یک محل استقرار در هزاره اول پیش از میلاد در محوطه تاریخی سد اشنویه کشف شد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین گزارشهای منتشر گشته، یک محل استقرار در هزاره اول پیش از میلاد در محوطه تاریخی سد اشنویه کشف شد.

یوسف فلاحیان، سرپرست هیأت باستان شناسی با اعلام این خبر گفت: محوطه ای که در برنامه بررسی و شناسایی اولیه به عنوان و شماره 04 جزو محوطه های در معرض خطر آبگیری سد چپرآباد اشنویه ثبت و معرفی شد، لیکن بعداً مشخص شد که اسم آن در نزد اهالی منطقه کانی و شتران است.

عضو رسمی پژوهشکده باستان شناسی افزود: این محوطه به ابعاد 50 در 100 متر با گسترش شمال شرقی و جنوب غربی بر روی یک برجستگی طبیعت ساخته در دشت سپیندار، جزو اراضی روستای صوفیان از توابع بخش نالوس شهرستان اشنویه محسوب می شود.

وی تصریح کرد: بر روی این بستر و بلندای طبیعی نهشته ای انسان ساخته به ارتفاع یک تا دو متر شکل گرفته است که بنا به پیشنهاد بررسی گر مذکور به عنوان یک محوطه در خطر عصرآهن، کاوش نجات بخشی آن در دستور کار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفت؛ البته صرفاً حریم محوطه کانی وشتران تحت تأثیر آبگیری سد چپرآباد قرار می گیرد و به هیچ وجه عرصه محوطه به زیر آب نخواهد رفت.

سرپرست هیأت باستان شناسی افزود: تیم کاوش در محوطه کانی وشتران توانست با ایجاد سه ترانشه در ابعاد 5 در 5 و 4 در 4 اطلاعات با ارزشی از وضعیت محوطه بدست آورد و کاوش ها نشان داد در یک تک دوره و با دو فاز معماری مشخص که زمان آن احتمالاً به هزاره اول پیش از میلاد بر می گردد، در صدها سال که اوایل آن می تواند با اواخر عصر آهن منطبق باشد، استقراری در این محوطه شکل گرفته است.

به اعتقاد فلاحیان، عصر آهن این مناطق چندان فرهنگ عصر آهن عمومی را یدک نمیکشد و تنها رگه های کمی از فرهنگ عمومی را نشان می دهد و تا مادامیکه مواد فرهنگی مکشوفه تحت آزمایش های سالیابی شیمیایی قرار نگیرند، نمیتوان با قطعیت نسبت به زمان بندی آن نظر داد.

این دکترای باستان شناسی اظهار کرد: حتی با وجودی که در فرهنگ عمومی عصرآهن گورستان ها به دور از منازل مسکونی منتقل شده اند، لیکن در کنار سکونتگاه این محوطه یک تک گور سنگی کشف شد که هرچند محتویات اسکلتی آن بسیار کم، پراکنده و شی در حد یک انگشتر مفرغی آن هم به دور تکه استخوان بند انگشت بوده است که از دستبرد قبلی به این گور حکایت دارد، لیکن در هر صورت گویای آن است که به تبعیت از فرهنگ کلی عصرآهن هنوز گورها از مکان استقراری خارج نشده اند.

وی گفت: معماری مکشوفه در این محوطه ساختمان های متشکل از قلوه سنگهای کوچک و بزرگ و نامتقارن و با ملاط گل است که از مقاومت و ایستایی چندان زیادی برخوردار نیستند و شاید یکی از دلایل وجود حجم وسیعی از آوار سنگ که اتفاقاً با اندک خاکبرداری رخنمون شده و تا یک یا یک و نیم متری خاکبرداری ادامه دارد، همین آسیب پذیری معماری باشد که در طول دوران دیوار چندان سالمی را به یادگار نگذاشته است، این مسئله درک از پلان معماری را مخصوصاً در ترانشه هایی که به ناچار بدلیل کمی بودجه بصورت کوچک حفر می شوند، دچار پیچیدگی و ابهام می کند.

سرپرست هیأت باستان شناسی اظهار کرد: مواد فرهنگی مکشوفه در لابلای این معماری حجم زیادی از تکه سفال ها و در موارد انگشت شمار ظروف سفالی نسبتاً سالم را در می گیرد که تمامی آنها بصورت ساده و تعداد زیادی از آنها بصورت ترد و زمخت مشاهده می شوند که این مسئله احتمالاً از تولیدات محلی و غیرانبوه با مواد و تکنولوژی بومی حکایت می کند.

عضو رسمی پژوهشکده باستان شناسی گفت: کشف تعداد زیادی سنگ کوبه، مشته سنگ و سنگ ساب در کنار اشیا که بعضاً کاربرد شمارشی داشتند از یک طرف بیانگر استفاده فراوان از سنگ است که در پیرامون محوطه به وفور یافت می شوند و از طرف دیگر بر شیوه معیشتی توأمان بر پایه کشاورزی و دامپروری تاکید دارد.

فلاحیان با بیان اینکه در حفاری سکونتگاه های این محوطه نشانه هایی از وجود اجاق و تنور رؤیت نشده است، تصریح کرد: موقعیت و اشراف محوطه به دشت پیرامون در شرایطی که خود محوطه چندان در تیر رس نبوده و همچنین کشف دیوار و یا سنگچینی قطور که چه بسا می تواند یک جور حصار بر گرداگرد محوطه باشد، نیم نگاهی را در خصوص پادگان یا اردوگاه بودن محل نیز به دنبال داشته است که پاسخ روشن تر به این مسئله مستلزم حفاری بیشتر و گسترده تر در محل است.

وی گفت: به عنوان فردی که در سالهای اخیر سرپرستی هفت مرحله کاوش و چهار مرحله مدیریت پروژه را در شهرهای سردشت، پیرانشهر و اشنویه به عهده داشته ام، ضمن پرهیز از بکارگیر بردن نابجای واژه های مهمترین، قدیمی ترین و نخستین که در این روزها در اخبار باستان شناسی ایران به وفور و در حد اغراق آمیزی رایج شده، اذعان دارم که اکثریت محوطه های در معرض خطر آبگرفتگی و یا تحت تأثیر آبگرفتگی در این مناطق که مورد کاوش قرار گرفته اند، جوامع روستایی و ساده تاریخی و پیش از تاریخی را شامل می شوند که بیشتر در انزوای خود روزگار می گذراندند.

سرپرست هیأت باستان شناسی افزود: این محوطه ها اغلب ساده و بدون لایه های متناوب فرهنگی، تاریخی هستند که اگر سدسازی پیش نمی آمد، شاید به حالت طبیعی تخصیص بودجه صدها سال دیگر نوبت به این محوطه ها نمی رسید؛ منظور سخن اینکه از منظر باستان شناسی فرصت های پیش آمده بدنبال ساخت این پروژه های عمرانی را باید قدر دانست.