تلاش برای حفظ میراثی 5000 ساله در گناباد

ایسنا/ براساس آخرین اخبار منتشر شده، تلاش برای حفظ میراثی 5000 ساله در گناباد صورت می گیرد.

حمیدرضا محمودی قوژدی اظهار کرد: سفال مند گناباد به واسطه تولید بدنه ای که در گذشته به شیوه بدل چینی از خاک کائولن داشت و نقش و نقوش آن روی سفال از شهرت خاصی برخوردار است.

وی مرغ، ماهی، خورشید خانم و درخت زندگی را از نقوشی که بر روی سفال مند گناباد کشیده می شود، عنوان و اظهار کرد: سفال مند گناباد با سفال میبد، لالجین و...بسیار متفاوت است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان گناباد با اشاره به اینکه روستای مند گناباد یکی از هشت منطقه سفال خیز کشور است، تصریح کرد: قدمت هنر سفالگری در منطقه گناباد براساس آخرین یافته های باستان شناسی در منطقه به هزاره سوم قبل از میلاد می رسد.

وی با بیان اینکه تداوم این هنر از 5000 سال پیش تا امروز و حفظ اصالتهای آن یکی از ارزش های بارز این هنر است، عنوان کرد: خوشبختانه با اقدامات ارزنده و شایسته در سنوات گذشته که از دهه 40 تا امروز انجام شده، این موضوع منجر به حفظ و احیاء این رشته صنایع دستی در دوره معاصر شده است.

محمودی قوژدی با اشاره به اینکه در دهه 40 با ایجاد مرکزی برای آموزش سفالگران و حمایت از تولیدات با خرید تضمینی آثار تولید شده اقدام مؤثری در راستای احیاء این هنر برداشته شد، گفت: روستای مند با 22 کارگاه سفالگری دارای اشتغال خانگی بیش از 500 نفر در رشته سفال است.

وی گردش مالی این هنر را بسیار بالا توصیف کرد و افزود: فقط در 15 روز نوروز امسال بیش از 3 تا 4 میلیارد تومان فروش سفال داشته ایم که نسبت به گردش مالی سایر بازارچه های خراسان رضوی بسیار بالاست.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان گناباد در خصوص آسیب هایی که سفال گناباد را تهدید می کند، بیان کرد: عدم آموزش ها و نظارت های مستقیم بر سفال موجب شده کیفیت تولیدات کاهش یابد؛ از سویی به دلیل فعالیت رقبای بسیار قوی مانند لالجین و میبد برای تکمیل کردن سودشان از سفال این مناطق هم برای فروش استفاده می کنند.

محمودی قوژدی پیرامون تلاش برای حفظ میراثی 5000 ساله در گناباد ادامه داد: با توجه به قانون جدید، مجوز فروشگاه های صنایع دستی فقط زیر نظر وزارت میراث فرهنگی صادر می شود. در همین راستا با اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان تعامل شده که پروانه های مرتبط با صنایع دستی را صادر نکند.

وی با بیان اینکه با این اقدام به طور مستقیم بر فروشگاه های صنایع دستی، کارگاه ها، تولید کنندگان و عرضه کنندگان نظارت خواهیم داشت، گفت: حتی تمدید پروانه های قدیمی هم توسط میراث فرهنگی انجام می شود. اگرچه مجوز تولید کارگاهی و انفرادی قبلا توسط اصناف صادر میشد ولی طبق قوانین جدید خواسته شده که در این زمینه ورودی نداشته باشند.

محمودی قوژدی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر هنرمندان شهرستان فروش سفال میبد و لالجین داشته باشند، مجوز فروشگاهی برای افراد صادر نمی شود. البته حمایت های خوبی هم از هنرمندان مانند ارائه تسهیلات و در اختیار قرار دادن امکانات خود اداره می شود.

وی تصریح کرد: کسانی که چرخ کاری می کنند، در اولویت دریافت تسهیلات قرار دارند؛ از سویی با توجه به فعالیت مرکز آموزش صنایع دستی و وجود 2 کوره، هر کدام از هنرمندان که تولید سفال مند گناباد با نقش اصیل داشته باشند، کوره ها را برای پخت در اختیارشان قرار می دهیم.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان گناباد بیان کرد: تلاش می شود هرچه زودتر سفال مند گناباد ثبت ملی شود. قطعا اگر برندسازی شود، قیمت ها افزایش یافته و به سمت سفال های سایر شهرها نخواهند رفت.

وی افزود: برگزاری کلاس های آموزشی در سطوح مبتدی و حرفه ای، بیمه هنرمندان، ارائه تسهیلات، بهره مندی از تخفیفات مالیاتی و استفاده از تعرفه های صنعتی نیرو مهمترین اقدامات حمایتی از این رشته در دهه های اخیر بوده است.

محمودی قوژدی تصریح کرد: یکی از اولویت های شهرستان پیگیری برای ثبت روستای مند به عنوان روستای ملی سفال است که اقداماتی در سالهای گذشته برای تحقق این امر انجام شده و ادامه آن نیز در حال پیگیری است.

وی در ادامه با بیان اینکه 99 درصد نقاشان روی سفال بانوان هستند، افزود: هنرمندان شهرستان بر اساس نیاز بازار تولید می کنند. به این دلیل که این محصول جنبه تزئینی ندارد، بسیاری از مشتریان سفال گناباد مردم منطقه هستند.

وی ادامه داد: در حال حاضر برای بازاریابی با دو مشکل اساسی مواجه ایم؛ یکی اینکه محصولات همچنان به شیوه قدیم به فروش می رسد و فروش آنلاین ندارند و اینکه چون هنوز بسته بندی ها شکیل نیست، برای صادرات به کشورهای خارجی نتوانسته ایم ورود جدی داشته باشیم.

محمودی قوژدی یکی دیگر از مشکلات حوزه صنایع دستی شهرستان را نداشتن شناخت کافی از وضع موجود دانست و گفت: تلاش می شود با آماده کردن اطلس صنایع دستی شهرستان آسیب شناسی و مشکلات را بررسی کنیم.

وی اظهار کرد: در حال حاضر از میزان تولید و فروش هیچکدام از رشته های صنایع دستی اطلاعات دقیقی نداریم.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان گناباد در ادامه با اشاره به اینکه خاک گناباد بعد از لعاب زدن ترک می خورد، افزود: برخی از هنرمندانی که با پارک علم و فناوری همکاری دارند مشکلشان در این زمینه برطرف شده اما هنوز مشکل سفالگرانی که به سبک سنتی فعالیت دارند، رفع نشده است.

وی در ادامه از بیمه به عنوان مهمترین مشکل هنرمندان نام برد و افزود: تاکنون در شهرستان فقط 18 نفر از هنرمندان بیمه شده اند. با وجود اینکه از سال 1400 تا امروز بیش از 185 نفر برای دریافت تسهیلات به بانکها معرفی شده اند ولی هنوز به دلیل نبود اعتبار تسهیلاتی دریافت نکرده اند.

وی ادامه داد: اکنون حدود 15 رشته فعال صنایع دستی در گناباد داریم که سفالگری، پارچه بافی بیدخت، نمدمالی و گلیم بافی از آن جمله است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان گناباد تعداد هنرمندان شناسنامه دار شهرستان را 277 نفر اعلام کرد و افزود: پارچه بافی رشته منسوخ شده ای بوده که دوباره احیا شده است.