه های دوستدار محیط زیست را در زندگی روزمره خود اتخاذ کنند. روح عظیم حج را نه تنها در تلاش و فعالیت های معنوی خود، بلکه در تعهد خود به حفظ زمین برای نسل های آینده پذیرا باشیم.»